ΣΛΟΤ 651/2019
Λογιστικός χειρισμός των δωρεάν μετοχών, από την διαφορά αναπροσαρμογής της αξίας συμμετοχών και χρεογράφων, τις οποίες λαμβάνει ΑΕ, συμμετέχουσα στο μετοχικό κεφάλαιο άλλων ΑΕ που έχουν προβεί στην κεφαλαιοποίηση της διαφοράς από την αναπροσαρμογή της αξίας ακινήτων του Ν 2065/1992
Αθήνα, 09.04.2019
Αριθμ. Πρωτ.: 621 ΕΞ
ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΩΝ Ν.Π.Δ.Δ.
ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗΣ (ΣΛΟΤ)
ΣΛΟΤ 621/2019
ΘΕΜΑ: Λογιστικός χειρισμός των δωρεάν μετοχών, από την διαφορά αναπροσαρμογής της αξίας συμμετοχών και χρεογράφων, τις οποίες λαμβάνει ΑΕ, συμμετέχουσα στο μετοχικό κεφάλαιο άλλων ΑΕ που έχουν προβεί στην κεφαλαιοποίηση της διαφοράς από την αναπροσαρμογή της αξίας ακινήτων του Ν 2065/1992
ΕΡΩΤΗΜΑ
Ανώνυμη εταιρεία συμμετέχει σε δύο άλλες ΑΕ.
Κατά την διάρκεια των προηγουμένων χρήσεων που ίσχυε ο Ν 2065/1992, οι εταιρείες που συμμετείχε, όταν διενεργούσαν την αναπροσαρμογή της αξίας των ακινήτων τους και κατόπιν κεφαλαιοποιούσαν τα αποθεματικά αυτά, σύμφωνα με τον νόμο, διέθεταν τις δωρεάν μετοχές.
Έτσι, η εταιρεία αυτή είχε αυξήσει τις συμμετοχές της λόγω των δωρεάν μετοχών. Η εγγραφή που γινόταν ήταν χρέωση του λογαριασμού 18 και πίστωση του λογαριασμού 41, ως αποθεματικό λόγω δωρεάν μετοχών από συμμετοχές, σύμφωνα με τον Ν 2065/1992.
Αυτά τα αποθεματικά θα μπορούσα να τα κεφαλαιοποιήσω;
Είναι φορολογούμενα ή αφορολόγητα;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Σύμφωνα με την παράγραφο 4 του άρθρου 26 του Ν 2065/1992:
«Οι επιχειρήσεις που έχουν στο χαρτοφυλάκιό τους μετοχές άλλων ανώνυμων εταιρειών και οι οποίες θα λάβουν δωρεάν μετοχές με βάση τις διατάξεις του παρόντος νόμου, υποχρεώνονται να εμφανίσουν στα βιβλία τις νέες μετοχές. Το ποσό της υπεραξίας που τυχόν θα προκύψει εμφανίζεται σε λογαριασμό αποθεματικού και για το ποσό αυτό δεν υφίσταται φορολογική υποχρέωση της επιχείρησης»
Ακολούθως, με την ΠΟΛ.1122/2002, η Διοίκηση παρείχε μεταξύ άλλων και την παρακάτω διευκρίνιση (παρ. 5):
«Από όσα προαναφέρθηκαν προκύπτει ότι, αν μια ανώνυμη εταιρεία λάβει δωρεάν μετοχές από την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου άλλης ΑΕ, στο κεφάλαιο της οποίας συμμετέχει, προκειμένου να μην προκύψουν φορολογικές υποχρεώσεις σε βάρος της, είναι αναγκαίο με την αξία των μετοχών αυτών, αφενός να χρεωθεί ο λογαριασμός 18 «Συμμετοχές και λοιπές μακροπρόθεσμες απαιτήσεις» και αφετέρου, να πιστωθεί κάποιος λογαριασμός αφορολόγητου αποθεματικού, κατ’ αναλογία των όσων έχουν γίνει δεκτά για την εμφάνιση στα βιβλία ανώνυμης εταιρείας της αξίας των χορηγουμένων σε αυτήν δωρεάν μετοχών άλλης Α Ε λόγω αναπροσαρμογής από την τελευταία της αξίας των ακινήτων της με βάση διάφορους νόμους (Ν. 2065/1992, Ν. 1249/1982, Ν. 542/1977 κλπ.)»
Περαιτέρω, κατά την λήψη των δωρεάν μετοχών, η ΑΕ του ερωτήματος, διενεργούσε την παρακάτω λογιστική εγγραφή:
18. ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ ΚΑΙ ΛΟΙΠΕΣ ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ
18.00 ή 18.01……………………………………………………………………..…ΧΧΧ
41. ΑΠΟΘΕΜΑΤΙΚΑ-ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΑΝΑΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ-ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΕΙΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ
41.06 Διαφορές από αναπροσαρμογή αξίας συμμετοχών και χρεογράφων…………………..ΧΧΧ
Δωρεάν λήψη μετοχών από ΑΕ, κ.λπ.
Ο λογαριασμός 41.06 «Διαφορές από αναπροσαρμογή αξίας συμμετοχών και χρεογράφων» πιστωνόταν με την ονομαστική αξία των μετοχών των άλλων ΑΕ, στις οποίες η ΑΕ του ερωτήματος συμμετείχε και οι οποίες μετοχές, λαμβάνονταν χωρίς αντάλλαγμα, έπειτα από την αναπροσαρμογή της αξίας των ακινήτων τους, βάσει του Ν 2065/1992.
Αξίζει να παρατηρήσουμε ότι, με την λήψη των δωρεάν μετοχών (χωρίς αντάλλαγμα), η πίστωση του λογαριασμού 41.06 με την ονομαστική τους αξία, συνεπάγεται την μη πραγματική αύξηση της καθαρής θέσης της μετόχου εταιρείας, και υπό την έννοια αυτή, ο παραπάνω λογιστικός χειρισμός δεν ήταν ορθός. Ωστόσο, το προηγούμενο λογιστικό πλαίσιο (ΕΓΛΣ) υιοθέτησε, κατ ανάγκη, τον εν λόγω χειρισμό, προκειμένου να μην προκύψουν φορολογικές συνέπειες για τις επιχειρήσεις (βλ. Θεόδωρος Γρηγοράκος: Ανάλυση – Ερμηνεία του ΕΓΛΣ 16η Έκδοση 2013).
Υπενθυμίζεται ότι στον λογαριασμό 41.06 καταχωρίζεται διαφορά αναπροσαρμογής και όχι αποθεματικό, δεδομένου ότι μέσω του χειρισμού αυτού επιδιώκεται η λογιστική διόρθωση αξίας στοιχείων του ενεργητικού, ενώ το αποθεματικό σχηματίζεται από μη διανεμηθέντα κέρδη.
Τέλος, σημειώνεται ότι, στις διατάξεις του Ν 2065/1992 δεν υπάρχει οποιαδήποτε αναφορά σχετικά με την κεφαλαιοποίηση της διαφοράς από την αναπροσαρμογή της αξίας συμμετοχών, η οποία προέκυψε από την λήψη δωρεάν μετοχών, όπως αναλύθηκε πιο πάνω. Ωστόσο, από την Εγκύκλιο 1078737/11049/Β0012, ΠΟΛ.1154/2001, φαίνεται να παρέχεται η δυνατότητα της κεφαλαιοποίησης της ως άνω διαφοράς.
Παρά ταύτα, επειδή ο Ν 2065/1992 ήταν φορολογικός νόμος, αρμόδια να απαντήσει είναι η Διεύθυνση Φορολογίας του Υπουργείου Οικονομικών.
ΤΑ ΜΕΛΗ
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΣΛΟΤ
1″ Τα άρθρα 20 έως και 27 του Ν 2065/1992 καταργήθηκαν με την περίπτωση β, της παραγράφου 3, του άρθρου 38 του Ν 4308/2014, για περιόδους που αρχίζουν μετά την 31η Δεκεμβρίου 2014.