ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΥΠΕΥΘΥΝΗΣ ΔΗΛΩΣΗΣ ΑΡΘΡΟΥ 8 Ν. 1599/86

(Αριθ. Πρωτ. ΔΙΑΔΠ/Β/18952/25.9.2002)1) Με την παρούσα επιθυμούμε να σας ενημερώσουμε για την απόφαση που υπέγραψε ο Υπουργός Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και διαβιβάστηκε ήδη προς δημοσίευση στο Εθνικό Τυπογραφείο, με την οποία καθορίζεται εντελώς νέος τύπος και περιεχόμενο της υπεύθυνης δήλωσης, η οποία πλέον καθίσταται εξαιρετικά πιο εύχρηστη και πιο φιλική προς τους πολίτες.

2) Η υπεύθυνη δήλωση με βάση τις διατάξεις του Ν. 1599/86 και 2690/99 αποτελεί ένα μέσον, «εργαλείο» ή τεχνική, θα λέγαμε, απλούστευσης των διοικητικών διαδικασιών. Με τις διατάξεις αυτές ουσιαστικά καθιερώθηκε η «αυτοπιστοποίηση», η δυνατότητα δηλαδή του πολίτη να βεβαιώνει ο ίδιος την ακρίβεια ορισμένων στοιχείων για την οικογενειακή ή για την περιουσιακή του κατάσταση, κ.λπ., αντί να ζητά από τις αρμόδιες υπηρεσίες την έκδοση των σχετικών βεβαιώσεων ή πιστοποιητικών. Η υπεύθυνη δήλωση ήταν και είναι ένα έντυπο ευρύτατης χρήσης η εξεύρεσή του όμως δεν ήταν πάντα εύκολη. Συχνά οι πολίτες έπρεπε να την αναζητούν στα περίπτερα ή στα κυλικεία των δημοσίων υπηρεσιών. Η συμπλήρωση επίσης από τον πολίτη, σε διαφορετικό έντυπο της αίτησης προς μια υπηρεσία και σε άλλο της τυχόν απαιτούμενης υπεύθυνης δήλωσης απαιτούσε χρόνο και συνεπαγόταν σπατάλη χαρτιού.

Με τις νέες ρυθμίσεις η υπεύθυνη δήλωση γίνεται αποτελεσματικότερο μέσον απλούστευσης των διοικητικών διαδικασιών και επιλύονται τα προβλήματα που σημειώθηκαν πιο πάνω, με αποτέλεσμα την περαιτέρω μείωση της ταλαιπωρίας των πολιτών, δεδομένου ότι τώρα:

α) Μπορεί, όταν χρησιμοποιείται αυτοτελώς, να συντάσσεται από τον ίδιο τον πολίτη σε ένα απλό φύλλο χαρτιού, εφόσον αυτό τον εξυπηρετεί περιλαμβάνοντας μόνο τα απαραίτητα στοιχεία.

β) Μπορεί να ενσωματώνεται, όπου αυτό προσφέρεται σε έντυπα αιτήσεων που απευθύνονται προς τη Δημόσια Διοίκηση ή και σε άλλα έγγραφα που περιέχουν διοικητικές πράξεις, συμβόλαια κ.λπ.

γ) Αντικαταστάθηκε ο παλαιός τύπος που ανταποκρινόταν στις ανάγκες μιας άλλης εποχής, με ένα νέο τύπο πιο σύγχρονο και φιλικό για τους πολίτες.

δ) Όλες οι δημόσιες υπηρεσίες που συναλλάσσονται με πολίτες πρέπει να διαθέτουν δωρεάν έντυπα υπευθύνων δηλώσεων.

ε) Το έντυπο της υπεύθυνης δήλωσης και των εντύπων των αιτήσεων-υπευθύνων δηλώσεων διατίθενται και από το διαδίκτυο σε όλους τους ενδιαφερομένους.

3) Αναλυτικά σύμφωνα με τις νέες ρυθμίσεις της απόφασης του υπουργού:

α) Η υπεύθυνη δήλωση του άρθρου 8 του Ν. 1599/1986 η οποία, μετά τη σχετική πράξη νομοθετικού περιεχομένου (ΦΕΚ 288Α΄/21.12.2001), συντάσσεται σε απλό φύλλο χαρτιού, χρησιμοποιείται είτε αυτοτελώς είτε ενσωματωμένη, όπου αυτό προσφέρεται, στα έντυπα των αιτήσεων τα οποία σύμφωνα με το άρθρο 3 παράγραφος 3 του Ν. 2690/1999, οι δημόσιες αρχές υποχρεούνται να χορηγούν στους ενδιαφερομένους για όλα τα θέματα της αρμοδιότητάς τους.

β)Η υπεύθυνη δήλωση χρησιμοποιείται αυτοτελώς όταν για παράδειγμα ο πολίτης επιθυμεί να βεβαιώσει την ακρίβεια των στοιχείων κάποιου φωτοαντιγράφου ή όταν κάποιο στοιχείο της ταυτότητάς του έχει αλλάξει π.χ. οικογενειακή κατάσταση και σε πλήθος άλλων περιπτώσεων. (Βλ. σχετικά και πιο κάτω). Με την απόφαση περιγράφεται ο τύπος και το περιεχόμενο της νέας υπεύθυνης δήλωσης, επισυνάπτεται μάλιστα και το σχετικό υπόδειγμα το οποίο οι υπηρεσίες πρέπει να χρησιμοποιούν. Αυτό το υπόδειγμα δεν θα μπορούν οι υπηρεσίες να το διαφοροποιήσουν. Τα διατιθέμενα στους πολίτες έντυπα υπευθύνων δηλώσεων πρέπει να είναι αντίγραφα ή φωτοαντίγραφα του πιο πάνω υποδείγματος.

γ) Η υπεύθυνη δήλωση χρησιμοποιείται ενσωματωμένη στο έντυπο με το οποίο ο πολίτης υποβάλλει κάποιο αίτημα σε μια δημόσια υπηρεσία, όταν για την ικανοποίηση του αιτήματος απαιτείται η υποβολή υπεύθυνης δήλωσης. Με την υποβολή και συμπλήρωση ενός εντύπου, της αίτησης η οποία είναι και υπεύθυνη δήλωση απλουστεύεται η διαδικασία, δεν αναγράφονται δύο φορές τα στοιχεία της ταυτότητας, εξοικονομείται χαρτί κ.λπ. Πέραν όμως των εντύπων των αιτήσεων η υπεύθυνη δήλωση θα μπορεί να ενσωματώνεται και σε διοικητικές πράξεις για την έκδοση των οποίων απαιτείται η υπεύθυνη δήλωση του ενδιαφερομένου.

δ) Επί του εντύπου της αίτησης, εφόσον το επιθυμεί, μπορεί ο πολίτης, σύμφωνα με τις νέες ρυθμίσεις, να συντάξει και εξουσιοδότηση προς κάποιο πρόσωπο για να διεκπεραιώσει την υπόθεση του, συμπληρώνοντας το σχετικό πεδίο. Έτσι η αίτηση είναι επί πλέον υπεύθυνη δήλωση και εξουσιοδότηση. Στις περιπτώσεις που η υπεύθυνη δήλωση ενσωματώνεται περιέχει λιγότερα στοιχεία από όταν χρησιμοποιείται αυτοτελώς.

ε) Με τις ρυθμίσεις της απόφασης παρέχεται ένα υπόδειγμα για την αίτηση–υπεύθυνη δήλωση το οποίο όμως δεν θα είναι δεσμευτικό για τις υπηρεσίες οι οποίες θα μπορούν να αφίστανται μερικώς από αυτό, κυρίως ως προς τη δομή του, όταν το επιβάλλουν λόγοι τεχνικοί ή λόγοι εξυπηρέτησης του κοινού.

στ) Πέραν όμως των πιο πάνω η σημαντικότερη καινοτομία είναι ότι οι πολίτες μπορούν να συντάξουν οι ίδιοι, εφόσον το επιθυμούν, μια υπεύθυνη δήλωση σε ένα απλό φύλλο χαρτιού το οποίο θα περιλαμβάνει τα απολύτως απαραίτητα στοιχεία σε γλώσσα απλή. Αυτό διευκολύνει σε πολύ σημαντικό βαθμό τους πολίτες, οι οποίοι χωρίς κόστος μπορούν να συντάξουν και να υποβάλλουν μια υπεύθυνη δήλωση.

Ο πολίτης που βρίσκεται στο σπίτι του ή στο χώρο εργασίας του και επιθυμεί να συντάξει μια υπεύθυνη δήλωση, δεν είναι υποχρεωμένος να πάει στο περίπτερο να την αγοράσει ή να απευθυνθεί σε κάποια δημόσια υπηρεσία για να προμηθευτεί το σχετικό έντυπο, μπορεί να την συντάξει χειρόγραφα ή με κάποιο μηχανικό ή ηλεκτρονικό μέσο.

Τα στοιχεία που θα περιλαμβάνει αυτή η υπεύθυνη δήλωση περιγράφονται στην παρ. 5 της απόφασης του Υπουργού ΕΣΔΔΑ.

ζ) Εξάλλου σύμφωνα με τις νέες ρυθμίσεις το έντυπο της υπεύθυνης δήλωσης στην αυτοτελή του μορφή ή ενσωματωμένο σε κάποια αίτηση μπορεί να διατίθεται στους πολίτες από το διαδίκτυο. Το νέο έντυπο της υπεύθυνης δήλωσης θα διατίθεται και από την ιστοσελίδα της Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Διοίκησης του ΥΠΕΣΔΔΑ.( www.gspa.gr).

Τα αναφερόμενα στην παράγραφο αυτή και στην προηγούμενη αποβλέπουν στην εξυπηρέτηση των πολιτών και δεν απαλλάσσουν τις δημόσιες υπηρεσίες από την υποχρέωση να διαθέτουν οι ίδιες στους συναλλασσομένους δωρεάν έντυπα υπευθύνων δηλώσεων και έντυπα αιτήσεων- υπευθύνων δηλώσεων.

η) Τέλος σύμφωνα με την απόφαση, οι δημόσιες υπηρεσίες πρέπει να υποβάλλουν, πριν αρχίσει η χρήση τους, τα έντυπα των αιτήσεων-υπευθύνων δηλώσεων που σχεδιάζουν στην Δ/νση Απλούστευσης Διαδικασιών και Παραγωγικότητας ώστε να διατυπώνεται και μια άλλη άποψη σχετικά με την πληρότητα, την φιλικότητα κ.λπ. του εντύπου.

4) Με την ευκαιρία υπενθυμίζουμε ορισμένες πολύ σημαντικές ρυθμίσεις που έχουν σχέση με την υπεύθυνη δήλωση και την απλούστευση των διοικητικών διαδικασιών.

Όπως αναφέραμε και πιο πάνω η υπεύθυνη δήλωση, σύμφωνα με το άρθρο 8 του Ν.1599/86 και τα άρθρα 3 και 11 του 2690/99 είναι ένας “θεσμός”, θα λέγαμε, που εξυπηρετεί τα μέγιστα τη λειτουργία των δημοσίων υπηρεσιών και διευκολύνει τους πολίτες στις συναλλαγές τους με τις δημόσιες υπηρεσίες για την προώθηση υποθέσεων που άπτονται της προσωπικής και περιουσιακής τους κατάστασης.

Σύμφωνα με το άρθρο 3 παράγραφος 5 “Γεγονότα ή στοιχεία που δεν αποδεικνύονται από το δελτίο ταυτότητας ή από τα αντίστοιχα έγγραφα, αν ειδικές διατάξεις δεν ορίζουν διαφορετικά, γίνονται δεκτά βάσει υπεύθυνης δήλωσης του ενδιαφερομένου. Ίδια δήλωση υποβάλλεται και όταν τα στοιχεία του δελτίου ταυτότητας για την οικογενειακή κατάσταση, τη διεύθυνση της κατοικίας και το επάγγελμα έχουν μεταβληθεί.”

Στην παράγραφο 2 του άρθρου 11 του ν. 2690/99 ορίζεται ότι δεν απαιτείται επικύρωση αντιγράφου ή φωτοαντιγράφου αν τούτο συνοδεύεται από υπεύθυνη δήλωση στην οποία ο ενδιαφερόμενος βεβαιώνει την ακρίβεια των στοιχείων.

Η εφαρμογή των πιο πάνω ρυθμίσεων θα διευκόλυνε τις συναλλαγές των πολιτών με τις δημόσιες υπηρεσίες σε πολύ σημαντικό βαθμό. Έχουμε διαπιστώσει όμως ότι ερμηνεύονται πολύ στενά με αποτέλεσμα να περιορίζεται το πεδίο εφαρμογής τους και παράλληλα και τα θετικά αποτελέσματα που θα μπορούσαν να έχουν. Εν όψει του πάγιου αιτήματος των πολιτών για την μείωση των περιττών γραφειοκρατικών τύπων και διαδικασιών η αντιμετώπιση των πιο πάνω διατάξεων πρέπει να αλλάξει.

5) Κλείνοντας την παρένθεση, παρακαλούμε τις δημόσιες υπηρεσίες που παρέχουν υπηρεσίες στους πολίτες για την διεκπεραίωση των οποίων απαιτείται υπεύθυνη δήλωση, να την ενσωματώσουν στο έντυπο της σχετικής αίτησης και να το θέσουν υπόψη της υπηρεσίας μας, πριν το χρησιμοποιήσουν, καθώς και να τυπώσουν, το ταχύτερο δυνατόν, έντυπα υπεύθυνης δήλωσης για τις περιπτώσεις που αυτή θα χρησιμοποιείται αυτοτελώς. Σημειώνουμε ότι η ισχύς της απόφασης του υπουργού αρχίζει σε ένα μήνα από τη δημοσίευση, ακριβώς για να δοθεί ο απαραίτητος χρόνος στις υπηρεσίες να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για την εφαρμογή της.