ΝΟΜΟΣ ΥΠ΄ ΑΡΙΘ. 4061 ΦΕΚ Α΄ 6/22.3.2012

Διαχείριση και προστασία ακινήτων Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων – Ρύθμιση εμπραγμάτων δικαιωμάτων και λοιπές διατάξεις.

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

Εκδίδομε τον ακόλουθο νόμο που ψήφισε η Βουλή:
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄
ΑΚΙΝΗΤΑ ΠΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΖΕΤΑΙ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ
Άρθρο 1
Ορισμοί

Για τους σκοπούς του νόμου αυτού:

1. Τα ακίνητα των οποίων η διαχείριση ανήκει στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων είναι:

α) Οι διαθέσιμες εκτάσεις και τα διαθέσιμα οικόπεδα, δηλαδή όσες εκτάσεις και οικόπεδα έμειναν αδιάθετα μετά την ολοκλήρωση της απαλλοτριωτικής διαδικασίας για την αποκατάσταση ακτημόνων γεωργών και γεωργοκτηνοτρόφων, καθώς και όσες επανήλθαν στην κυριότητα του Ελληνικού Δημόσιου, λόγω έκπτωσης του δικαιούχου και ανάκλησης του σχετικού παραχωρητηρίου.

β) Οι συνεταιρικές εκτάσεις του άρθρου 31 του β.δ. 29.10/6.12.1949 «Αγροτικός Κώδικας» (Α΄ 342/1952) και αυτές που αναγράφονται ως κοινόχρηστες στα κυρωμένα κτηματολογικά στοιχεία των διανομών αγροκτημάτων.

γ) Οι αποστραγγιζόμενες γαίες, όπως ιδίως των διατάξεων του β.δ. 19.3/24.3.1941 «Κώδικας αποστραγγιζόμενων γαιών» (Α΄ 84/1941).

δ) Τα μπασταινουχικά κτήματα του άρθρου 290 του Αγροτικού Κώδικα.

ε) Οι εκτάσεις οι οποίες απετέλεσαν αντικείμενο κτηνοτροφικής αποκατάστασης βάσει πράξεων απαλλοτριώσεων που εκδόθηκαν κατ΄ εφαρμογή του Ν.Δ. 203/1969 «Κτηνοτροφικός Κώδικας» (Α΄ 368/1941) και του άρθρου 28 του Ν. 2185/1952 (Α΄ 217/1952).

στ) Τα ακίνητα που περιήλθαν ή περιέρχονται στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, σύμφωνα με το άρθρο 4 του ν. 3147/2003 (Α ́ 135), όπως συμπληρώθηκε και τροποποιήθηκε με την παρ. 12 του άρθρου 19 του ν. 3208/2003 (Α ́ 303) και τις παραγράφους 12 και 33 του άρθρου 20 του ν. 3399/2005 (Α ́ 255), την παρ. 9 του άρθρου 13 του ν. 3147/2003, την παρ. 3 του άρθρου 4 του ν. 2215/1994 (Α ́ 77), καθώς και με πράξεις δωρεάς ή κληρονομιάς.
Όπως τροποποιήθηκε με την Παρ.1 Άρθρο 44 ΝΟΜΟΣ 4384/2016 και ισχύει από 26/4/2016
Δες την εξέλιξη της παραγράφου

2. Τα ακίνητα αυτά ανήκουν κατά κυριότητα στο Ελληνικό Δημόσιο και η διαχείρισή τους ασκείται από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και τις Περιφέρειες, σύμφωνα με τα οριζόμενα στα άρθρα 4 έως 12.

2α. Οι Δήμοι ασκούν τη διαχείριση στα τμήματα των ακινήτων της παραγράφου 1, όπου έχουν διανοίξει γεωτρήσεις, πηγές και υδατοδεξαμενές για αρδευτικούς ή υδρευτικούς σκοπούς. Ο Δήμος υποβάλλει στη Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής της οικείας Περιφερειακής Ενότητας και στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων απόσπασμα χάρτη (1: 5.000) ή απόσπασμα ορθοφωτοχάρτη σε προβολικό σύστημα ΕΓΣΑ `87, όπου απεικονίζεται το τμήμα του ακινήτου, το οποίο χρησιμοποιεί για τον παραπάνω σκοπό. Το δικαίωμα διαχείρισης παύει εφόσον ο Δήμος αλλάξει τη χρήση ή παύσει να το χρησιμοποιεί για το σκοπό αυτόν.
Όπως τροποποιήθηκε με την Παρ.1 Άρθρο 44 ΝΟΜΟΣ 4384/2016 και ισχύει από 26/4/2016
Δες την εξέλιξη της παραγράφου

3. Οι διατάξεις του παρόντος νόμου δεν εφαρμόζονται σε ανταλλάξιμες εκτάσεις, δάση, δασικές ή αναδασωτέες εκτάσεις, προστατευόμενες περιοχές των άρθρων 18 και 19 του Ν. 1650/1986 (Α΄ 160), χώρους και ζώνες μνημείων που προστατεύονται από την αρχαιολογική υπηρεσία, αιγιαλό και παραλίες, όπως ορίζονται από τις διατάξεις του Ν. 2971/2001 (Α΄ 285), καθώς και σε άλλες προστατευόμενες, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, περιοχές.

Επίσης οι διατάξεις του παρόντος νόμου δεν εφαρμόζονται σε κτίρια, εγκαταστάσεις και υποδομές, που διαχειρίζονται και χρησιμοποιούν οι Δασικές Υπηρεσίες, όπως δασικά κτίρια, δασοφυλάκεια, πυροφυλάκεια, αποθήκες, υδατοδεξαμενές, φυτώρια, εργοστάσια ξυλείας, ιχθυογεννητικοί σταθμοί, ορειβατικά καταλύματα, ξύλινα λυόμενα οικήματα κ.λπ..
Όπως τροποποιήθηκε με την παρ.1 Άρθρο 49 ΝΟΜΟΣ 4280/2014 και ισχύει από 8/8/2014
Δες την εξέλιξη της παραγράφου
Άρθρο 2
Συμβατική και ψηφιακή βάση δεδομένων

Για τους σκοπούς του νόμου αυτού:

1. Στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ) τηρείται βάση δεδομένων, όπου απεικονίζονται ψηφιακά όλα τα ακίνητα που διαχειρίζεται το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Η βάση δεδομένων που τηρείται στον Οργανισμό Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (ΟΠΕΚΕΠΕ) για τα ακίνητα που διαχειρίζεται το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, όπως προσδιορίζονται στο άρθρο 1 μεταφέρεται και ενσωματώνεται στην ανωτέρω βάση δεδομένων που τηρείται στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Στη βάση δεδομένων έχουν πρόσβαση οι Επιτροπές Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών του άρθρου 14, οι αρμόδιες υπηρεσίες των Περιφερειών της χώρας, οι Επιτροπές Ελέγχου και Νομιμότητας των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων του άρθρου 17, ο ΟΠΕΚΕΠΕ, καθώς και κάθε ενδιαφερόμενος μετά από σχετική του αίτηση στην αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
Όπως τροποποιήθηκε με την Παρ.1 Άρθρο 44 ΝΟΜΟΣ 4384/2016 και ισχύει από 26/4/2016
Δες την εξέλιξη της παραγράφου

2. Κάθε πράξη παραχώρησης, η οποία γίνεται, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 4, καταχωρείται στην ψηφιακή βάση δεδομένων, με μέριμνα της Διεύθυνσης Διαχείρισης Ακίνητης Περιουσίας του Υπουργείου ή της αρμόδιας υπηρεσίας της Περιφέρειας της χώρας, αν η πράξη παραχώρησης εκδόθηκε από τον Περιφερειάρχη. Στην πράξη παραχώρησης περιγράφεται, με σαφήνεια, το παραχωρούμενο ακίνητο κατά θέση, εμβαδόν και συντεταγμένες στο ελληνικό γεωδαιτικό σύστημα αναφοράς. Οι ίδιες υπηρεσίες καταχωρούν στη βάση δεδομένων τις πράξεις ακύρωσης ή ανάκλησης των αποφάσεων παραχώρησης.
Όπως τροποποιήθηκε με την Παρ.1 Άρθρο 44 ΝΟΜΟΣ 4384/2016 και ισχύει από 26/4/2016
Δες την εξέλιξη της παραγράφου

3. Οι αρμόδιες υπηρεσίες των Περιφερειών της χώρας τηρούν τα κτηματολογικά στοιχεία των διανομών απαλλοτριωμένων αγροκτημάτων, καθώς και τις αποφάσεις των Επιτροπών Απαλλοτριώσεων και των Επιτροπών Οριστικών Διανομών.

4. Αν το κατά κυριότητα παραχωρούμενο ακίνητο βρίσκεται σε περιοχή που έχει ενταχθεί στο Εθνικό Κτηματολόγιο, για την παραχώρηση της έκτασης απαιτείται η αναγραφή του Κωδικού Αριθμού Εθνικού Κτηματολογίου (ΚΑΕΚ) στη σχετική πράξη.
Όπως καταργήθηκε με το Άρθρο 16 ΝΟΜΟΣ 4492/2017 και ισχύει από 18/10/2017
Δες την εξέλιξη της παραγράφου
Άρθρο 3
Αρμόδια όργανα

Ακίνητα, των οποίων η διαχείριση ανήκει στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, παραχωρούνται με απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων ή του Περιφερειάρχη, στην περιφέρεια του οποίου βρίσκεται το ακίνητο, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 4.
Άρθρο 4
Παραχωρήσεις ακινήτων

1. Με απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων δύνανται να παραχωρούνται:

α) Κατά χρήση, έναντι τιμήματος, ακίνητα για δραστηριότητες του πρωτογενή τομέα, καθώς και επενδύσεις άνω των τριών εκατομμυρίων (3.000.000) ευρώ, όπως ίδρυση ή επέκταση βιοτεχνικών και βιομηχανικών εγκαταστάσεων, ίδρυση ή επέκταση ξενοδοχειακών μονάδων και επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ή ακίνητα άνω των εκατό (100) στρεμμάτων, για οποιονδήποτε σκοπό, ύστερα από γνώμη του οικείου περιφερειακού συμβουλίου, που παρέχεται εντός (2) μηνών από την κατάθεση της αίτησης του ενδιαφερομένου. Η παραχώρηση της χρήσης, έναντι τιμήματος, γίνεται κατόπιν δημοπρασίας σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 10 και μετά από εισήγηση της Διεύθυνσης Πολιτικής Γης του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

β) Δωρεάν, κατά χρήση, ακίνητα στο Δημόσιο και στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) και σε νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα για κοινωφελείς σκοπούς. Για την παραχώρηση της χρήσης εισηγείται η Διεύθυνση Πολιτικής Γης του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, μετά από αίτηση του ενδιαφερόμενου φορέα, στην οποία περιγράφεται το ακίνητο, κατά εμβαδόν, θέση και συντεταγμένες στο ελληνικό γεωδαιτικό σύστημα αναφοράς και προσδιορίζεται η χρονική διάρκεια και ο σκοπός της παραχώρησης.Η χρήση γης καθορίζεται με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης στο πλαίσιο των γενικών κατευθύνσεων του χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού.

γ) Δωρεάν, κατά χρήση, ακίνητα έως 70 στρέμματα στον οικείο Δήμο για τη δημιουργία λαχανόκηπων, εφόσον ο Δήμος δεν διαθέτει ακίνητα για το σκοπό αυτόν. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, μετά από εισηγήσεις των Διευθύνσεων Παραγωγής και Αξιοποίησης Προϊόντων Δενδροκηπευτικής και Πολιτικής Γης του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, προσδιορίζονται οι υποχρεώσεις του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ και του οικείου Δήμου για τη λειτουργία των λαχανόκηπων, οι δικαιούχοι για την καλλιέργεια, το όργανο που θα εκδίδει τη σχετική πράξη παραχώρησης, η διαδικασία, η χρονική διάρκεια και οι όροι αυτής, καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέμα.

δ) Δωρεάν, κατά χρήση, ακίνητα στον Οργανισμό Διαχείρισης Ακινήτων Γαιών και Εξοπλισμών (ΟΔΙΑΓΕ) προκειμένου να τα αξιοποιήσει για τους σκοπούς ίδρυσης και λειτουργίας του, όπως αυτοί περιγράφονται στην παρ. 6 του άρθρου 41 του ν. 4384/2016 (Α΄ 78). Για την παραχώρηση της χρήσης εισηγείται η Διεύθυνση Διαχείρισης Ακίνητης Περιουσίας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, μετά από αίτηση του ΟΔΙΑΓΕ, στην οποία περιγράφεται το ακίνητο, κατά εμβαδόν, θέση και συντεταγμένες στο ελληνικό γεωδαιτικό σύστημα αναφοράς και προσδιορίζεται η χρονική διάρκεια και ο σκοπός της παραχώρησης.
Όπως τροποποιήθηκε με την Παρ.14 Άρθρο 14 ΝΟΜΟΣ 4492/2017 και ισχύει από 18/10/2017
Δες την εξέλιξη της παραγράφου

2. Με την επιφύλαξη της παραγράφου 1, με απόφαση Περιφερειάρχη, μπορούν να παραχωρούνται ακίνητα των οποίων η διαχείριση ανήκει στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, μετά από γνώμη της Επιτροπής Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών του άρθρου 14, για τους κάτωθι σκοπούς:

α) Για την παραγωγή τροφίμων φυτικής ή ζωικής προέλευσης ή ζωοτροφών ή για βόσκηση, κατά χρήση, έναντι χαμηλού τιμήματος, για ακίνητα εμβαδού έως εκατό (100) στρεμμάτων, σε κατ’ επάγγελμα αγρότες, φυσικά ή νομικά πρόσωπα, όπως αυτά προσδιορίζονται στο άρθρο 2 του ν. 3874/2010 (Α ́ 151), σε αγροτικούς συνεταιρισμούς και ομάδες παραγωγών, καθώς και σε ανέργους, εγγεγραμμένους στον Οργανισμό Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (Ο.Α.Ε.Δ.), μετά από ανακοίνωση της οικείας Περιφέρειας στην ηλεκτρονική της σελίδα στο διαδίκτυο.

β) Για δραστηριότητες του πρωτογενή τομέα, κατά χρήση, έναντι τιμήματος, σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα για αγροτική χρήση, όπως για καλλιέργεια ενεργειακών φυτών, εγκαταστάσεων θερμοκηπίων, ίδρυση ή επέκταση κτηνοτροφικών μονάδων και ίδρυση ή επέκταση ιχθυογεννητικών μονάδων. Η παραχώρηση της χρήσης, έναντι τιμήματος, γίνεται κατόπιν δημοπρασίας σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 10.

γ) Για αναπτυξιακούς σκοπούς, κατά χρήση, έναντι τιμήματος, όπως για την ίδρυση ή επέκταση βιοτεχνικών και βιομηχανικών εγκαταστάσεων, τουριστικών μονάδων και εγκαταστάσεων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

δ) Για την εγκατάσταση κεραιών κινητής τηλεφωνίας, κατά χρήση, έναντι τιμήματος.
Όπως τροποποιήθηκε με την Παρ.1 Άρθρο 44 ΝΟΜΟΣ 4384/2016 και ισχύει από 26/4/2016
Δες την εξέλιξη της παραγράφου

2.α. Επιτρέπεται η παραχώρηση, κατά χρήση, ακινήτου, χωρίς δημοπρασία, έως 8 στρέμματα, σε αγρότη με σκοπό την ανέγερση κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων με απόφαση Περιφερειάρχη, μετά από εισήγηση της αρμόδιας υπηρεσίας της Περιφέρειας. Κατ εξαίρεση δύναται να παραχωρείται ακίνητο και πέραν των 8 στρεμμάτων, εφόσον επιβάλλεται από τα όρια αρτιότητας που ισχύουν στην περιοχή όπου βρίσκεται το παραχωρούμενο ακίνητο. Με μέριμνα της αρμόδιας υπηρεσίας της Περιφέρειας καταρτίζεται σχεδιάγραμμα, στο οποίο περιγράφεται το παραχωρούμενο ακίνητο κατά θέση, εμβαδό και συντεταγμένες στο ελληνικό γεωδαιτικό σύστημα αναφοράς. Στο σχεδιάγραμμα αποτυπώνεται η πρόσβαση στο παραχωρούμενο ακίνητο. Το τίμημα ορίζεται βάσει της μισθωτικής αξίας του ακινήτου, όπως αυτή προσδιορίζεται από την αρμόδια Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία. Εφόσον καταθέσουν αίτηση περισσότεροι του ενός ενδιαφερόμενοι για παραχώρηση της χρήσης του ίδιου ακινήτου, διενεργείται δημοπρασία, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 10.
Όπως προστέθηκε με την παρ.2 Άρθρο 37 ΝΟΜΟΣ 4235/2014 και ισχύει από 11/2/2014
Δες την εξέλιξη της παραγράφου

3. Για την παραχώρηση ακινήτου, ο ενδιαφερόμενος υποβάλλει αίτηση στη Διεύθυνση Πολιτικής Γης του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων ή στην αρμόδια υπηρεσία της οικείας Περιφέρειας, στην οποία περιγράφει το ακίνητο, κατά εμβαδόν, θέση και συντεταγμένες στο ελληνικό γεωδαιτικό σύστημα αναφοράς και προσδιορίζει τη χρονική διάρκεια και το σκοπό της παραχώρησης.
Όπως τροποποιήθηκε με την παρ.2 Άρθρο 37 ΝΟΜΟΣ 4235/2014 και ισχύει από 11/2/2014
Δες την εξέλιξη της παραγράφου

4. Στην απόφαση παραχώρησης της χρήσης ορίζεται:

α) Ο χρόνος και ο τρόπος εγκατάστασης του παραχωρησιούχου.

β) Το τίμημα και ο τρόπος καταβολής του, σύμφωνα με τα άρθρα 9 και 10.

γ) Η χρονική διάρκεια της παραχώρησης, σύμφωνα με το άρθρο 8.

δ) Οι όροι παραχώρησης, σύμφωνα με το άρθρο 11, καθώς και επιπλέον όροι, εφόσον αυτό επιβάλλεται για τη διασφάλιση των συμφερόντων του Δημοσίου.

ε) Το αναλογούν δικαίωμα δόμησης στο παραχωρούμενο ακίνητο, εφόσον παραχωρείται τμήμα ακινήτου και πρόκειται να ανεγερθεί κτίσμα σε αυτό.
Όπως τροποποιήθηκε με την παρ.2 Άρθρο 37 ΝΟΜΟΣ 4235/2014 και ισχύει από 11/2/2014
Δες την εξέλιξη της παραγράφου

5. Για την παραχώρηση ακινήτου, σύμφωνα με την περίπτωση α της παραγράφου 1, εκτός της παραχώρησης χρήσης για δραστηριότητες του πρωτογενή τομέα και σύμφωνα με τις περιπτώσεις γ και δ της παραγράφου 2, απαιτείται ο χαρακτηρισμός του από την αρμόδια δασική υπηρεσία, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 14 του ν. 998/1979, έως την κύρωση των δασικών χαρτών της χώρας.
Όπως τροποποιήθηκε με την παρ.2 Άρθρο 37 ΝΟΜΟΣ 4235/2014 και ισχύει από 11/2/2014
Δες την εξέλιξη της παραγράφου
Άρθρο 5
Εκμίσθωση λατομείων

Για την εκμίσθωση λατομείων επί ακινήτων, των οποίων η διαχείριση ανήκει στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, αρμόδιος είναι ο οικείος Γενικός Γραμματέας Αποκεντρωμένης Διοίκησης και εφαρμόζονται αναλογικά οι διατάξεις της λατομικής νομοθεσίας. Δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις του νόμου αυτού όσον αφορά τη διαδικασία και τους όρους παραχώρησης που προβλέπονται στα άρθρα 8, 9, 10 και 11.
Όπως τροποποιήθηκε με την παρ.1 Άρθρο 12 ΝΟΜΟΣ 4203/2013 και ισχύει από 1/11/2013
Δες την εξέλιξη του άρθρου
Άρθρο 6
Παραχώρηση της χρήσης για κοινωφελείς σκοπούς

Η απόφαση παραχώρησης της χρήσης ακινήτων, δωρεάν, για κοινωφελείς σκοπούς, σύμφωνα με την περίπτωση β΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 4, ανακαλείται αν ο χρήστης δεν εκπληρώσει το σκοπό της παραχώρησης εντός πενταετίας από την έκδοση της απόφασης παραχώρησης ή αν αλλάξει ο σκοπός της παραχώρησης, χωρίς τη συναίνεση του οργάνου που εξέδωσε την πράξη αυτή. Στην απόφαση παραχώρησης περιλαμβάνονται κατά τα λοιπά οι όροι του άρθρου 11. Με την ίδια απόφαση μπορεί να τίθενται επιπλέον όροι για την παραχώρηση του ακινήτου.
Άρθρο 7
Παραχώρηση της χρήσης αγροτικών ακινήτων έναντι χαμηλού τιμήματος

1. Ο ενδιαφερόμενος για την παραχώρηση της χρήσης αγροτικού ακινήτου, έως εκατό (100) στρεμμάτων, που διαχειρίζεται το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, με σκοπό την παραγωγή τροφίμων, φυτικής ή ζωικής προέλευσης ή ζωοτροφών ή για βόσκηση, έναντι χαμηλού τιμήματος, σύμφωνα με την περίπτωση α΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 4, πρέπει να εντάσσεται σε μία από τις ακόλουθες κατηγορίες:

α) Να είναι επαγγελματίας αγρότης ή νομικό πρόσωπο εγγεγραμμένο στο Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων (Μ.Α.Α.Ε.) ως κάτοχος αγροτικής εκμετάλλευσης, σύμφωνα με το άρθρο 2 του Ν. 3874/2010 , ή συνεταιρισμός ή ομάδα παραγωγών, όπως αυτοί προσδιορίζονται στο άρθρο 1 του Ν. 4015/2011 .

β) Να είναι άνεργος εγγεγραμμένος στα αρχεία του Οργανισμού Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (Ο.Α.Ε.Δ.).

γ) Να είναι νέος ηλικίας έως τριάντα πέντε (35) ετών πτυχιούχος Γεωτεχνικής Σχολής (ΑΕΙ ή ΤΕΙ).

2. Η επιλογή του φυσικού ή νομικού προσώπου μεταξύ περισσοτέρων του ενός υποψηφίου ενδιαφερομένου για το ίδιο αγροτικό ακίνητο γίνεται βάσει βαθμών που συγκεντρώνει κάθε ενδιαφερόμενος σύμφωνα με τις ακόλουθες ομάδες κριτηρίων:

ΚΡΙΤΗΡΙΟ Α

Α1) Αγρότης με όμορη προς το παραχωρούμενο αγροτικό ακίνητο αγροτική εκμετάλλευση και με την προϋπόθεση ότι το σύνολο των ήδη καλλιεργούμενων ιδιόκτητων ή μισθωμένων αγροτεμαχίων του και του υπό παραχώρηση αγροτεμαχίου δεν υπερβαίνει τα εκατό (100) στρέμματα.

Βαθμοί 50

Α2) Αγρότης στον οποίο το ακίνητο είχε παραχωρηθεί για καλλιέργεια με απόφαση Νομάρχη ή Αντιπεριφερειάρχη, με βάση την ΠΥΣ 95/1975 (Α΄ 180) για δύο (2) χρόνια τουλάχιστον.

Βαθμοί 100

Α3) Μόνιμος κάτοικος Δήμου της περιφερειακής ενότητας στην οποία βρίσκεται το παραχωρούμενο ακίνητο.

Α4) Δημότης, μόνιμος κάτοικος των τοπικών ή δημοτικών κοινοτήτων, στους οποίους βρίσκεται το παραχωρούμενο ακίνητο. Βαθμοί 100

Βαθμοί 100

ΚΡΙΤΗΡΙΟ Β

Β1) Νέος αγρότης ηλικίας έως τριάντα πέντε (35) ετών ή νέος αγρότης, σύμφωνα με το άρθρο 22 του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1698/2005 του Συμβουλίου της 20ής Σεπτεμβρίου 2005, για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΕ L 277).

Βαθμοί 100

Β2) Νέος ηλικίας έως τριάντα πέντε (35) ετών με πτυχίο Γεωτεχνικής Σχολής (ΑΕΙ ή ΤΕΙ ) ημεδαπής ή αλλοδαπής.

Βαθμοί 100

Β3) `Ανεργος εγγεγραμμένος στα αρχεία του ΟΑΕΔ.

Βαθμοί 180 Β4) Επαγγελματίας Αγρότης.

Βαθμοί 60

ΚΡΙΤΗΡΙΟ Γ

Γ1) Νέος αγρότης ηλικίας έως τριάντα πέντε (35) ετών ή νέος αγρότης σύμφωνα με το άρθρο 22 του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1698/2005 του Συμβουλίου της 20ής Σεπτεμβρίου 2005, για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΕ L 277) ή νέος με πτυχίο Γεωτεχνικής Σχολής έως τριάντα πέντε (35) ετών που έχει δηλώσει στο Μ.Α.Α.Ε. και στο Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου (Ο.Σ.Δ.Ε.) συνολικά (ιδιόκτητο ή μισθωμένο) καλλιεργούμενο ή άλλως εκμεταλλευόμενο αγροτικό ακίνητο έως εκατό (100) στρέμματα ή άνεργος ως εξής:

Ιδιόκτητο/μισθωμένο καλλιεργούμενο αγροτικό ακίνητο έως 4 στρ. βαθμοί 100
Ιδιόκτητο/μισθωμένο καλλιεργούμενο αγροτικό ακίνητο έως 10 στρ. βαθμοί 90
Ιδιόκτητο/μισθωμένο καλλιεργούμενο αγροτικό ακίνητο έως 20 στρ. βαθμοί 80
Ιδιόκτητο/μισθωμένο καλλιεργούμενο αγροτικό ακίνητο έως 30 στρ. βαθμοί 70
Ιδιόκτητο/μισθωμένο καλλιεργούμενο αγροτικό ακίνητο έως 40 στρ. βαθμοί 60
Ιδιόκτητο/μισθωμένο καλλιεργούμενο αγροτικό ακίνητο έως 50 στρ. βαθμοί 50
Ιδιόκτητο/μισθωμένο καλλιεργούμενο αγροτικό ακίνητο έως 80 στρ. βαθμοί 30
Ιδιόκτητο/μισθωμένο καλλιεργούμενο αγροτικό ακίνητο έως 100 στρ. βαθμοί 10

ΚΡΙΤΗΡΙΟ Δ

Δ1) Υποψήφιος με δέσμευση καλλιέργειας για παραγωγή τροφίμου ενταγμένου στο στρατηγικό σχεδιασμό της Περιφέρειας.

Βαθμοί 100

Δ2) Υποψήφιος με δέσμευση καλλιέργειας για παραγωγή άλλου τροφίμου μη ενταγμένου στο στρατηγικό σχεδιασμό της Περιφέρειας.

Βαθμοί 50

Δ3) Υποψήφιος με δέσμευση καλλιέργειας για παραγωγή χονδροειδών ή συμπυκνωμένων ζωοτροφών ή για χρήση του αγροτικού ακινήτου για βόσκηση.

Βαθμοί 50

ΚΡΙΤΗΡΙΟ Ε

Ε1) Αγροτικός Συνεταιρισμός ή Ομάδα Παραγωγών με δέσμευση καλλιέργειας για παραγωγή τροφίμων ενταγμένων στο στρατηγικό σχεδιασμό της Περιφέρειας, για παραγωγή χονδροειδών ή συμπυκνωμένων ζωοτροφών ή για χρήση αγροτικού ακινήτου για βόσκηση χωρίς τον περιοριστικό παράγοντα των εκατό (100) στρεμμάτων.

Βαθμοί 300
Όπως τροποποιήθηκε με την παρ.3 Άρθρο 37 ΝΟΜΟΣ 4235/2014 και ισχύει από 11/2/2014
Δες την εξέλιξη της παραγράφου

3. Για την παραχώρηση της χρήσης του αγροτικού ακινήτου επιλέγεται ο αιτών που αθροίζει τη μεγαλύτερη βαθμολογία. Σε περίπτωση συγκέντρωσης ίδιας βαθμολογίας μεταξύ περισσότερων φυσικών προσώπων επιλέγεται κατά σειρά προτίμησης: α) ο μόνιμος κάτοικος και β) ο νεότερος σε ηλικία υποψήφιος. Μεταξύ περισσότερων νομικών προσώπων με ίδια βαθμολογία, επιλέγεται αυτό με το μεγαλύτερο κύκλο εργασιών, ενώ σε περίπτωση ίδιας βαθμολογίας φυσικού και νομικού προσώπου επιλέγεται το νομικό πρόσωπο.

4. Ο ενδιαφερόμενος υποβάλλει την αίτησή του είτε μέσω του διαδικτύου είτε στην Επιτροπή Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών της οικείας Περιφέρειας. Τα στοιχεία του ενδιαφερόμενου εισάγονται σε σχετική εφαρμογή στο διαδίκτυο, η οποία εμφανίζει τη βαθμολογία που συγκεντρώνει βάσει των παραπάνω κριτηρίων.

5. Το τίμημα της παραχώρησης της χρήσης ορίζεται με απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
Άρθρο 8
Χρονική διάρκεια παραχώρησης

Η χρονική διάρκεια της παραχώρησης της χρήσης ακινήτου, σύμφωνα με το άρθρο 4, ορίζεται από πέντε (5) έως είκοσι πέντε (25) έτη, με δυνατότητα παράτασης, με ανώτατο όριο τα δέκα (10) έτη. Κατ΄ εξαίρεση, μπορεί να συμφωνηθεί μεγαλύτερη διάρκεια παραχώρησης πέραν της 25ετίας, μόνο για επενδυτικούς σκοπούς, με την προϋπόθεση ότι η διάρκεια της παραχώρησης απαιτείται για την απόσβεση της επένδυσης ή για την ένταξή της σε κάποιο επενδυτικό νόμο ή πρόγραμμα, που σε κάθε περίπτωση δεν μπορεί να υπερβαίνει τα σαράντα (40) έτη.
Άρθρο 9
Τίμημα παραχώρησης

1. Το τίμημα της παραχώρησης της χρήσης καταβάλλεται ετησίως, εντός τριμήνου από την ημερομηνία που ορίζει η απόφαση παραχώρησης και κατατίθεται σε Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία, ως έσοδο κατά 50% του Δημοσίου και κατά 50% των οικείων Περιφερειών.
Όπως τροποποιήθηκε με την παρ.3 Άρθρο 37 ΝΟΜΟΣ 4235/2014 και ισχύει από 11/2/2014
Δες την εξέλιξη της παραγράφου

2. Ο ενδιαφερόμενος οφείλει να προσκομίζει το παράβολο εξόφλησης του τιμήματος χρήσης στη Διεύθυνση Πολιτικής Γης του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, αν η απόφαση παραχώρησης της χρήσης έχει εκδοθεί από τον Υπουργό, ή στην αρμόδια υπηρεσία της οικείας Περιφέρειας, αν η απόφαση παραχώρησης έχει εκδοθεί από τον Περιφερειάρχη. Σε περίπτωση που παρέλθει άπρακτη η σχετική προθεσμία, το αρμόδιο όργανο ανακαλεί την πράξη παραχώρησης της χρήσης. Ο χρήστης οφείλει να εγκαταλείψει το ακίνητο εντός τριών (3) ημερών από τότε που έλαβε γνώση της ανάκλησης της πράξης παραχώρησης. Αν δεν εγκαταλείψει το ακίνητο, το όργανο που εξέδωσε την απόφαση παραχώρησης ειδοποιεί την Επιτροπή Ελέγχου και Νομιμότητας του άρθρου 17 για την επιβολή των προβλεπόμενων διοικητικών μέτρων.
Άρθρο 10
Διαδικασία δημοπρασίας

1. Με απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων συγκροτείται πενταμελής Επιτροπή (Επιτροπή δημοπρασίας) με αντικείμενο τη διενέργεια της δημοπρασίας της περίπτωσης α΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 4, που αποτελείται από τους παρακάτω υπαλλήλους του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων:

α) Υπάλληλο του κλάδου ΠΕ10 Οικονομικού της Διεύθυνσης Οικονομικής ως Πρόεδρο, με αναπληρωτή του υπάλληλο της ίδιας Διεύθυνσης.

β) Υπάλληλο του κλάδου ΠΕ10 Οικονομικού της Διεύθυνσης Οικονομικού Ελέγχου και Επιθεώρησης, με αναπληρωτή του υπάλληλο της ίδιας Διεύθυνσης.

γ) Υπάλληλο του κλάδου ΠΕ11 Μηχανικών της Διεύθυνσης Τοπογραφικής με αναπληρωτή του υπάλληλο της ίδιας Διεύθυνσης.

δ) Υπάλληλο του κλάδου ΠΕ1 Γεωπονικού με τον αναπληρωτή του.

ε) Διοικητικό υπάλληλο της Διεύθυνσης Πολιτικής Γης με τον αναπληρωτή του.

Γραμματέας της Επιτροπής ορίζεται διοικητικός υπάλληλος που υπηρετεί στη Διεύθυνση Πολιτικής Γης του ίδιου Υπουργείου με τον αναπληρωτή του. Κάθε μέλος της επιτροπής δεν μπορεί να συμμετάσχει σε αυτήν παρά μόνο μία φορά ανά τέσσερα (4) έτη.

2. Με μέριμνα της Διεύθυνσης Τοπογραφικής του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων ή της αρμόδιας υπηρεσίας της οικείας Περιφέρειας, εφόσον η απόφαση παραχώρησης της χρήσης ακινήτου εκδίδεται από τον οικείο Περιφερειάρχη, καταρτίζεται σχεδιάγραμμα, στο οποίο περιγράφεται το παραχωρούμενο ακίνητο κατά θέση, εμβαδόν και συντεταγμένες στο ελληνικό γεωδαιτικό σύστημα αναφοράς και αποτυπώνεται η πρόσβαση στο παραχωρούμενο ακίνητο.
Όπως τροποποιήθηκε με την παρ.4 Άρθρο 37 ΝΟΜΟΣ 4235/2014 και ισχύει από 11/2/2014
Δες την εξέλιξη της παραγράφου

3. Με απόφαση της Επιτροπής καθορίζεται το ελάχιστο όριο προσφοράς, το οποίο δεν μπορεί να είναι κατώτερο του εξήντα τοις εκατό (60%) της μισθωτικής αξίας του ακινήτου ανά έτος.

4. Οι δημοπρασίες διεξάγονται στην Αθήνα σε χώρο και χρόνο που προσδιορίζεται και γνωστοποιείται με διακήρυξη του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, η οποία αναρτάται στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και τοιχοκολλάται στον πίνακα ανακοινώσεων της Κεντρικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, ένα (1) μήνα πριν τη διεξαγωγή της δημοπρασίας.
Όπως τροποποιήθηκε με την Παρ.1 Άρθρο 44 ΝΟΜΟΣ 4384/2016 και ισχύει από 26/4/2016
Δες την εξέλιξη της παραγράφου

5. Περιεχόμενο διακήρυξης:

Η διακήρυξη συντάσσεται από τη Διεύθυνση Πολιτικής Γης και πρέπει να περιλαμβάνει υποχρεωτικά:

α) το χρόνο (ημερομηνία, ώρα έναρξης και λήξης) και τον τόπο της διενέργειας της δημοπρασίας,

β) το είδος, τη θέση και τα λοιπά στοιχεία του υπό παραχώρηση ακινήτου,

γ) την τιμή εκκίνησης του καταβλητέου τιμήματος,

δ) τις σταδιακές αναπροσαρμογές του τιμήματος, που ορίζονται με απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, τον τόπο και χρόνο καταβολής του,

ε) τη διάρκεια της παραχώρησης της χρήσης,

στ) υπόδειγμα εγγυητικής επιστολής αναγνωρισμένου πιστωτικού ιδρύματος για τη συμμετοχή στη δημοπρασία σε ποσοστό δέκα τοις εκατό (10%) επί του ορίου προσφοράς,

ζ) τον όρο ότι μετά την έκδοση της απόφασης παραχώρησης η εγγυητική επιστολή συμμετοχής αντικαθίσταται με άλλη, ποσού ίσου με το δέκα τοις εκατό (10%) του επιτευχθέντος τιμήματος, για την εξασφάλιση της καταβολής του τιμήματος και την τήρηση των όρων της απόφασης παραχώρησης,

η) οποιονδήποτε άλλο όρο κρίνεται αναγκαίος για την εξασφάλιση των συμφερόντων του Δημοσίου.
Όπως τροποποιήθηκε με την παρ.4 Άρθρο 37 ΝΟΜΟΣ 4235/2014 και ισχύει από 11/2/2014
Δες την εξέλιξη της παραγράφου

6. Πλειοδότες:

Αν κάποιος πλειοδοτεί για λογαριασμό άλλου προσώπου, πρέπει να το δηλώσει, αμέσως, στην επιτροπή δημοπρασίας, κατά τη σύνταξη των πρακτικών και να προσκομίσει συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο ή σχετικό έγγραφο παροχής εξουσιοδότησης προς πλειοδοσία, θεωρημένο από δημόσια υπηρεσία, διαφορετικά θεωρείται αυτός ως πλειοδότης. Δεν γίνονται δεκτοί στη δημοπρασία οι δημόσιοι υπάλληλοι, οι στρατιωτικοί υπάλληλοι, καθώς και οι υπάλληλοι που υπηρετούν στην τοπική αυτοδιοίκηση. Για τον αποκλεισμό κάποιου από τη δημοπρασία συντάσσεται από την Επιτροπή έκθεση που προσαρτάται στα πρακτικά της δημοπρασίας.

7. Διεξαγωγή της δημοπρασίας:

Η δημοπρασία διεξάγεται και διευθύνεται από την Επιτροπή δημοπρασίας, οι δε προσφορές των πλειοδοτών απευθύνονται προς την Επιτροπή αυτή, η οποία τις επαναλαμβάνει μεγαλόφωνα και τις αναγράφει στα πρακτικά, κατά σειρά, μαζί με το ονοματεπώνυμο του πλειοδότη. Κάθε προσφορά είναι υποχρεωτική για τον πλειοδότη.

8. Υπογραφή πρακτικών:

Μετά τη λήξη της δημοπρασίας τα πρακτικά υπογράφονται από τα μέλη της Επιτροπής που τη διενήργησε και από τον τελευταίο πλειοδότη. Σε περίπτωση που ο τελευταίος πλειοδότης αρνηθεί να υπογράψει τα πρακτικά, ενεργείται, εις βάρος του, αναπλειστηριασμός, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 9.

9. Επανάληψη της δημοπρασίας:

Η δημοπρασία επαναλαμβάνεται στις κάτωθι περιπτώσεις:

α) Όταν αποβεί άκαρπη, λόγω μη εμφάνισης πλειοδοτών ή λόγω μη επίτευξης του τιμήματος, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 3. Στην περίπτωση αυτή η τιμή εκκίνησης – ελάχιστης προσφοράς – δεν μπορεί να είναι χαμηλότερη από το εβδομήντα τοις εκατό (70%) της αρχικής τιμής εκκίνησης.

β) Σε περίπτωση που η διαδικασία κριθεί άκυρη λόγω παράβασης ουσιώδους τύπου αυτής.

γ) Όταν ο τελευταίος πλειοδότης αρνηθεί να υπογράψει τα πρακτικά μετά την κατακύρωση. Στην περίπτωση αυτή η πλειοδοσία επαναλαμβάνεται εις βάρος του τελευταίου πλειοδότη, ο οποίος υποχρεούται σε καταβολή αποζημίωσης, το ύψος της οποίας ορίζεται από τον Πρόεδρο της Επιτροπής Δημοπρασίας, στο τετραπλάσιο της τελικής τιμής κατακύρωσης. Το ποσό αυτό βεβαιώνεται στην οικεία Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία, ως έσοδο του Δημοσίου.

10. Για την παραχώρηση της χρήσης ακινήτου, έναντι τιμήματος, σύμφωνα με τις περιπτώσεις β ́, γ ́ και δ ́ της παραγράφου 2 του άρθρου 4, η δημοπρασία διενεργείται από την Επιτροπή Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών, σύμφωνα με τα οριζόμενα στις προηγούμενες παραγράφους. Οι δημοπρασίες διεξάγονται στην έδρα της οικείας Περιφέρειας σε χώρο και χρόνο που προσδιορίζεται με τη διακήρυξη. Κάθε δημοπρασία γνωστοποιείται με διακήρυξη της οικείας Περιφέρειας, ένα (1) μήνα πριν τη διεξαγωγή της δημοπρασίας, η οποία δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα της Περιφέρειας και του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Η διακήρυξη τοιχοκολλάται, επίσης, στον πίνακα ανακοινώσεων της Κεντρικής Υπηρεσίας της οικείας Περιφέρειας. Αν έχουν συγκροτηθεί περισσότερες Επιτροπές Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών, η δημοπρασία διεξάγεται στην έδρα της Επιτροπής στη χωρική αρμοδιότητα της οποίας βρίσκεται το δημοπρατούμενο ακίνητο. Όπου στις παραπάνω παραγράφους αναφέρεται η Επιτροπή Δημοπρασίας νοείται η Επιτροπή Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών.
Όπως τροποποιήθηκε με την Παρ.1 Άρθρο 44 ΝΟΜΟΣ 4384/2016 και ισχύει από 26/4/2016
Δες την εξέλιξη της παραγράφου

11. Η παραχώρηση ακινήτων δύναται να πραγματοποιείται με ηλεκτρονική δημοπρασία. Οι όροι, οι προϋποθέσεις και η διαδικασία της ηλεκτρονικής δημοπρασίας ορίζονται με προεδρικό διάταγμα το οποίο εκδίδεται μετά από πρόταση των Υπουργών Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
Άρθρο 11
Όροι παραχώρησης της χρήσης

1. Ο παραχωρησιούχος οφείλει να χρησιμοποιεί το ακίνητο για τη χρήση για την οποία του παραχωρήθηκε. Απαγορεύεται η εκμίσθωση, καθώς και η παραχώρηση της χρήσης καθ΄ οιονδήποτε τρόπο σε τρίτο πρόσωπο, εκτός και αν συναινέσει, εγγράφως, το όργανο που εξέδωσε την απόφαση παραχώρησης.

2. Ο παραχωρησιούχος υποχρεούται να κάνει καλή χρήση του ακινήτου. Απαγορεύεται η κατάληψη άλλων χώρων γύρω από το παραχωρούμενο ακίνητο και η τοποθέτηση σε αυτό μηχανημάτων, εύφλεκτων ή εκρηκτικών υλών ή αντικειμένων, που μπορεί να βλάψουν το ακίνητο ή να ρυπαίνουν σοβαρά το περιβάλλον.

3. Ο παραχωρησιούχος υποχρεούται να καταβάλει κάθε δαπάνη που βαρύνει το ακίνητο σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία.

4. Σε όλη τη διάρκεια της παραχώρησης της χρήσης, ο παραχωρησιούχος έχει την αποκλειστική ευθύνη συντήρησης και επισκευής ζημιών ή βλαβών του παραχωρούμενου ακινήτου. Οποιαδήποτε τροποποίηση, προσθήκη ή μεταρρύθμιση παραμένει προς όφελος του παραχωρούμενου ακινήτου, χωρίς κανένα απολύτως δικαίωμα για αφαίρεση ή υποχρέωση για αποζημίωση του παραχωρησιούχου.

5. Αν ο παραχωρησιούχος αποχωρήσει, πριν από τη λήξη της παραχώρησης της χρήσης, οφείλει να καταβάλει το τίμημα που αναλογεί σε ένα (1) έτος.

6. Σε περίπτωση μη εμπρόθεσμης καταβολής του τιμήματος ή άλλης σχετικής δαπάνης που βαρύνει τον παραχωρησιούχο ή παράβασης οποιουδήποτε όρου της παραχώρησης χρήσης, ανακαλείται η απόφαση παραχώρησης και η εγγύηση που δόθηκε καταπίπτει υπέρ του Δημοσίου.

7. Κατά τη λήξη της παραχώρησης χρήσης, ο παραχωρησιούχος υποχρεούται, χωρίς όχληση, να αποχωρήσει από το παραχωρούμενο ακίνητο και να το παραδώσει στην αρμόδια Υπηρεσία. Εφόσον διαπιστωθεί ότι τηρήθηκαν οι όροι της παραχώρησης, η εγγύηση επιστρέφεται στον παραχωρησιούχο. Για τη λήξη της παραχώρησης χρήσης συντάσσει πρωτόκολλο από το όργανο που εξέδωσε την πράξη παραχώρησης, το οποίο υπογράφεται από το ίδιο όργανο και από τον παραχωρησιούχο.

8. Σε περίπτωση άρνησης του παραχωρησιούχου να εγκαταλείψει το ακίνητο, η οικεία Επιτροπή Ελέγχου και Νομιμότητας του άρθρου 17 επιβάλλει τα προβλεπόμενα διοικητικά μέτρα.

9. Αν ανακληθεί η απόφαση παραχώρησης, λόγω παράβασης των όρων της, ο ενδιαφερόμενος δεν μπορεί να υποβάλλει νέα αίτηση για παραχώρηση χρήσης ακινήτου που διαχειρίζεται το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων πριν την παρέλευση τριών (3) ετών.
Άρθρο 12
Διόρθωση κτηματολογικών στοιχείων, παραχωρητηρίων και αποφάσεων Επιτροπών Απαλλοτριώσεων

1. Με απόφαση του οικείου Περιφερειάρχη διορθώνονται, μετά από εισήγηση της αρμόδιας υπηρεσίας της Περιφέρειας:

α) παραχωρητήρια, που εκδόθηκαν βάσει διατάξεων ιδίως του Αγροτικού Κώδικα, του άρθρου 12 του Ν. 1832/1951 (Α΄ 153), των άρθρων 3 και 6 του Ν. 666/1977 (Α΄ 234), καθώς και όσων εκδίδονται βάσει του άρθρου 21 του παρόντος νόμου, εφόσον πρόκειται για εσφαλμένη αναγραφή της ταυτότητας του δικαιούχου ή των παραχωρηθέντων ακινήτων,

β) τα κυρωμένα κτηματολογικά στοιχεία των διανομών απαλλοτριωθέντων αγροκτημάτων για την αποκατάσταση ακτημόνων γεωργών, εφόσον έχουν εμφιλοχωρήσει τεχνικά σφάλματα ή λανθασμένες αναγραφές της ταυτότητας των δικαιούχων ή των παραχωρηθέντων τεμαχίων και

γ) αποφάσεις Επιτροπών Απαλλοτριώσεων μόνο ως προς την εσφαλμένη αναγραφή της ταυτότητας των δικαιούχων.

δ) παραχωρητήρια που εκδόθηκαν βάσει διατάξεων της αγροτικής νομοθεσίας και κυρωμένα κτηματολογικά στοιχεία διανομών, εφόσον υπάρχουν γεωμετρικά σφάλματα ή άλλες ανωμαλίες και τα παραχωρούμενα ακίνητα απεικονίζονται στα σχετικά διαγράμματα σε διαφορετική θέση από αυτήν που πραγματικά βρίσκονται. Τα ανωτέρω διορθώνονται κατά σχήμα και θέση, εφόσον το εμβαδόν του παραχωρούμενου ακινήτου δεν μεταβάλλεται και δεν θίγονται όμορες ιδιοκτησίες ή παραχωρήσεις.
Όπως τροποποιήθηκε με την Παρ.5 Άρθρο 14 ΝΟΜΟΣ 4492/2017 και ισχύει από 18/10/2017
Δες την εξέλιξη της παραγράφου

2. Η διόρθωση των παραπάνω στοιχείων γίνεται μετά από αίτηση του ενδιαφερομένου στην αρμόδια υπηρεσία της Περιφέρειας, στη χωρική αρμοδιότητα της οποίας βρίσκεται το ακίνητο.
Άρθρο 13
Ειδική διοικητική προσφυγή

Οποιοσδήποτε έχει έννομο συμφέρον μπορεί να προσβάλει τις πράξεις του Περιφερειάρχη ενώπιον του Ελεγκτή Νομιμότητας, σύμφωνα με το άρθρο 227 του Ν. 3852/2010 (Α΄ 87).
Άρθρο 14
Επιτροπή Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών

1. Στην έδρα κάθε Περιφέρειας συνιστάται τριμελής Επιτροπή Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών, η οποία αποτελείται από έναν διοικητικό υπάλληλο, έναν τοπογράφο ή πολιτικό μηχανικό και έναν γεωπόνο ή τεχνολόγο γεωπόνο της οικείας Περιφέρειας, καθώς και τους αναπληρωτές τους. Ως πρόεδρος της Επιτροπής ορίζεται ο ανώτερος κατά βαθμό και μεταξύ ομοιοβάθμων αυτός που έχει περισσότερα χρόνια υπηρεσίας στον ίδιο βαθμό. Ως γραμματέας της Επιτροπής ορίζεται υπάλληλος της Περιφέρειας. Η Επιτροπή συγκροτείται με απόφαση του αρμόδιου Περιφερειάρχη. Κάθε μέλος της Επιτροπής δεν μπορεί να συμμετάσχει σε αυτή παρά μόνο μία φορά κάθε τέσσερα έτη.
Όπως τροποποιήθηκε με την παρ.5 Άρθρο 37 ΝΟΜΟΣ 4235/2014 και ισχύει από 11/2/2014
Δες την εξέλιξη της παραγράφου

2. Μετά από εισήγηση της Γενικής Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής της οικείας Περιφέρειας, μπορεί, με απόφαση Περιφερειάρχη, να συγκροτούνται περισσότερες Επιτροπές Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών, εφόσον ο αριθμός των υποθέσεων που εκκρεμούν δεν μπορεί να εξεταστεί σε εύλογο χρόνο από την Επιτροπή Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών της Περιφέρειας. Με την ίδια απόφαση καθορίζεται και η κατά τόπον αρμοδιότητα κάθε Επιτροπής.

3. Στις περιπτώσεις που απαιτείται καθορισμός τιμήματος μετέχει ως μέλος στην Επιτροπή, εκπρόσωπος της αρμόδιας Δημόσιας Οικονομικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Οικονομικών, με δικαίωμα ψήφου. Ο εκπρόσωπος της Δημόσιας Οικονομικής Υπηρεσίας ορίζεται με πράξη του Προϊσταμένου της, μετά από πρόσκληση της Επιτροπής Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών, που ορίζει την ημέρα, την ώρα και τον τόπο συνεδρίασης της Επιτροπής. Η πρόσκληση της Επιτροπής αποστέλλεται στην αρμόδια οικονομική υπηρεσία, με τηλεομοιοτυπία ή με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, τέσσερις (4) εργάσιμες ημέρες πριν τη συνεδρίασή της.

4. Στην Επιτροπή Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών μετέχει ως μέλος και Πρόεδρος αυτής εκπρόσωπος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους που υπηρετεί στην οικεία Περιφέρεια, για τα θέματα που εξετάζει η Επιτροπή, σύμφωνα με την παράγραφο 4 του άρθρου 22. Για το μέλος αυτό και τον αναπληρωτή του, που ορίζονται με πράξη του Προέδρου του Ν.Σ.Κ., δεν ισχύει το κώλυμα του πέμπτου εδαφίου της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου. Η πρόσκληση της Επιτροπής αποστέλλεται στον εκπρόσωπο του Ν.Σ.Κ., με τηλεομοιοτυπία ή με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, τέσσερις (4) εργάσιμες ημέρες πριν από τη συνεδρίασή της.
Όπως τροποποιήθηκε με την Παρ.5 Άρθρο 60 ΝΟΜΟΣ 4370/2016 και ισχύει από 7/3/2016
Δες την εξέλιξη της παραγράφου

5. Η θητεία της Επιτροπής ορίζεται διετής. Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται οι διατάξεις του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας.
Άρθρο 15
Επιτροπή Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών

Η Επιτροπή Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών έχει τις εξής αρμοδιότητες:

α) Γνωμοδοτεί σχετικά με την παραχώρηση ακινήτων για τους σκοπούς της παραγράφου 2 του άρθρου 4.

β) Ασκεί τις αρμοδιότητες που τις ανατίθενται με τις διατάξεις των άρθρων 10, 22, 23, 24 και 36.
Άρθρο 16
Διαχείριση ακινήτων του Ν.Π.Δ.Δ. «Ταμείο Γεωργίας και Κτηνοτροφίας»

1. Η Οικονομική Διεύθυνση της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικής Υποστήριξης και Επιθεώρησης του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων ασκεί τη διαχείριση της ακίνητης περιουσίας του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου με την επωνυμία «Ταμείο Γεωργίας και Κτηνοτροφίας», το οποίο συστήθηκε με το άρθρο 12 του Ν. 574/1937 (Α΄ 110) και μετονομάσθηκε σε «Ταμείο Γεωργίας και Κτηνοτροφίας» με το άρθρο 12 του Ν. 3889/2010 (Α΄ 182).

2. Η διαχείριση της περιουσίας του «Ταμείου Γεωργίας και Κτηνοτροφίας» ασκείται σύμφωνα με τις διατάξεις του β.δ. 284/1961 (Α΄ 82).
ΚΕΦΑΛΑΙΟ B΄
ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ
Άρθρο 17
Επιτροπή Ελέγχου και Νομιμότητας

1. Στην έδρα κάθε Αποκεντρωμένης Διοίκησης συνιστάται τριμελής Επιτροπή Ελέγχου και Νομιμότητας, με μέλη δύο διοικητικούς υπαλλήλους κατηγορίας ΠΕ ή ΤΕ και έναν υπάλληλο με πτυχίο τοπογράφου μηχανικού ή γεωπόνου, καθώς και τους αναπληρωτές τους. Με την πράξη συγκρότησης ορίζεται ο Πρόεδρος της Επιτροπής. Ως γραμματέας της Επιτροπής ορίζεται υπάλληλος της Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Η Επιτροπή συγκροτείται με πράξη του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Κάθε μέλος της Επιτροπής δεν μπορεί να συμμετάσχει σε αυτή παρά μόνο μία φορά ανά τέσσερα (4) έτη.
Όπως τροποποιήθηκε με την Παρ.5 Άρθρο 60 ΝΟΜΟΣ 4370/2016 και ισχύει από 7/3/2016
Δες την εξέλιξη της παραγράφου

2. Μετά από εισήγηση της Επιτροπής Ελέγχου και Νομιμότητας της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, μπορεί, με απόφαση του οικείου Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης, να συγκροτείται και δεύτερη Επιτροπή, εφόσον ο αριθμός των εκκρεμών υποθέσεων δεν μπορεί να εξεταστεί σε εύλογο χρόνο. Με την ίδια απόφαση καθορίζεται και η κατά τόπον αρμοδιότητα της Επιτροπής.

3. Η θητεία της Επιτροπής ορίζεται διετής. Για τη λειτουργία της Επιτροπής και για κάθε θέμα που δεν ρυθμίζεται από τις διατάξεις του άρθρου αυτού, εφαρμόζονται οι διατάξεις του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας.

4. Η Επιτροπή Ελέγχου και Νομιμότητας συνιστάται εντός δύο (2) μηνών από τη δημοσίευση του παρόντος νόμου.
Άρθρο 18
Αρμοδιότητες

1. Η Επιτροπή Ελέγχου και Νομιμότητας ασκεί τις εξής αρμοδιότητες:

α) Εκδίδει το πρωτόκολλο διοικητικής αποβολής του άρθρου 19 κατά του αυθαίρετου κατόχου ακινήτου, του οποίου η διαχείριση ανήκει στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και μεριμνά για την εκτέλεσή του.

β) Επιβάλλει, με απόφασή της, πρόστιμο αυθαίρετης κατάληψης ίσο με το διπλάσιο της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου. Το πρόστιμο βεβαιώνεται στην αρμόδια Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία, ως έσοδο του Δημοσίου, μετά την πάροδο τριάντα (30) ημερών από την κοινοποίησή του στον αυθαίρετο κάτοχο. Το πρόστιμο δεν βεβαιώνεται, αν:

αα) ο αυθαίρετος κάτοχος εγκαταλείψει το ακίνητο, εντός της παραπάνω προθεσμίας, με υπεύθυνη δήλωση που καταθέτει στο Κέντρο Εξυπηρέτησης Πολιτών του τόπου κατοικίας του, η οποία αποστέλλεται αυθημερόν στην οικεία Επιτροπή Ελέγχου και Νομιμότητας ή

ββ) ασκήσει ανακοπή κατά της πράξης επιβολής προστίμου ενώπιον του αρμόδιου Ειρηνοδικείου. Για την προθεσμία άσκησης της ανακοπής, τη διαδικασία εκδίκασης και την άσκηση ενδίκων μέσων εφαρμόζονται αναλογικά οι διατάξεις του επόμενου άρθρου. Μετά την τελεσιδικία της πράξης επιβολής του προστίμου, αυτό βεβαιώνεται στην αρμόδια Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία ως έσοδο του Δημοσίου. Αν έχει ανεγερθεί αυθαίρετο κτίσμα εντός του ακινήτου, η Επιτροπή ενημερώνει αμελλητί τις αρμόδιες υπηρεσίες για να προβούν στην κατεδάφιση του αυθαίρετου κτίσματος και να επιβάλλουν τα λοιπά προβλεπόμενα διοικητικά μέτρα.

γ) Εξετάζει την ενδικοφανή προσφυγή κατά της απόφασης της Επιτροπής Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών του άρθρου 14, για υποθέσεις των άρθρων 22, 23 και 24.
Όπως τροποποιήθηκε με την Παρ.3 Άρθρο 33 ΝΟΜΟΣ 4351/2015 και ισχύει από 4/12/2015
Δες την εξέλιξη της παραγράφου

2. Για την επιβολή προστίμου μετέχει, ως μέλος της Επιτροπής, εκπρόσωπος της Δημόσιας Οικονομικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Οικονομικών με δικαίωμα ψήφου. Ο εκπρόσωπος της Δημόσιας Οικονομικής Υπηρεσίας ορίζεται με πράξη του Προϊσταμένου της, μετά από πρόσκληση της Επιτροπής Ελέγχου και Νομιμότητας, που ορίζει την ημέρα, την ώρα και τον τόπο συνεδρίασης της Επιτροπής. Η πρόσκληση της Επιτροπής αποστέλλεται στην αρμόδια Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία, με τηλεομοιοτυπία ή με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, τέσσερις (4) εργάσιμες ημέρες πριν τη συνεδρίασή της.

3. Πριν την έκδοση του πρωτοκόλλου διοικητικής αποβολής και την επιβολή του προστίμου, η Επιτροπή Ελέγχου και Νομιμότητας καλεί τον ενδιαφερόμενο να εκφράσει τις απόψεις του. Για την κλήση του ενδιαφερομένου και τη διαδικασία ενώπιον της Επιτροπής εφαρμόζεται αναλογικά το άρθρο 6 του Ν. 2690/1999 (Α΄ 45), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει.
Άρθρο 19
Πρωτόκολλο διοικητικής αποβολής

1. Η Επιτροπή Ελέγχου και Νομιμότητας συντάσσει πρωτόκολλο διοικητικής αποβολής κατά οποιουδήποτε κατέχει αυθαίρετα ή επιχειρεί να καταλάβει ακίνητο που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής των διατάξεων του παρόντος νόμου

2. Ο κάτοχος μπορεί να ασκήσει ανακοπή κατά του πρωτοκόλλου διοικητικής αποβολής ενώπιον του αρμοδίου Ειρηνοδικείου, εντός ανατρεπτικής προθεσμίας τριάντα (30) ημερών από την κοινοποίηση σε αυτόν του πρωτοκόλλου. Αντίγραφο της ανακοπής κοινοποιείται στην Επιτροπή Ελέγχου και Νομιμότητας εντός της ίδιας προθεσμίας, επί ποινή απαραδέκτου της συζητήσεως. Η άσκηση της ανακοπής δεν αναστέλλει την εκτέλεση του πρωτοκόλλου.

3. Ο καθού απευθύνεται το πρωτόκολλο, θεωρείται ότι το αποδέχθηκε, εάν εντός της ως άνω προθεσμίας των τριάντα (30) ημερών από την κοινοποίηση του πρωτοκόλλου δεν ασκήσει κατ΄ αυτού ανακοπή.

4. Για την προδικασία και την εκδίκαση της ανακοπής εφαρμόζονται οι διατάξεις του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας περί ασφαλιστικών μέτρων.

5. Κατά της αποφάσεως του Ειρηνοδικείου επιτρέπεται έφεση ενώπιον του αρμοδίου μονομελούς Πρωτοδικείου, που δικάζει κατά τη διαδικασία του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας περί ασφαλιστικών μέτρων, μη επιτρεπομένης παραπομπής της υπόθεσης στο Πολυμελές Πρωτοδικείο. Η έφεση ασκείται εντός προθεσμίας τριάντα (30) ημερών από την επίδοση της απόφασης.

6. Οι προθεσμίες που τίθενται με το παρόν άρθρο δεν παρεκτείνονται λόγω αποστάσεως. Σε περίπτωση κλήσης του Δημοσίου τηρούνται οι ειδικές για την εμφάνιση αυτού προθεσμίες.

7. Για την εκτέλεση του πρωτοκόλλου διοικητικής αποβολής μπορεί να ζητηθεί η συνδρομή της αστυνομικής αρχής που υποχρεούται να συνδράμει.
Άρθρο 20
Ποινικές κυρώσεις

Οι διατάξεις του άρθρου 23 του Ν. 1539/1938 (Α΄ 488), όπως τροποποιήθηκε με την παρ.1 του άρθρου 1 του α.ν. 263/1968 (Α΄ 12) εφαρμόζονται αναλογικά και στους κατόχους ακίνητων που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος νόμου. Η ποινική δίωξη ασκείται κατόπιν εγκλήσεως της Επιτροπής Ελέγχου και Νομιμότητας μετά την τελεσιδικία του πρωτοκόλλου διοικητικής αποβολής και της πράξης επιβολής προστίμου.
Άρθρο 20α
Αρμόδια δικαστήρια

Οποιος έχει έννομο συμφέρον μπορεί να ασκήσει προσφυγή στα αρμόδια διοικητικά δικαστήρια κατά της απόφασης της Επιτροπής Ελέγχου και Νομιμότητας, εντός αποκλειστικής προθεσμίας εξήντα (60) ημερών από την κοινοποίησή της στον ενδιαφερόμενο ή διαφορετικά από τότε που έλαβε γνώση αυτής.
Όπως προστέθηκε με την Παρ.4 Άρθρο 33 ΝΟΜΟΣ 4351/2015 και ισχύει από 4/12/2015
Δες την εξέλιξη του άρθρου
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ΄
ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΕΜΠΡΑΓΜΑΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ
Άρθρο 21
Έκδοση τίτλου κυριότητας

1. Ο Περιφερειάρχης είναι αρμόδιος για την έκδοση των τίτλων κυριότητας, σύμφωνα με τα άρθρα 22, 23 και 36. Ο τίτλος κυριότητας μεταγράφεται με μέριμνα του δικαιούχου. Με απόφαση του οικείου Περιφερειάρχη η αρμοδιότητα μπορεί να μεταβιβαστεί σε άλλα όργανα της Διοίκησης.
Όπως τροποποιήθηκε με την παρ.7 Άρθρο 37 ΝΟΜΟΣ 4235/2014 και ισχύει από 11/2/2014
Δες την εξέλιξη της παραγράφου

2. Με απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων καθορίζεται ο τύπος του παραχωρητηρίου.
Άρθρο 22
Μη προβολή δικαιωμάτων κυριότητας από το Δημόσιο

1. Το Ελληνικό Δημόσιο δεν προβάλλει δικαιώματα κυριότητας σε ακίνητα, που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής του νόμου αυτού, σύμφωνα με το άρθρο 1, εφόσον ο νομέας του ακινήτου ή ο δικαιοπάροχός του:

α) Το απέκτησε:

αα) με νόμιμο τίτλο, από επαχθή αιτία, με την προϋπόθεση ότι ο τίτλος του μεταγράφηκε έως την 5.6.1993, εκτός αν κατά τη κτήση της νομής βρισκόταν σε κακή πίστη. Σε κακή πίστη βρισκόταν ο νομέας αν δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 1042 του Αστικού Κώδικα. Στο χρόνο νομής προσμετράται και ο χρόνος νομής του δικαιοπαρόχου του που διανύθηκε με τις ίδιες προϋποθέσεις,

ββ) βάσει παραχωρητηρίου που δεν έχει μεταγραφεί, ως προς το εμβαδόν του ακινήτου που αναγράφεται στο παραχωρητήριο αλλά και των λοιπών στοιχείων των ακινήτων και των δικαιούχων,

γγ) βάσει παραχωρητηρίου που εκδόθηκε από αναρμόδιο διοικητικό όργανο ή βάσει πράξης δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου, μόνο ως προς το εμβαδόν του παραχωρούμενου ακινήτου.

δδ) Με πρωτόκολλο παράδοσης και παραλαβής οικοπέδου της Επιτροπής Αποκαταστάσεων Προσφύγων κυρωμένων διανομών αγροκτημάτων της Χώρας ή ως δικαιούχος οικοπέδου σε συνοικισμό κυρωμένων διανομών αγροκτημάτων της Χώρας, σύμφωνα με το άρθρο 26 του Αγροτικού Κώδικα (Α 342), πλην όμως δεν έγινε η διανομή των οικοπέδων στους δικαιούχους.

β) Με απόφαση της Επιτροπής Απαλλοτριώσεων, κρίθηκε δικαιούχος οικοπέδου ή κλήρου βάσει των διατάξεων του Αγροτικού Κώδικα και δεν κηρύχθηκε έκπτωτος, δεν εκδόθηκε όμως το σχετικό παραχωρητήριο.

γ) Το νέμεται πριν την 1.1.1965 για γεωργική χρήση, η οποία εξακολουθεί να ασκείται μέχρι σήμερα.
Όπως τροποποιήθηκε με την παρ.8 Άρθρο 37 ΝΟΜΟΣ 4235/2014 και ισχύει από 11/2/2014
Δες την εξέλιξη της παραγράφου

2. Η μη προβολή δικαιωμάτων κυριότητας αφορά μόνο τον δικαιούχο ή το νόμιμο δικαιοπάροχό του που εμπίπτει στις περιπτώσεις της προηγούμενης παραγράφου

3. Για τη συνδρομή των προϋποθέσεων της παραγράφου 1, ο ενδιαφερόμενος υποβάλλει αίτημα στην αρμόδια Επιτροπή Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών, στην οποία περιγράφει το κατεχόμενο ακίνητο κατά θέση, εμβαδόν και συντεταγμένες στο ελληνικό γεωδαιτικό σύστημα αναφοράς, με συνημμένο τοπογραφικό διάγραμμα και υποβάλλει αντίγραφο του επικαλούμενου τίτλου κυριότητας ή της σχετικής πράξης παραχώρησης διοικητικού οργάνου, Δήμου ή Κοινότητας ή της απόφασης της Επιτροπής Απαλλοτριώσεων, βάσει της οποίας κρίθηκε δικαιούχος οικοπέδου ή κλήρου. Η Επιτροπή Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών μπορεί να ζητήσει από τον ενδιαφερόμενο την προσκόμιση συμπληρωματικών στοιχείων, προκειμένου να διαμορφώσει την κρίση της, σχετικά με την ταυτότητα του νομέα ή του ακινήτου και την καλόπιστη νομή, στην περίπτωση της απόκτησής του με νόμιμο τίτλο από επαχθή αιτία ή της νομής του ακινήτου πριν την 1.1.1965. Η Επιτροπή Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών εκδίδει απόφαση για τη μη προβολή δικαιωμάτων κυριότητας στις περιπτώσεις που ο ενδιαφερόμενος επικαλείται πράξη παραχώρησης διοικητικού οργάνου, Δήμου ή Κοινότητας ή απόφαση της Επιτροπής Απαλλοτριώσεων, βάσει της οποίας κρίθηκε δικαιούχος.

4. Αν ο ενδιαφερόμενος επικαλείται νόμιμο τίτλο από επαχθή αιτία και καλόπιστη νομή του ακινήτου ή νομή του πριν την 1.1.1965 στην Επιτροπή Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών μετέχει εκπρόσωπος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, ως Πρόεδρος αυτής. Η Επιτροπή αποφαίνεται για τη μη προβολή δικαιωμάτων του Δημοσίου στο κατεχόμενο ακίνητο.

5. Τα παραχωρητήρια που εκδόθηκαν στις υποπεριπτώσεις ββ και γγ της περίπτωσης α της παραγράφου 1, θεωρούνται έγκυρα και ισχυρά. Για την υποπερίπτωση δδ της περίπτωσης α και την περίπτωση β της παραγράφου 1, μετά την έκδοση της απόφασης της Επιτροπής Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών, ο Περιφερειάρχης εκδίδει παραχωρητήριο, στο οποίο αναγράφονται τα στοιχεία του αρχικού δικαιούχου και προσδιορίζεται το παραχωρούμενο ακίνητο κατά εμβαδόν, θέση και συντεταγμένες στο ελληνικό γεωδαιτικό σύστημα αναφοράς. Δεν εκδίδεται παραχωρητήριο, αν οι καθολικοί ή ειδικοί διάδοχοι του δικαιούχου έχουν μεταγράψει συμβολαιογραφική πράξη ή έχουν επικυρώσει ανώμαλη δικαιοπραξία που αφορά το ίδιο ακίνητο σύμφωνα, ιδίως, με τις διατάξεις της παρ.1 του άρθρου 18 του ν. 1644/1986, του άρθρου 16 του ν. 3147/2003, της παραγράφου 9 του άρθρου 3 του ν. 3399/2005 και του άρθρου 31 του ν. 3698/2008.
Όπως τροποποιήθηκε με την παρ.8 Άρθρο 37 ΝΟΜΟΣ 4235/2014 και ισχύει από 11/2/2014
Δες την εξέλιξη της παραγράφου

6. Για το τμήμα του κατεχόμενου ακινήτου για το οποίο δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις της παραγράφου 1, ο ενδιαφερόμενος υποβάλλει αίτημα εξαγοράς του στην Επιτροπή Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών. Η ίδια Επιτροπή εξετάζει το αίτημα αυτό, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 23.

7.α) Το Ελληνικό Δημόσιο δεν προβάλλει, επίσης, δικαιώματα κυριότητας σε ακίνητα, που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής του νόμου αυτού, σύμφωνα με το άρθρο 1, εφόσον:

αα) Κατέχονται από Δήμους για την εξυπηρέτηση αναγκών τους, και συγκεκριμένα για στέγαση δημαρχιακών μεγάρων, σχολείων και κοινωφελών εγκαταστάσεων. Μετά από αίτημα του οικείου Δήμου, η αρμόδια υπηρεσία της οικείας Περιφέρειας, στην οποία βρίσκεται το ακίνητο, διενεργεί αυτοψία και συντάσσει έκθεση, με την οποία βεβαιώνεται ότι το ακίνητο χρησιμοποιείται για τους παραπάνω σκοπούς.

ββ) Εχουν σε αυτά ανεγερθεί χώροι θρησκευτικής λατρείας, για όσο χρόνο διαρκεί η χρήση αυτή, απαγορευομένης κάθε άλλης χρήσης. Τα ακίνητα αυτά περιέρχονται στο οικείο εκκλησιαστικό νομικό πρόσωπο, συμπεριλαμβανομένου του αναγκαίου προαυλίου χώρου. Η Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού της οικείας Περιφέρειας προσδιορίζει τον αναγκαίο προαύλιο χώρο κατά θέση, εμβαδόν και συντεταγμένες στο ελληνικό γεωδαιτικό σύστημα αναφοράς.

β) Εφόσον τα κτίσματα της παρούσας παραγράφου έχουν ανεγερθεί σε τμήμα ευρύτερου ακινήτου, ο Περιφερειάρχης εκδίδει πράξη κατάτμησης του ακινήτου.

γ) Με απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων ορίζεται ο τύπος του παραχωρητηρίου για τα ακίνητα της παρούσας παραγράφου.
Όπως προστέθηκε με την παρ.9 Άρθρο 37 ΝΟΜΟΣ 4235/2014 και ισχύει από 11/2/2014
Δες την εξέλιξη της παραγράφου

8. α) Οι δρόμοι που απεικονίζονται στα κυρωμένα στοιχεία των διανομών αγροκτημάτων και συνοικισμών, καθώς και κυρωμένων αναδασμών, περιέρχονται κατά κυριότητα στους οικείους Δήμους, εφόσον σήμερα υφίστανται. Αν έχουν αλλάξει χρήση ή κατέχονται αυθαίρετα, η Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού της οικείας Περιφέρειας, μετά από αυτοψία, αποφαίνεται για τη σκοπιμότητα επαναφοράς των πραγμάτων στην προηγούμενη κατάσταση. Αν δεν είναι αναγκαία η επαναφορά των πραγμάτων στην προηγούμενη κατάσταση, η αίτηση του κατόχου για την εξαγορά ακινήτου εξετάζεται από την οικεία Επιτροπή Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών σύμφωνα με το άρθρο 23.

β) Οι δρόμοι που διανοίχθηκαν σε θέση διαφορετική από την προβλεπόμενη στην κυρωμένη διανομή του αγροκτήματος, θωρούνται ως δρόμοι της κυρωμένης διανομής και περιέρχονται στην κυριότητα του οικείου Δήμου, εφόσον μετατοπίσθηκαν εντός δημοσίων εκτάσεων και κρίνεται αναγκαία η διατήρηση τους. Για το σκοπό αυτόν, συντάσσεται έκθεση αυτοψίας από τη Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού της οικείας Περιφέρειας, με την οποία αποφαίνεται για τη σκοπιμότητα της διατήρησης του δρόμου. Το ίδιο ισχύει και για αγροτικούς δρόμους που διανοίχτηκαν για την εξυπηρέτηση τυφλών τεμαχίων κυρωμένης διανομής, εφόσον δεν θίγονται εμπράγματα δικαιώματα τρίτων προσώπων.

γ) Δρόμοι κυρωμένης διανομής που έχουν απολέσει τον κοινόχρηστο χαρακτήρα τους, μετά από εισήγηση της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού της οικείας Περιφέρειας, μπορούν να εξαγοράζονται από τον ιδιοκτήτη του όμορου ακινήτου, μετά από αίτηση που υποβάλλει στην Επιτροπή Θεμάτων Γης και Επίλυσης διαφορών. Για την εξαγορά καταβάλλεται τίμημα ίσο με την αντικειμενική αξία, το οποίο αποτελεί έσοδο του οικείου Δήμου.

δ) Για την μεταβίβαση της κυριότητας των δρόμων εκδίδεται διαπιστωτική πράξη του οικείου Περιφερειάρχη, η οποία μεταγράφεται στο οικείο Υποθηκοφυλακείο ή καταχωρείται στο αρμόδιο Κτηματολογικό Γραφείο και κοινοποιείται στην εταιρεία «Εθνικό Κτηματολόγιο και Χαρτογράφηση Α.Ε.» και στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για ενημέρωση της ψηφιακής βάσης.
Όπως τροποποιήθηκε με την Παρ.1 Άρθρο 44 ΝΟΜΟΣ 4384/2016 και ισχύει από 26/4/2016
Δες την εξέλιξη της παραγράφου
Άρθρο 22α

Μη προβολή δικαιωμάτων κυριότητας από τους Δήμους Διοικητικές πράξεις με τις οποίες παραχωρήθηκαν δημοτικά ακίνητα σε δικαιούχους αποκατάστασης, βάσει διατάξεων της αγροτικής νομοθεσίας, θεωρούνται έγκυρες και ισχυρές. Οι Δήμοι δεν προβάλλουν δικαιώματα κυριότητας στα ακίνητα αυτά.
Όπως προστέθηκε με την παρ.10 Άρθρο 37 ΝΟΜΟΣ 4235/2014 και ισχύει από 11/2/2014
Δες την εξέλιξη του άρθρου
Άρθρο 23
Διαδικασία για την εξαγορά ακινήτων

1. Όποιος κατέχει ακίνητο, το οποίο διαχειρίζεται το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, μπορεί να υποβάλλει αίτηση εξαγοράς του στην Επιτροπή Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών της οικείας Περιφέρειας, εφόσον αποδεικνύει κατοχή αυτού πριν την 5.6.1993 και η επιφάνειά του δεν υπερβαίνει τα δέκα (10) στρέμματα. Στην αίτηση περιγράφει το κατεχόμενο ακίνητο κατά θέση, εμβαδόν και συντεταγμένες στο ελληνικό γεωδαιτικό σύστημα αναφοράς. Δεν υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής της διάταξης αυτής τα ακίνητα της παραγράφου 3 του άρθρου 1, καθώς και όσα περιλαμβάνονται σε δασικούς χάρτες ως δάση, δασικές ή αναδασωτέες εκτάσεις, σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου 3889/2010 (Α΄ 182).

2. Η προθεσμία για την κατάθεση των αιτήσεων εξαγοράς από τους ενδιαφερόμενους λήγει στις 30.6.2014.
Όπως καταργήθηκε με την Παρ.10 Άρθρο 33 ΝΟΜΟΣ 4351/2015 και ισχύει από 4/12/2015
Δες την εξέλιξη της παραγράφου

3. Η αίτηση εξαγοράς δεν εξετάζεται αν αφορά τμήμα ακίνητου και το εναπομένον στο δημόσιο τμήμα καθίσταται μη άρτιο και μη οικοδομήσιμο ή αν συντρέχουν λόγοι δημοσίου συμφέροντος.
Όπως τροποποιήθηκε με την παρ.11 Άρθρο 37 ΝΟΜΟΣ 4235/2014 και ισχύει από 11/2/2014
Δες την εξέλιξη της παραγράφου

4. Για την κατοχή του ακινήτου λαμβάνονται υπόψη ιδίως πράξεις αποδοχής κληρονομιάς, ιδιωτικά συμφωνητικά με βέβαιη χρονολογία και έκθεση γεωπόνου που βεβαιώνει την ηλικία των δένδρων σε πολυετείς καλλιέργειες. Οι ένορκες βεβαιώσεις δεν λαμβάνονται υπόψη ως αποδεικτικό στοιχείο για την απόδειξη κατοχής του ακινήτου.

5. Το τίμημα εξαγοράς των κατεχομένων ακινήτων ορίζεται στο ύψος της αντικειμενικής τους αξίας. Σε περιοχές που δεν ισχύει το σύστημα του αντικειμενικού προσδιορισμού το τίμημα καθορίζεται βάσει της αγοραίας τους αξίας. Αν ο ενδιαφερόμενος είναι κατ΄ επάγγελμα αγρότης και ασκεί αγροτική χρήση στο ακίνητο το τίμημα εξαγοράς ορίζεται στο 1/3 της αντικειμενικής αξίας, άλλως στο 1/3 της αγοραίας αξίας απαγορευμένης κάθε άλλη χρήσης.

6. Το τίμημα κατατίθεται στην αρμόδια Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία (Δ.Ο.Υ.) ως έσοδο του Δημοσίου και καταβάλλεται σε τέσσερις (4) εξαμηνιαίες άτοκες δόσεις. Σε ακίνητα που βρίσκονται εντός εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου, καθώς και σε παραλιακές ή τουριστικές περιοχές, το τίμημα καταβάλλεται σε οκτώ (8) εξαμηνιαίες δόσεις. Το τίμημα δύναται να εξοφληθεί εφάπαξ με έκπτωση 10%.

7. Έως ότου εξοφληθεί το οφειλόμενο τίμημα, ο κάτοχος δεν μπορεί να μεταβιβάσει το ακίνητο. Μετά την εξόφληση του τιμήματος, ο ενδιαφερόμενος προσκομίζει το σχετικό παράβολο στην αρμόδια υπηρεσία της οικείας Περιφέρειας και εκδίδεται τίτλος κυριότητας από τον Περιφερειάρχη, σύμφωνα με το άρθρο 21.

8. Σε περίπτωση μη καταβολής μίας δόσης, εντός προθεσμίας τριών (3) μηνών από τη λήξη της, η Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία (Δ.Ο.Υ.) ειδοποιεί την Επιτροπή Ελέγχου και Νομιμότητας. Η Επιτροπή εκδίδει πρωτόκολλο διοικητικής αποβολής κατά του κατόχου και επιβάλλει το προβλεπόμενο στο άρθρο 18 πρόστιμο.
Άρθρο 24
Ακίνητα για βόσκηση

1. Η κυριότητα των ακινήτων που παραχωρήθηκαν σε κτηνοτρόφους για κτηνοτροφική αποκατάσταση, σύμφωνα με τις διατάξεις του Κτηνοτροφικού Κώδικα και του άρθρου 10 του Ν. 3147/2003 ανήκει στο Ελληνικό Δημόσιο. Η Επιτροπή Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών εξετάζει αν οι αναγκαστικοί συνεταιρισμοί ακτημόνων κτηνοτρόφων που συστήθηκαν βάσει του άρθρου 19 του Κτηνοτροφικού Κώδικα, εξακολουθούν να έχουν πάνω από έξι (6) μέλη που έτυχαν κτηνοτροφικής αποκατάστασης, βάσει των διατάξεων του Κτηνοτροφικού Κώδικα και του άρθρου 10 του Ν. 3147/2003. Αν διαπιστωθεί ότι έχουν από έξι (6) μέλη και κάτω διαλύονται υποχρεωτικά με απόφαση του Περιφερειάρχη, μετά από εισήγηση της Επιτροπής Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών και η ακίνητη περιουσία που απέκτησαν βάσει των άρθρων 2 και 3 του «Κώδικα περί αποκαταστάσεως Κτηνοτρόφων» περιέρχεται στο Ελληνικό Δημόσιο.

2. Οι κτηνοτρόφοι που αποκαταστάθηκαν κτηνοτροφικά σε ακίνητα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων έχουν, μόνο, δικαίωμα χρήσης των ακινήτων αυτών.

Η Επιτροπή Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών εξετάζει αν οι κτηνοτρόφοι που αποκαταστάθηκαν κτηνοτροφικά μέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος, εξακολουθούν να έχουν την ιδιότητα του αγρότη σύμφωνα με άρθρο 2 του Ν. 3874/2010 , αν διατηρούν το ποίμνιο και δεν έχουν μεταβάλει τη χρήση του βοσκοτόπου.

Δικαίωμα χρήσης του ακινήτου διατηρούν και οι νόμιμοι κληρονόμοι των αποκαταστηθέντων κτηνοτρόφων, αν διατηρούν το ποίμνιο και δεν μεταβάλλουν τη χρήση του βοσκοτόπου για χρονικό διάστημα 20 ετών από τη δημοσίευση του νόμου.

Μετά την πάροδο του χρονικού αυτού διαστήματος εφαρμόζονται οι διατάξεις των άρθρων 4, 7 και 10 του παρόντος νόμου.
Όπως τροποποιήθηκε με την Παρ.1 Άρθρο 20 ΝΟΜΟΣ 4351/2015 και ισχύει από 4/12/2015
Δες την εξέλιξη της παραγράφου

2α. Σε περίπτωση που ο κτηνοτρόφος αποκαταστάθηκε σε ποσοστό εξ αδιαιρέτου του βοσκότοπου, η οικεία Επιτροπή Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών μπορεί να προσδιορίσει ορισμένο τμήμα του βοσκότοπου που ο κτηνοτρόφος έχει δικαίωμα χρήσης. Το τμήμα αυτό πρέπει να αναλογεί στο εξ αδιαιρέτου μερίδιο που ο κτηνοτρόφος είχε αποκατασταθεί στο βοσκότοπο. Στο εν λόγω τμήμα ο κτηνοτρόφος μπορεί να καλλιεργήσει μόνο κτηνοτροφικά φυτά, σε ποσοστό που δεν υπερβαίνει το ένα τέταρτο (1/4) του τμήματος αυτού.
Όπως προστέθηκε με την παρ.12 Άρθρο 37 ΝΟΜΟΣ 4235/2014 και ισχύει από 1/1/2013
Δες την εξέλιξη της παραγράφου

3. Αν δεν συντρέχουν οι παραπάνω προϋποθέσεις, η Επιτροπή Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών, ειδοποιεί τον κτηνοτρόφο να εγκαταλείψει το ακίνητο, εντός προθεσμίας σαράντα (40) ημερών. Αν ο κάτοχος δεν εγκαταλείψει το ακίνητο, η Επιτροπή Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών ειδοποιεί την Επιτροπή Ελέγχου και Νομιμότητας. Η Επιτροπή εκδίδει πρωτόκολλο διοικητικής αποβολής του κατόχου και επιβάλλει τα προβλεπόμενα στο άρθρο 19 διοικητικά μέτρα.

4. Αν ο αποκαταστημένος κτηνοτρόφος ή ο νόμιμος διάδοχός του άλλαξε τη χρήση τμήματος του βοσκοτόπου σε γεωργική μπορεί να υποβάλλει αίτηση εξαγοράς του τμήματος αυτού στην Επιτροπή Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών, εφόσον αποδεικνύει την αλλαγή χρήσης μέχρι την 5.6.1993 και η επιφάνειά του δεν υπερβαίνει τα 60 στρέμματα. Το ακίνητο περιγράφεται στην αίτηση κατά θέση, όρια και συντεταγμένες στο ελληνικό γαιοδαιτικό σύστημα αναφοράς. Το τίμημα εξαγοράς ορίζεται ίσο με το 1/3 της αντικειμενικής αξίας ή της αγοραίας αξίας όπου δεν ισχύει το αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού, απαγορευομένης κάθε άλλης χρήσης πλην της αγροτικής.

Αν οι αποκατασταθέντες κτηνοτρόφοι ή οι νόμιμοι διάδοχοί τους άλλαξαν αυθαίρετα τη χρήση του βοσκοτόπου επιβάλλεται, επιπλέον, πρόστιμο για την αλλαγή χρήσης ίσο με το 1/10 της αντικειμενικής αξίας του τμήματος του ακινήτου που άλλαξε χρήση ή της αγοραίας αξίας όπου δεν ισχύει το αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού. Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται οι διατάξεις των παραγράφων 4, 6 εδάφια α΄ και γ΄, 7 και 8 του άρθρου 23 του παρόντος νόμου.
Όπως τροποποιήθηκε με την Παρ.10 Άρθρο 33 ΝΟΜΟΣ 4351/2015 και ισχύει από 4/12/2015
Δες την εξέλιξη της παραγράφου
Άρθρο 24α
Κατάτμηση ακινήτου

Αν με την απόφαση της Επιτροπής Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών δεν προβάλλεται δικαίωμα κυριότητας σε τμήμα του ακινήτου ή αν αναγνωρίζεται δικαίωμα εξαγοράς σε τμήμα αυτού, ο Περιφερειάρχης εκδίδει πράξη κατάτμησης του ενιαίου ακινήτου, μετά από εισήγηση της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού της οικείας Περιφέρειας, η οποία μεταγράφεται στο οικείο Υποθηκοφυλακείο ή καταχωρίζεται στο αρμόδιο Κτηματολογικό Γραφείο. Τα ακίνητα που προέρχονται από την κατάτμηση του ενιαίου ακινήτου καταχωρούνται με νέο κωδικό στην ψηφιακή βάση του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, με μέριμνα της αρμόδιας υπηρεσίας της οικείας Περιφέρειας.
Όπως τροποποιήθηκε με την Παρ.1 Άρθρο 44 ΝΟΜΟΣ 4384/2016 και ισχύει από 26/4/2016
Δες την εξέλιξη του άρθρου
Άρθρο 25
Ενδικοφανής προσφυγή

Ενώπιον της Επιτροπής Ελέγχου και Νομιμότητας, ο ενδιαφερόμενος μπορεί να ασκήσει ενδικοφανή προσφυγή, εντός αποκλειστικής προθεσμίας τριάντα (30) ημερών από την κοινοποίηση σε αυτόν της απόφασης της Επιτροπής Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών που εκδίδεται κατ’ εφαρμογή των άρθρων 22, 23 και 24 και να ζητήσει την ακύρωση ή την τροποποίησή της, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 25 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας. Η Επιτροπή αποφαίνεται εντός προθεσμίας εξήντα (60) ημερών για την απόρριψη ή μη της προσφυγής. Εφόσον κατατεθεί προσφυγή, η αρμόδια Επιτροπή Θεμάτων Γης και Επίλυσης διαφορών οφείλει να αποστείλει στην Επιτροπή Ελέγχου και Νομιμότητας υπόμνημα με τις απόψεις της για καθένα από τους προβαλλόμενους λόγους της προσφυγής, καθώς και κάθε στοιχείο που αφορά την υπόθεση και είναι χρήσιμο για την εξέταση της υπόθεσης.
Όπως τροποποιήθηκε με την Παρ.5 Άρθρο 33 ΝΟΜΟΣ 4351/2015 και ισχύει από 4/12/2015
Δες την εξέλιξη του άρθρου
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ΄
ΛΟΙΠΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ – ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΓΟΥΜΕΝΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Άρθρο 26
Ρυμοτόμηση ακινήτων Καταχώρηση πράξεων

1. Ακίνητα που διαχειρίζεται το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και εντάσσονται σε εγκεκριμένα ρυμοτομικά σχέδια, ρυμοτομούνται κατ’ εφαρμογή των πολεοδομικών διατάξεων, από τις αρμόδιες υπηρεσίες. Οι αρμόδιες υπηρεσίες οφείλουν να διαβιβάζουν, αμελλητί, τη σχετική πράξη εφαρμογής, συνοδευόμενη από ψηφιακό διανυσματικό αρχείο, στο ελληνικό γεοδαιτικό σύστημα αναφοράς, στην αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου και της οικείας Περιφέρειας, προκειμένου να καταχωρήσει τις μεταβολές στα κτηματολογικά στοιχεία.
Όπως τροποποιήθηκε με την Παρ.1 Άρθρο 44 ΝΟΜΟΣ 4384/2016 και ισχύει από 26/4/2016
Δες την εξέλιξη της παραγράφου

2. Η αρμόδια δασική υπηρεσία διαβιβάζει στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και στην οικεία Περιφέρεια την πράξη χαρακτηρισμού έκτασης που κρίνεται τελεσίδικα δασική ή κηρύσσεται αναδασωτέα, συνοδευόμενη από ψηφιακό διανυσματικό αρχείο, στο ελληνικό γεοδαιτικό σύστημα αναφοράς, προκειμένου να ενημερωθεί η ψηφιακή βάση δεδομένων.
Όπως τροποποιήθηκε με την Παρ.1 Άρθρο 44 ΝΟΜΟΣ 4384/2016 και ισχύει από 26/4/2016
Δες την εξέλιξη της παραγράφου

3. Η ίδια υποχρέωση υφίσταται για κάθε όργανο που με πράξη του αλλάζει τη χρήση γης ή απαλλοτριώνει ακίνητα που διαχειρίζεται το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για κοινωφελείς σκοπούς.

4. Οι Διευθύνσεις Πολιτικής Γης των Περιφερειών της χώρας είναι αρμόδιες για τα θέματα που ανακύπτουν από τις πράξεις προσκύρωσης και τακτοποίησης οικοπέδων κατ΄ εφαρμογή των άρθρων 300 επόμενα του Κώδικα Πολεοδομικής νομοθεσίας, που κυρώθηκε με το από 14.7.1999 προεδρικό διάταγμα (Δ΄ 580).
Άρθρο 27
Συμπλήρωση διατάξεων του Ν. 4014/2011 (Α΄ 209

1. Μετά το άρθρο 24 του Ν. 4014/2011 «Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων, ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής» (Α΄ 209) προστίθεται άρθρο 24α ως εξής:

«Αρθρο 24α
Ρύθμιση αυθαίρετων κτισμάτων σε εξαγορασμένα ακίνητα.

Οι διατάξεις των άρθρων 23 και 24 εφαρμόζονται και στους ιδιοκτήτες ακινήτων που τα εξαγόρασαν από τις οικείες Επιτροπές Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών των Περιφερειών της χώρας και έχουν αναγείρει σε αυτές αυθαίρετο κτίσμα, καθώς και σε αυτούς που τα νέμονται, νόμιμα. Ο ιδιοκτήτης υποβάλλει στην αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία τα προβλεπόμενα στην παράγραφο 2 του άρθρου 24 δικαιολογητικά εντός προθεσμίας πέντε (5) μηνών που άρχεται είτε από την έκδοση του τίτλου κυριότητας από τον Περιφερειάρχη, είτε από την δημοσίευση της απόφασης της Επιτροπής Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών για τις περιπτώσεις που δεν προβλέπεται η έκδοση τίτλου κυριότητας, είτε της πράξης κύρωσης διανομής που προβλέπεται σε υπουργική απόφαση, η οποία εκδόθηκε κατ΄ εξουσιοδότηση των διατάξεων της παρ. 1 του άρθρου 26 του Ν. 2732/1999 (Α΄ 154) και της παρ. 5 του άρθρου 11 του Ν. 3147/2003 . Το ενιαίο ειδικό πρόστιμο που προβλέπεται στην παράγραφο 8 του άρθρου 24 καταβάλλεται εφάπαξ εντός τριών (3) μηνών από την κοινοποίησή του στον αιτούντα. Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 24.».

2. Έως ότου εκδοθεί ο τίτλος κυριότητας από τον Περιφερειάρχη ή η απόφαση της Επιτροπής Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών αναστέλλεται η προθεσμία για την κατεδάφιση αυθαίρετου κτίσματος, καθώς και η επιβολή του προστίμου ανέγερσης και διατηρήσεως μη δηλουμένων κατασκευών και χρήσεων που προβλέπει το άρθρο 27.
Άρθρο 28
Συμπλήρωση διατάξεων του Ν. 4014/2011 (Α΄ 209

1. Αγροτικά ακίνητα που διαχειρίζονται οι κτηματικές υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών και είναι κατάλληλα για αγροτική χρήση, δύνανται να διατίθενται στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών. Η καταλληλότητα του ακινήτου για αγροτική χρήση βεβαιώνεται από γεωπόνο που υπηρετεί στην Περιφέρεια, στην οποία βρίσκεται το ακίνητο. Για την έκδοση της απόφασης του Υπουργού Οικονομικών, η Διεύθυνση Πολιτικής Γης του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων αποστέλλει στην αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Οικονομικών αίτηση παραχώρησης των αγροτικών ακινήτων, συνοδευόμενη από ψηφιακό διανυσματικό αρχείο, στο ελληνικό γεοδαιτικό σύστημα αναφοράς.

2. Η διαχείριση των ακινήτων αυτών γίνεται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 4 για αγροτικούς σκοπούς και μόνο. Κατ εξαίρεση, με απόφαση Περιφερειάρχη, τα ακίνητα αυτά, επιφανείας έως είκοσι (20) στρέμματα μπορούν να παραχωρούνται, χωρίς δημοπρασία, έναντι τιμήματος, στους κατ` επάγγελμα αγρότες, που τα καλλιεργούν. Για το σκοπό αυτόν διενεργείται αυτοψία από γεωπόνο που υπηρετεί στην οικεία Περιφέρεια και συντάσσεται έκθεση, με την οποία διαπιστώνεται η καλλιέργεια των ακινήτων. Το τίμημα ορίζεται από τον οικείο Περιφερειάρχη, μετά από γνώμη του Προϊσταμένου της οικείας Δ.Ο.Υ. και αποτελεί έσοδο της Περιφέρειας.

Ο ενδιαφερόμενος, κατ επάγγελμα αγρότης, υποβάλλει στην αρμόδια υπηρεσία της οικείας Περιφερειακής Ενότητας αίτηση με τοπογραφικό διάγραμμα, όπου περιγράφεται το ακίνητο, κατά εμβαδόν, θέση και συντεταγμένες στο ελληνικό γεωδαιτικό σύστημα αναφοράς. Κατά τα λοιπά ισχύουν οι διατάξεις των άρθρων 8 και 11.
Όπως τροποποιήθηκε με την παρ.13 Άρθρο 37 ΝΟΜΟΣ 4235/2014 και ισχύει από 11/2/2014
Δες την εξέλιξη της παραγράφου
Άρθρο 29
Συμπλήρωση διατάξεων του Ν. 998/1979 (Α΄ 289)

Μετά το άρθρο 46 του Ν. 998/1979 «Περί προστασίας των δασών και των δασικών εν γένει εκτάσεων της Χώρας» (Α΄ 289) προστίθεται άρθρο 46α ως εξής:

« Αρθρο 46α
Εκχερσωθείσες δασικές εκτάσεις για αγροτική χρήση.

1. Για λόγους δημοσίου συμφέροντος, δασικού χαρακτήρα εκτάσεις που εκχερσώθηκαν για γεωργική χρήση, πριν τεθεί σε ισχύ το Σύνταγμα του 1975 και διατηρούν τη χρήση αυτή μέχρι σήμερα, δεν υπάγονται στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας, απαγορευμένης κάθε άλλης χρήσης από τον κάτοχό τους.

2. Δεν υπάγονται στις διατάξεις του άρθρου αυτού εκτάσεις, οι οποίες περιλαμβάνονται σε κυρωμένους δασικούς χάρτες ως δάση, δασικές ή αναδασωτέες εκτάσεις, καθώς και οι εκτάσεις που υπάγονται σε ειδικό καθεστώς προστασίας, σύμφωνα με το άρθρο 19 του Ν. 1650/1986 , όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 5 του Ν. 3937/2011 (Α΄ 60). Τυχόν εκδοθέντες τίτλοι κυριότητας ανακαλούνται και το τίμημα επιστρέφεται.

3. Οι κάτοχοι των δημόσιων εκτάσεων της παραγράφου 1 εφόσον έχουν την ιδιότητα του κατ΄ επάγγελμα αγρότη υποβάλουν αίτημα εξαγοράς στο αρμόδιο Δασαρχείο ή στην αρμόδια Διεύθυνση Δασών, εάν δεν υφίσταται Δασαρχείο. Στην αίτηση περιγράφεται το κατεχόμενο ακίνητο κατά θέση, όρια και εμβαδόν, με συνημμένο τοπογραφικό διάγραμμα εξαρτημένο από το Εθνικό Τριγωνομετρικό Δίκτυο (κρατικό σύστημα συντεταγμένων ΕΓΣΑ ΄87). Ο Δασάρχης ή ο Διευθυντής Δασών, εφόσον δεν υφίσταται Δασάρχης, εισηγείται αρμοδίως και ο Διευθυντής της οικείας Διεύθυνσης Συντονισμού και Επιθεώρησης Δασών της Αποκεντρωμένης Διοίκησης εκδίδει την απόφαση εξαγοράς της έκτασης. Η προθεσμία για την κατάθεση των αιτήσεων εξαγοράς λήγει την 31.12.2013. Η προθεσμία αυτή μπορεί να παραταθεί για ένα ακόμα έτος με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής.

4. Για την κατοχή του ακινήτου λαμβάνονται υπόψη ιδίως πράξεις αποδοχής κληρονομιάς, ιδιωτικά συμφωνητικά με βέβαιη χρονολογία, καθώς και παραχωρητήρια των δασικών υπηρεσιών για χρήσεις που προβλέπονται από τη δασική νομοθεσία. Οι ένορκες βεβαιώσεις δεν λαμβάνονται υπόψη ως αποδεικτικό στοιχείο για την απόδειξη κατοχής του ακινήτου.

5. Το τίμημα εξαγοράς ορίζεται στο 1/3 της αντικειμενικής αξίας ή άλλως της αγοραίας αξίας και καταβάλλεται σε τέσσερις (4) εξαμηνιαίες άτοκες δόσεις. Το τίμημα κατατίθεται υπέρ του Ειδικού Φορέα Δασών του Πράσινου Ταμείου και διατίθεται αποκλειστικά για την ανάπτυξη και προστασία των δασών.

6. Το Δημόσιο δεν προβάλλει δικαιώματα κυριότητας επί των εκτάσεων που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 10 του Ν. 3208/2003.

7. Οι κάτοχοι δημόσιων και μη εκτάσεων της παραγράφου 1 καταβάλουν χρηματικό αντάλλαγμα για την απώλεια του φυσικού αγαθού από την αλλαγή χρήσης της έκτασης, για να αναδασωθεί αντίστοιχη έκταση, κατά την έννοια του «θετικού περιβαλλοντικού ισοζυγίου», κατ΄ εφαρμογή του άρθρου 45 παρ. 12 του Ν. 998/1979 , η οποία προστέθηκε με το άρθρο 1 παρ. 10 του Ν. 3208/2003 . Η καταβολή του ανταλλάγματος αυτού αποτελεί προϋπόθεση για την εξαγορά της έκτασης από τον ενδιαφερόμενο σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 2, καθώς και για τη νομιμοποίηση της αλλαγής χρήσης από τον κάτοχο έκτασης δημόσιας ή μη.

8. Έως ότου εξοφληθεί το οφειλόμενο τίμημα και καταβληθεί το αντάλλαγμα χρήσης, ο κάτοχος δεν μπορεί να μεταβιβάσει την έκταση.

9. Μετά την εξόφληση του τιμήματος και του χρηματικού ανταλλάγματος, οι διοικητικές πράξεις που εκδόθηκαν από τις αρμόδιες δασικές υπηρεσίες για την προστασία της έκτασης, σύμφωνα με τις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας, παύουν να ισχύουν. Ο Γενικός Γραμματέας της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης εκδίδει τίτλο κυριότητας υπέρ του κατόχου της έκτασης. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής καθορίζεται ο τύπος του τίτλου κυριότητας.»

10. Στην παρ. 4 του άρθρου 50 του Ν. 998/1979 προστίθεται εδάφιο β΄ ως εξής:

“Η χορήγηση της σχετικής έγκρισης κτήσης γης εκτός σχεδίου πόλεως από Οικοδομικό Συνεταιρισμό, με την απόφαση του Υπουργού Γεωργίας, γίνεται ως ορίζεται, μετά προηγούμενη έρευνα αυτής ως ιδιωτικής, δηλαδή μετά προηγούμενη έρευνα και του ιδιοκτησιακού καθεστώτος έναντι του Δημοσίου. Σε όσους Οικοδομικούς Συνεταιρισμούς έχει χορηγηθεί στο παρελθόν η έγκριση κτήσης γης με απόφαση του Υπουργού Γεωργίας, αυτή είναι ισχυρή και στα επόμενα στάδια αδειοδοτήσεων και εγκρίσεων, Βεβαίωση του άρθρου 24 παράγραφο 6 του Ν. 2508/1997 , Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, Πολεοδομική Μελέτη κατά τα οποία, δεν ερευνάται τυχόν δικαίωμα κυριότητας του Δημοσίου, οι σχετικές αποφάσεις και βεβαιώσεις θα αναφέρουν ρητά ότι το Δημόσιο δεν αποξενούται από τα τυχόν δικαιώματά του.”»
Άρθρο 30
Τροποποίηση άρθρου 2 του Ν. 674/1977 (Α΄ 242)

Η παρ. 3 του άρθρου 2 του Ν. 674/1977 «Περί αναδασμού της γης και μεγεθύνσεως των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και άλλων τινών διατάξεων» (Α΄ 242) αντικαθίσταται ως εξής:

«3. Για την εκπλήρωση του σκοπού του παρόντος άρθρου, ο οικείος Περιφερειάρχης καταρτίζει το ετήσιο πρόγραμμα εκτέλεσης προγραμμάτων αναδασμού.»
Άρθρο 31
Επικύρωση ανώμαλων δικαιοπραξιών

1. Οι διατάξεις του άρθρου 15 του Ν.Δ. 3958/1959 εφαρμόζονται σε μεταβιβάσεις γεωργικών κλήρων ή οικοπέδων που έγιναν μέχρι τη δημοσίευση του παρόντος νόμου. Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται οι διατάξεις των παραγράφων 2 , 3 , και 5 του άρθρου 2 του Ν. 666/1977 . Η προθεσμία που αναφέρεται στην παράγραφο 2 παρατείνεται από τότε που έληξε και για πέντε (5) ακόμα έτη από τη δημοσίευση του παρόντος νόμου. Συμβολαιογραφικές πράξεις που έγιναν κατά παράβαση του άρθρου 1 του α.ν. 431/1968 και του άρθρου 2 του Ν. 666/1977 είναι έγκυρες και ισχυρές, εφόσον δεν ακυρώθηκαν με αμετάκλητη δικαστική απόφαση.

2. Η προθεσμία που προβλέπεται στην παρ.1 του άρθρου 12 του Ν. 634/1977 (Α΄ 186) για την υποβολή δήλωσης στις Δημόσιες Οικονομικές Υπηρεσίες, στις περιπτώσεις επικύρωσης ανώμαλων δικαιοπραξιών, σύμφωνα με το άρθρο 15 του Ν. 3958/1959 , παρατείνεται από τότε που έληξε και για πέντε (5) ακόμα έτη από τη δημοσίευση του παρόντος νόμου.

3. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων οι προθεσμίες των προηγούμενων παραγράφων μπορεί να παρατείνονται για δύο (2) ακόμα έτη.
Άρθρο 32
Συμπλήρωση άρθρου 186 του Ν. 3852/2010 (Α΄ 87)

1. Στο άρθρο 186 του Ν. 3852/2010 «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης

– Πρόγραμμα Καλλικράτης», όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, μετά την υπ΄ αριθ. 31 αρμοδιότητα του υποτομέα β΄ «Γεωργίας» του τομέα Β «Γεωργίας – Κτηνοτροφίας

– Αλιείας», προστίθενται αρμοδιότητες με αριθμούς 32 και 33 ως εξής:

«32. Κατάρτιση ετήσιων προγραμμάτων αναδασμού και διενέργεια αναδασμών.

33. Παραχωρήσεις ακινήτων που διαχειρίζεται το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.»
Άρθρο 33
Τροποποίηση άρθρου 28 του Ν. 1892/1990 (Α΄ 101)

Οι διατάξεις του άρθρου 28 του Ν. 1892/1990 «Για τον εκσυγχρονισμό και την ανάπτυξη και άλλες διατάξεις» αντικαθίστανται ως εξής:

«Αρθρο 28
Απόκτηση εμπράγματων ή ενοχικών δικαιωμάτων

1. Για την απόκτηση με δικαιοπραξία εν ζωή εμπράγματων ή ενοχικών δικαιωμάτων από φυσικά ή νομικά πρόσωπα σε ιδιωτικές νήσους ή νησίδες, καθώς και σε ιδιωτικά ακίνητα νήσων ή νησίδων, οπουδήποτε και αν αυτές βρίσκονται, απαιτείται άδεια από τον Υπουργό Εθνικής `Αμυνας. Η αίτηση για τη χορήγηση άδειας υποβάλλεται από τον ενδιαφερόμενο στο Υπουργείο Εθνικής `Αμυνας.

2. Σε περίπτωση απόκτησης εμπράγματων δικαιωμάτων επί της έκτασης, απαιτείται η έκδοση πιστοποιητικού από την αρμόδια Κτηματική Υπηρεσία με το οποίο βεβαιώνεται ότι το Δημόσιο δεν προβάλλει δικαιώματα κυριότητας επ΄ αυτής. Το Υπουργείο Εθνικής Αμυνας μεριμνά για την έκδοση του πιστοποιητικού από την αρμόδια Κτηματική Υπηρεσία.»
Άρθρο 34
Τροποποίηση του Π . Δ . 402/1988 ( Α΄ 187)

1. Οι διατάξεις του άρθρου 4 του Π.Δ. 402/1988 «Οργανισμός Υπουργείου Γεωργίας» (Α΄ 402) αντικαθίστανται ως εξής:

«Αρθρο 4
Διάρθρωση – Αρμοδιότητες Διεύθυνσης Πολιτικής Γης

1. Τη Διεύθυνση Πολιτικής Γης συγκροτούν τα εξής τμήματα και γραφεία:

α) Τμήμα Εμπραγμάτων Δικαιωμάτων και Νομικών Υποθέσεων.

β) Τμήμα Διαχείρισης Ακινήτων.

γ) Γραφείο Γραμματείας.

2. Οι αρμοδιότητες της Διεύθυνσης Πολιτικής Γης περιλαμβάνουν τα παρακάτω θέματα, τα οποία κατανέμονται μεταξύ των τμημάτων και του γραφείου ως ακολούθως:

α) Τμήμα Εμπραγμάτων Δικαιωμάτων και Νομικών Υποθέσεων:

αα) Απαντήσεις σε αιτήματα ιδιωτών και υπηρεσιών σχετικά με το ιδιοκτησιακό καθεστώς ακινήτων που διαχειρίζεται το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

ββ) Διατύπωση απόψεων σχετικά με εκκρεμείς δικαστικές διαφορές.

γγ) Κατάρτιση σχεδίων ατομικών και κανονιστικών πράξεων που αφορούν το αντικείμενο της Διεύθυνσης.

β) Τμήμα Διαχείρισης Ακινήτων:

αα) Εισηγήσεις για παραχωρήσεις ακινήτων.

ββ) Εισηγήσεις προς τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για την επωφελή αξιοποίηση των ακινήτων, που διαχειρίζεται το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, καθώς και για την αξιοποίηση ακινήτων του Ελληνικού Δημοσίου για αγροτικούς σκοπούς.

γ) Γραφείο Γραμματείας:

Η εξυπηρέτηση της Διεύθυνσης σε διοικητικά θέματα γενικού χαρακτήρα, όπως διεκπεραίωση αλληλογραφίας και αρχειοθέτηση.»

2. Η περίπτωση 3 της παρ. Α΄ του άρθρου 48 του Π.Δ. 402/1988 «Οργανισμός Υπουργείου Γεωργίας» αντικαθίσταται ως εξής:

«3. Της Διεύθυνσης Πολιτικής Γης προΐσταται υπάλληλος του κλάδου ΠΕ9 Διοικητικού.»

3. Η περίπτωση 3 της παρ. Β΄ του άρθρου 48 του Π.Δ. 402/1988 «Οργανισμός Υπουργείου Γεωργίας» αντικαθίσταται ως εξής:

«3. Του Τμήματος (1) Εμπραγμάτων Δικαιωμάτων και Νομικών Υποθέσεων προΐσταται υπάλληλος κλάδου ΠΕ9 Διοικητικού και του Τμήματος (2) Διαχείρισης Ακινήτων προΐσταται υπάλληλος κλάδου ΠΕ9 Διοικητικού.»
Άρθρο 35
Τροποποίηση του άρθρου 29 του Κώδικα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων (Α΄ 17/2001)

Στο άρθρο 29 του Ν. 2882/2001 «Κώδικας Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων», όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, μετά την παράγραφο 11 προστίθεται παράγραφος 11α με το ακόλουθο περιεχόμενο:

«11α. Τα ξένα τεμάχια που συμπεριελήφθησαν στις οριστικές διανομές, για τα οποία δεν καταβλήθηκε αποζημίωση στους ιδιοκτήτες ούτε έγινε ανταλλαγή τους με άλλες δημόσιες εκτάσεις, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 242 και 243 του Αγροτικού Κώδικα, θεωρούνται απαλλοτριωμένα από την κύρωση της διανομής του αγροκτήματος. Για τον καθορισμό τιμής μονάδας και αναγνώρισης των δικαιούχων αποζημίωσης το σχετικό αίτημα εξετάζεται σύμφωνα με τα άρθρα 18, 19, 20, 21, 22, και 26. Με την ίδια διαδικασία εξετάζονται και οι εκκρεμείς αιτήσεις ενώπιον των Επιτροπών Απαλλοτριώσεων. Εξαιρούνται τα θέματα εκείνα για τα οποία έχει κοινοποιηθεί εισαγωγικό δικόγραφο της σχετικής δίκης ενώπιον του αρμόδιου δικαστηρίου. Η αξίωση για την ανταλλαγή του τεμαχίου ή την καταβολή της αποζημίωσης παραγράφεται μετά τη πάροδο πέντε (5) ετών από τη θέση σε ισχύ της παρούσας διάταξης.»
Άρθρο 36
Μεταβατικές διατάξεις

1. Οι προβλεπόμενες στο άρθρο 2 υπηρεσίες και οι Επιτροπές Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών αποκτούν πρόσβαση στη βάση δεδομένων που τηρείται στον Οργανισμό Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε.), εντός προθεσμίας τεσσάρων (4) μηνών από τη δημοσίευση του νόμου. Έως ότου οι υπηρεσίες αυτές αποκτήσουν πρόσβαση στη βάση δεδομένων, η παραχώρηση της χρήσης ακινήτων γίνεται βάσει των κτηματολογικών στοιχείων που τηρούνται στις Περιφέρειες της χώρας.

2. Οι διατάξεις του άρθρου 27 του Ν. 2040/1992 (Α΄ 70), όπως συμπληρώθηκε με την παρ. 8 του άρθρου 10 του Ν. 3147/2003 , εξακολουθούν να διέπουν τα δικαιώματα αποκατασταθέντων κτηνοτρόφων που μετέτρεψαν μέρος του εξ αδιαιρέτου δικαιώματος διηνεκούς νομής σε διαιρετό δικαίωμα πλήρους κυριότητας επί των εκτάσεων του κτήματος, με απόφαση της οικείας Επιτροπής Απαλλοτριώσεων. Τα θέματα που ανακύπτουν από την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου αυτού εξετάζονται από την Επιτροπή Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών της οικείας Περιφέρειας.

3. Οι Επιτροπές Απαλλοτριώσεων και Οριστικών Διανομών που λειτουργούν σήμερα στις Περιφέρειες της χώρας καταργούνται με τη συγκρότηση των Επιτροπών Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών.

4. Οι εκκρεμείς αιτήσεις για εξαγορά ακινήτων που κατατέθηκαν εμπρόθεσμα, κατ΄ εφαρμογή του άρθρου 5 του Ν. 3147/2003 , πλην όμως, δεν εξετάστηκαν από τις αρμόδιες Επιτροπές Απαλλοτριώσεων, λόγω παρέλευσης της σχετικής προθεσμίας για την εξέτασή τους, διαβιβάζονται στις Επιτροπές Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών και εξετάζονται από τις Επιτροπές αυτές κατά τις διατάξεις του άρθρου 23. Ο Περιφερειάρχης είναι αρμόδιος για την έκδοση τίτλων σε εκκρεμείς υποθέσεις, καθώς και για την ανάκληση αποφάσεων Επιτροπών Απαλλοτριώσεων σε περίπτωση μη εξόφλησης του οφειλόμενου τιμήματος από τον κάτοχο του ακινήτου, σύμφωνα με το άρθρο 5 του Ν. 3147/2003. Οι ίδιες Επιτροπές είναι αρμόδιες για κάθε θέμα που έχει προκύψει από την εφαρμογή του άρθρου 5 του Ν. 3147/2003.

5. Αποφάσεις Επιτροπών Απαλλοτριώσεων οι οποίες αναπέμφθηκαν με αποφάσεις Νομαρχών ή Περιφερειαρχών σε εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 80 του Αγροτικού Κώδικα και του άρθρου 7 του Ν. 3147/2003 μέχρι τη δημοσίευση του νόμου αυτού, διαβιβάζονται και εξετάζονται από την Επιτροπή Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών εντός έξι (6) μηνών από τη δημοσίευση του παρόντος.

6.α) Ακίνητα, των οποίων η διαχείριση ανήκει στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και τα οποία παραχωρήθηκαν για την πραγματοποίηση συγκεκριμένου σκοπού βάσει διατάξεων που καταργούνται με το νόμο αυτό, όπως ενδεικτικά και όχι περιοριστικά: του άρθρου 123 του Αγροτικού Κώδικα, του άρθρου 4 του ν. 3147/2003 (Α ́ 135), του Ν.δ. 203/1969 (Α ́ 109), των άρθρων 11 και 13 του ν. 1734/1987 (Α ́ 189), των υπ’ αριθμ. 73/ 2005 και 2358/2004 αποφάσεων του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (Β ́ 837) και άλλων, εξακολουθούν να διέπονται από τις διατάξεις, βάσει των οποίων παραχωρήθηκαν.

β. Πράξεις παραχώρησης ακινήτων που έγιναν από το Δημόσιο προς τους ΟΤΑ, κατ΄ εφαρμογή της παρ. 10 του άρθρου 123 του Αγροτικού Κώδικα, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, και του άρθρου 97 παράγραφος 5α του Π.Δ. 30/1996 , καθώς και συμβάσεις με τις οποίες οι ΟΤΑ εκμίσθωσαν τα εν λόγω ακίνητα σε τρίτα νομικά ή φυσικά πρόσωπα, δυνάμει των διατάξεων του άρθρου 26 του Ν. 2218/1994 , του άρθρου 97 του Π.Δ. 30/1996 , του Π.Δ. 242/1996 και των λοιπών σχετικών διατάξεων της οικείας νομοθεσίας, είναι έγκυρες, εξακολουθούν να ισχύουν και διευρύνονται οι σκοποί τους, περιλαμβάνοντας και έργα τουριστικής ανάπτυξης, ειδικών τουριστικών υποδομών, ξενοδοχειακών εγκαταστάσεων, αθλητικών εγκαταστάσεων, χώρων πολιτισμού, μονάδων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, εφόσον η πραγματοποίηση των έργων αυτών επιτρέπεται από τις επί μέρους διατάξεις χωροταξικού και πολεοδομικού χαρακτήρα.

Υ) Η χρονική διάρκεια της χρήσης ακινήτων που παραχωρήθηκαν σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 11 του ν. 1734/1987 παρατείνεται αυτοδικαίως για είκοσι έτη από τη λήξη τους.
Όπως τροποποιήθηκε με την Παρ.1 Άρθρο 44 ΝΟΜΟΣ 4384/2016 και ισχύει από 26/4/2016
Δες την εξέλιξη της παραγράφου

7. Καταργούνται οι υπουργικές αποφάσεις που εκδόθηκαν κατ΄ εφαρμογή των διατάξεων της παρ. 1 του άρθρου 26 του Ν. 2732/1999 και της παρ. 5 του άρθρου 11 του Ν. 3147/2003 και κατά τη δημοσίευση του παρόντος δεν έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία μεταβίβασης της κυριότητας στους τρίτους κατόχους.

8. Τα τιμήματα που οφείλονται από δικαιούχους για παραχώρηση οικοπέδων ή εκτάσεων, σύμφωνα με το άρθρο 2 του Ν. 3147/2003 και του από 24.4.1985 προεδρικού διατάγματος επαναβεβαιώνονται από την αρμόδια υπηρεσία της Περιφέρειας και οι σχετικοί κατάλογοι αποστέλλονται στην οικεία Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία για την είσπραξη του τιμήματος. Το τίμημα αποτελεί έσοδο του Δημοσίου. Αν η καταβολή του προβλέπεται σε δόσεις και δεν καταβληθεί μία οφειλόμενη δόση εφαρμόζεται αναλογικά η παράγραφος 8 του άρθρου 23.

9. Η με αριθμό 2556/2011 απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (Β΄ 2290) εφαρμόζεται για την εκμίσθωση ακινήτων που έχουν αναρτηθεί στη δικτυακή σελίδα του Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε. πριν τη δημοσίευση του παρόντος νόμου. Η ολοκλήρωση της διαδικασίας παραχώρησης των ακινήτων πρέπει να ολοκληρωθεί εντός έξι (6) μηνών από τη δημοσίευση του παρόντος.

10. Στην παρ. 1 εδάφιο β΄ του άρθρου 11 του Ν. 3147/2003 μετά τη λέξη «κυριότητας» προστίθενται οι λέξεις «και τα συνταχθέντα συμβόλαια αγοράς είναι έγκυρα και ισχυρά».

Στην παρ. 2 του άρθρου 11 του Ν. 3147/2003 μετά τη λέξη «Αχαΐας» προστίθενται οι λέξεις «και Νομού Ηλείας». Η ανωτέρω προσθήκη ισχύει από την ημερομηνία δημοσίευσης του Ν. 3147/2003, όπως αυτός τροποποιήθηκε και ισχύει μέχρι σήμερα.

11. Η χρονική διάρκεια παραχώρησης της χρήσης ακινήτων που παραχωρήθηκαν, με απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, σε οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης και σε νομικά πρόσωπα δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου, για κοινωφελή σκοπό, κατ΄ εφαρμογή του άρθρου 4 του Ν. 3147/2003 , όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, ορίζεται σε 35 έτη από τη δημοσίευση του νόμου, εφόσον η σχετική υπουργική απόφαση προέβλεπε χρονική διάρκεια παραχώρησης της χρήσης πέραν των 35 ετών.

Για τις περιπτώσεις που η σχετική υπουργική απόφαση προέβλεπε χρονική διάρκεια παραχώρησης της χρήσης μικρότερη ή ίση των 35 ετών, με σύνταξη πρωτοκόλλου παράδοσης παραλαβής, το οποίο δεν συντάχθηκε, η χρονική διάρκεια της παραχώρησης αρχίζει από την έκδοση της σχετικής υπουργικής απόφασης και διαρκεί για όσο χρόνο ορίζεται σε αυτή.
Όπως τροποποιήθηκε με την παρ.14 Άρθρο 37 ΝΟΜΟΣ 4235/2014 και ισχύει από 11/2/2014
Δες την εξέλιξη της παραγράφου

12. Πρωτόκολλα διοικητικής αποβολής και πρόστιμα που έχουν επιβληθεί κατά τις διατάξεις της αγροτικής νομοθεσίας δεν εκτελούνται εφόσον η Επιτροπή Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών κάνει δεκτό το αίτημα του ενδιαφερομένου για μη προβολή δικαιωμάτων κυριότητας ή για εξαγορά κατεχόμενου ακινήτου.
1

13.α) Κατά κύριο επάγγελμα αγρότες ή άνεργοι εγγεγραμμένοι στα μητρώα ανέργων του Οργανισμού Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού που μίσθωναν, πριν τη δημοσίευση του παρόντος νόμου, αγροτικά ακίνητα, σύμφωνα με την αριθ. 95/19.5.1975 Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου (Α 98), που κυρώθηκε με το άρθρο 2 του ν. 138/1975 (Α 180), μπορούν με αίτηση τους προς τη Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής της οικείας Περιφερειακής Ενότητας της Χώρας, να ζητήσουν την παραχώρηση ακινήτων της ανωτέρω Πράξης Υπουργικού Συμβουλίου, για χρονικό διάστημα έως τρία (3) έτη, το οποίο δεν δύναται να παραταθεί.

β) Η απόφαση παραχώρησης χρήσης εκδίδεται από τον οικείο Περιφερειάρχη. Το τίμημα της παραχώρησης, το οποίο καθορίζεται με την ως άνω απόφαση παραχώρησης χρήσης, είναι ετήσιο και ορίζεται μέχρι πέντε (5) ευρώ / στρέμμα. Για τους όρους της παραχώρησης ισχύουν οι διατάξεις του άρθρου 11. Μετά τη λήξη της παραχώρησης τα ακίνητα αυτά παραχωρούνται σύμφωνα με τα άρθρα 4 έως 11.
Όπως τροποποιήθηκε με την παρ.14 Άρθρο 37 ΝΟΜΟΣ 4235/2014 και ισχύει από 11/2/2014
Δες την εξέλιξη της παραγράφου

14. α) Ο Περιφερειάρχης εκδίδει τους τίτλους κυριότητας σε δικαιούχους οικοπεδικής αποκατάστασης, σύμφωνα με το από 24.4.1985 προεδρικό διάταγμα (Δ 239), που καταργήθηκε, εφόσον οι αποφάσεις των Επιτροπών Απαλλοτριώσεων που τους έκριναν δικαιούχους κατέστησαν τελεσίδικες.

β) Ομοίως, εκδίδονται οι τίτλοι κυριότητας σε δικαιούχους ακινήτων, σύμφωνα με το άρθρο 3 του ν. 666/1977 (Α 234), το άρθρο 2 του ν. 3147/2003, το άρθρο 24 του Αγροτικού Κώδικα και το άρθρο 12 του α.ν. 1832/1951 (Α 153), που καταργήθηκαν, εφόσον οι ενδιαφερόμενοι εξόφλησαν το οφειλόμενο τίμημα.

γ) Για την έκδοση των παραχωρητηρίων των ως άνω περιπτώσεων α και β εφαρμόζονται οι διατάξεις που ίσχυαν πριν τη δημοσίευση του ν. 4061/2012.
Όπως προστέθηκε με την παρ.14 Άρθρο 37 ΝΟΜΟΣ 4235/2014 και ισχύει από 11/2/2014
Δες την εξέλιξη της παραγράφου

15.α) Δεν εκδίδεται τίτλος κυριότητας για όσα ακίνητα μεταβιβάστηκαν στην οικεία Εκκλησιαστική Επιτροπή ή στη σχολική Επιτροπή ή στο Σχολικό Ταμείο, βάσει των άρθρων 28, 31στ, 163 και 198 παράγραφος 1 του Αγροτικού Κώδικα και των άρθρων 7 και 8 του ν.δ. 1189/1972 (Α 99), που καταργήθηκαν.

β) Τα ακίνητα που μεταβιβάσθηκαν στις σχολικές Επιτροπές ή τα Σχολικά Ταμεία, βάσει των ανωτέρω διατάξεων, περιέρχονται στην κυριότητα του Δήμου στην περιφέρεια του οποίου βρίσκεται το ακίνητο.

γ) Ο Περιφερειάρχης εκδίδει, ατελώς, βεβαίωση με την οποία βεβαιώνει ότι το ακίνητο ανήκει κατά πλήρη κυριότητα, νομή και κατοχή στην Εκκλησιαστική Επιτροπή ή στον οικείο Δήμο, βάσει των κτηματολογικών στοιχείων των κυρωμένων διανομών αγροκτημάτων και συνοικισμών της Χώρας που τηρούνται στην οικεία Περιφέρεια.

Στην ίδια βεβαίωση προσδιορίζονται τα παραπάνω ακίνητα κατά εμβαδόν, θέση και συντεταγμένες στο ελληνικό γεωδαιτικό σύστημα αναφοράς.Η βεβαίωση αποτελεί τίτλο προς μεταγραφή.
Όπως προστέθηκε με την παρ.14 Άρθρο 37 ΝΟΜΟΣ 4235/2014 και ισχύει από 11/2/2014
Δες την εξέλιξη της παραγράφου

16. Οποιος απέκτησε οικόπεδο κατ εφαρμογή του από 24.4.1985 προεδρικού διατάγματος και δεν τήρησε τους όρους που προβλέπονται στις παραγράφους 2 και 3 του άρθρου 2 αυτού, όπως αυτές αντικαταστάθηκαν με τις διατάξεις του άρθρου 9 του ν. 3147/2003, διατηρεί την κυριότητα του οικοπέδου που δικαιώθηκε, καταργουμένου κάθε όρου και περιορισμού του δικαιώματος κυριότητας, εφόσον καταβάλλει πρόστιμο ίσο με το ένα τρίτο (1/3) της αντικειμενικής αξίας του οικοπέδου.

Για το σκοπό αυτόν διενεργείται αυτοψία από υπάλληλο της Περιφερειακής Ενότητας, στην οποία βρίσκεται το οικόπεδο και συντάσσεται έκθεση με την οποία βεβαιώνεται η παράβαση του σχετικού όρου του προεδρικού διατάγματος. Η αρμόδια υπηρεσία της Περιφερειακής Ενότητας βεβαιώνει το πρόστιμο στην οικεία Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία. Το πρόστιμο αποτελεί έσοδο της Περιφέρειας και καταβάλλεται σε δύο άτοκες δόσεις, η πρώτη μέχρι 31.12.2015 και η δεύτερη μέχρι 31.12.2017.

Αν δεν καταβληθεί κάποια δόση η Επιτροπή Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών ανακαλεί την απόφαση παραχώρησης του οικοπέδου και η σχετική μεταβολή σημειώνεται στο οικείο Υποθηκοφυλακείο/Κτηματολογικό Γραφείο με μέριμνα της αρμόδιας υπηρεσίας της Περιφέρειας. Συμβόλαια αγοραπωλησίας και προσύμφωνα που συντάχθηκαν κατά παράβαση των όρων του προεδρικού διατάγματος θεωρούνται έγκυρα και ισχυρά. Σε περίπτωση μεταβίβασης του οικοπέδου ο πωλητής και ο αγοραστής ευθύνονται εις ολόκληρον για την καταβολή του προστίμου. Όσοι δεν κατέβαλαν το οφειλόμενο τίμημα ή κατέβαλαν μέρος αυτού για την απόκτηση του οικοπέδου και θέλουν να αποποιηθούν του δικαιώματος κυριότητας, μπορούν να ζητήσουν με αίτηση τους στην αρμόδια υπηρεσία της οικείας Περιφέρειας την ακύρωση του τίτλου κυριότητας. Με μέριμνα της αρμόδιας υπηρεσίας της Περιφέρειας σημειώνεται η ακύρωση του τίτλου στο οικείο Υποθηκοφυλακείο/ Κτηματολογικό Γραφείο. Τυχόν καταβληθείσες δόσεις δεν επιστρέφονται, για τις δε υπόλοιπες συντάσσονται φύλλα έκπτωσης.

Οι παραπάνω διατάξεις εφαρμόζονται αναλόγως και στις περιπτώσεις δικαιούχων οικοπέδων λόγω μετεγκατάστασης οικισμού, οι εκτάσεις του οποίου απαλλοτριώθηκαν από τη Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού, πλην όμως δεν τήρησαν τους όρους παραχώρησης.
Όπως προστέθηκε με την παρ.14 Άρθρο 37 ΝΟΜΟΣ 4235/2014 και ισχύει από 11/2/2014
Δες την εξέλιξη της παραγράφου

16α. Όποιος απέκτησε οικόπεδο κατ’ εφαρμογή του από 24.4.1985 προεδρικού διατάγματος και δεν τήρησε τους όρους που προβλέπονται στις παραγράφους 2 και 3 του άρθρου 2 αυτού, όπως αυτές αντικαταστάθηκαν με τις διατάξεις του άρθρου 9 του ν. 3147/2003, εφόσον και εξακολουθεί να είναι κάτοχος, ο ίδιος ή οι κληρονόμοι του, του ανωτέρω οικοπέδου, μπορεί να εκπληρώσει όλες τις υποχρεώσεις του, εντός προθεσμίας δέκα ετών από την έναρξη ισχύος του παρόντος.
Όπως προστέθηκε με το Άρθρο 48 ΝΟΜΟΣ 4301/2014 και ισχύει από 7/10/2014
Δες την εξέλιξη της παραγράφου

17. Δεν υπάγονται στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας διαθέσιμα ή κοινόχρηστα ακίνητα δασικού χαρακτήρα που διατέθηκαν ως κληροτεμάχια και εκχερσώθηκαν για το λόγο αυτόν πριν την ισχύ του παρόντος νόμου, καθώς και εκτάσεις δασικού και χορτολιβαδικού χαρακτήρα της περίπτωσης α΄της παραγράφου 5 του άρθρου 3 του ν. 998/1979, όπως ισχύει, που περιελήφθησαν στον κτηματολογικό πίνακα κυρωμένου αναδασμού του άρθρου 15 του ν. 647/ 1977 (Α΄ 242) και έχουν αποδοθεί σε δικαιούχους. Διοικητικές πράξεις που εκδόθηκαν, σύμφωνα με τις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας για την προστασία τους ανακαλούνται.
Όπως προστέθηκε με την παρ.2 Άρθρο 49 ΝΟΜΟΣ 4280/2014 και ισχύει από 8/8/2014
Δες την εξέλιξη της παραγράφου
Άρθρο 37
Καταργούμενες διατάξεις

1. Καταργούνται οι κάτωθι διατάξεις, καθώς και όλες οι μεταγενέστερες τροποποιήσεις και συμπληρώσεις τους:

α) Το άρθρο 2 του Ν. 3250/1924 (Α΄ 324), όπως ισχύει.

β) Ο α.ν. 431/1968 (Α΄ 115), όπως ισχύει.

γ) Τα άρθρα 5 και 6 του Ν. 666/1977 (Α΄ 234), όπως η παρ. 9 του άρθρου 5 τροποποιήθηκε με την παρ. 6 του άρθρου 12 του Ν. 3147/2003 (Α΄ 135).

δ) Το άρθρο 1, πλην της παραγράφου 5 αυτού, τα άρθρα 2 έως και 10, πλην της παραγράφου 6 του άρθρου 4, το άρθρο 11 παράγραφοι 5 και 7, τα άρθρα 12, 13 και 14 του ν. 3147/2003.

ε) Τα άρθρα 24 , 25 και 26 παράγραφος 1 του Ν. 1644/1986 (Α΄ 131).

στ) Το Ν.Δ. 203/1969 (Α΄ 109), όπως ισχύει.

ζ) Το β.δ. 29.10/6.12/1949 (Α΄ 342), όπως ισχύει.

η) Το άρθρο 33 του Ν. 1845/1989 (Α΄ 102).

θ) Το άρθρο 38 του Ν. 1337/1983 (Α΄ 33).

ι) Το Ν.Δ. 1189/1972 (Α΄ 99), όπως ισχύει.

ια) Το άρθρο 26 παράγραφος 1 του Ν. 2732/1999 (Α΄ 154).

ιβ) Το εδάφιο β΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 6 , καθώς και τα άρθρα 19 , 26 και 29 του Ν. 674/1977 (Α΄ 242), όπως το άρθρο 19 τροποποιήθηκε με το άρθρο 35 του Ν. 3147/2003 και η παρ. 2 του άρθρου 29 αντικαταστάθηκε με το άρθρο 12 του Ν. 994/1979 (Α΄ 279).

ιγ) Το άρθρο 3 του Ν. 3399/2005 (Α΄ 255).

ιδ) Το άρθρο 15 παρ. 2 του Ν.Δ. 216/1973 (Α΄ 271).

ιε) Το από 24.4.1985 προεδρικό διάταγμα «Δικαιούχοι αγροτικών οικοπέδων, διαδικασία και κριτήρια προσδιορισμού τους» (Δ΄ 239), όπως οι παράγραφοι 2, 3 και 4 του άρθρου 2 τροποποιήθηκαν με τις παραγράφους 1 και 2 του άρθρου 9 του Ν. 3147/2003 .

ιστ) Το άρθρο 2 του Ν. 138/1975 (Α΄ 180).

ιζ) Τα άρθρα 25 και 27 του Ν. 2040/1992 (Α΄ 70), όπως το άρθρο 27 συμπληρώθηκε με την παρ. 8 του άρθρου 10 του Ν. 3147/2003 .

ιη) Το κανονιστικό διάταγμα της 28ης Οκτωβρίου 1941 (Α΄ 368).

ιθ) Τα άρθρα 1, 11, η περίπτωση Α΄ της παρ. 2 του άρθρου 13 και το άρθρο 15 του Ν. 1734/1987 (Α΄ 189), όπως η παρ. 3 του άρθρου 15 αντικαταστάθηκε με την παρ. 6 του άρθρου 1 του Ν. 3147/2003 .

κ) Η περίπτωση γ΄ της παρ. 12 του άρθρου 29 του Ν. 2882/2001 «Κώδικας Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων» (Α΄ 17). Οι περιπτώσεις δ΄ και ε΄ αναριθμούνται αντίστοιχα σε περιπτώσεις γ΄ και δ΄.
Όπως τροποποιήθηκε με την παρ.15 Άρθρο 37 ΝΟΜΟΣ 4235/2014 και ισχύει από 11/2/2014
Δες την εξέλιξη της παραγράφου

2. Καταργείται κάθε ειδική διάταξη της αγροτικής νομοθεσίας που ρυθμίζει τη διαχείριση εκτάσεων με δασικό χαρακτήρα με διαφορετικό τρόπο και ειδικότερα η παρ. 2 του άρθρου 75 του Ν. 998/1979 (Α΄ 289).

3. Καταργείται κάθε γενική ή ειδική διάταξη νόμου που αντίκειται στις διατάξεις του παρόντος νόμου ή ρυθμίζει διαφορετικά τα θέματα που ρυθμίζονται από αυτόν.
Άρθρο 38

Στην παράγραφο 1 του άρθρου 22 του Ν. 2538/1997 (Α΄ 242) προστίθεται εδάφιο β΄ ως εξής:

«β. Στους χώρους της επιτρέπεται η εγκατάσταση δημοσίων υπηρεσιών, οι οποίες εξυπηρετούν τις δραστηριότητές της, και ιδίως τελωνείου, χημείου, κτηνιατρείου, υπηρεσίας φυτοπαθολογικού ελέγχου εξαγομένων-εισαγομένων προϊόντων, δημοπρατηρίου.»
Άρθρο 39
Τροποποίηση διατάξεων του Ν. 3877/2010 (Α΄ 160) «Σύστημα προστασίας και ασφάλισης της αγροτικής δραστηριότητας»

1. Στην περίπτωση ζ΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 7 του Ν. 3877/2010 (Α΄ 160) προστίθεται νέο εδάφιο ως εξής:

«Με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του ΕΛΓΑ που εγκρίνεται από τους Υπουργούς Οικονομικών και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων καθορίζεται το ύψος των τελών εκτίμησης ανά καλλιέργεια ή ανά κατηγορία ζωικού κεφαλαίου, οι δαπάνες που καλύπτονται από αυτά, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή της διάταξης αυτής. Η διάταξη αυτή ισχύει από τη δημοσίευση του παρόντος νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.»

2. Στο άρθρο 13 του Ν. 3877/2010 (Α΄ 160) προστίθεται δεύτερη παράγραφος ως εξής:

«2. Στην εισφορά της προηγούμενης παραγράφου δεν υπάγονται τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα που δηλώνουν εισόδημα από εκμετάλλευση πτηνοτροφικών ή χοιροτροφικών επιχειρήσεων, καθώς και εισόδημα από εκμεταλλεύσεις ανθοκομικών και καλλωπιστικών προϊόντων και φυτωρίων που δεν έχουν ενταχθεί με αίτησή τους στην ασφάλιση του ΕΛΓΑ, η οποία για το 2011 αρχίζει από την 1η Ιανουαρίου ανεξάρτητα από το χρόνο υποβολής της αίτησης της παραγράφου 3 του άρθρου 4. Σε περίπτωση που η εισφορά αυτή έχει βεβαιωθεί, δεν καταβάλλεται και διαγράφεται από την αρμόδια για τη βεβαίωση υπηρεσία χωρίς άλλη διατύπωση, ενώ αν έχει καταβληθεί επιστρέφεται ως αχρεωστήτως καταβληθείσα.»

3. Οι παράγραφοι 1 και 3 του άρθρου 24 του Ν. 3877/2010 (Α΄ 160) τροποποιούνται ως εξής:

«1. Οι κανονισμοί ασφάλισης Φυτικής Παραγωγής (υπουργική απόφαση αριθ. 15711/30.9.1998, Β΄ 1079), Ζωικού Κεφαλαίου (υπουργική απόφαση αριθ. 321956/2008, Β΄ 2130), παραμένουν προσωρινά σε ισχύ μέχρι τις 31.12.2010. Από την 1η Ιανουαρίου 2011 ισχύουν οι νέοι επικαιροποιημένοι κανονισμοί ασφάλισης φυτικής παραγωγής και ζωικού κεφαλαίου, που εκδίδονται σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 16. Ο Κανονισμός Κρατικών Οικονομικών Ενισχύσεων, που εγκρίθηκε με την κοινή υπουργική απόφαση αριθ. 281245/2008 των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (Β΄ 628), εξακολουθεί να ισχύει μέχρι την αντικατάστασή του από νέο επικαιροποιημένο κανονισμό.»

«3. Η μεταφορά των αρμοδιοτήτων των κρατικών οικονομικών ενισχύσεων του άρθρου 21 λαμβάνει χώρα έξι μήνες μετά τη δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της κοινής υπουργικής απόφασης, που προβλέπεται από το τελευταίο εδάφιο της παραγράφου 1 του άρθρου 2.»

4. Στο άρθρο 24 του Ν. 3877/2010 (Α΄ 160) προστίθεται νέα παράγραφος 5 και η παράγραφος 5 αναριθμείται σε παράγραφο 6 ως εξής:

«Με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του ΕΛΓΑ, που εγκρίνεται από τους Υπουργούς Οικονομικών και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, καθορίζονται, κατά παρέκκλιση των διατάξεων της παραγράφου 8 του άρθρου 45 του Ν. 3943/2011 (Α΄ 66), οι εντός και εκτός έδρας μετακινήσεις, ο ανώτατος επιτρεπόμενος αριθμός των εκτός έδρας μετακινήσεων του προσωπικού του Οργανισμού, οι προϋποθέσεις και οι δαπάνες διανυκτέρευσης, καθώς και το ύψος της ημερήσιας αποζημίωσης και των λοιπών δαπανών.»

5. Στο άρθρο 24 του Ν. 3877/2010 (Α΄ 160) προστίθεται νέα παράγραφος 6 και η παράγραφος 6 αναριθμείται σε παράγραφο 7, ως εξής:

«Παρέχεται ασφαλιστική κάλυψη σε καλλιέργειες μικρού βιολογικού κύκλου, των οποίων η φύτευση πραγματοποιήθηκε εντός του έτους 2010 και δεν αναφέρονται στη Δήλωση Καλλιέργειας/Εκτροφής του ασφαλισμένου για το έτος 2011.»
Άρθρο 40
Παραχώρηση εγκαταστάσεων στο Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού

1. Οι εγκαταστάσεις του ημιυπόγειου κτιρίου αποχωρητηρίων, συνολικής επιφάνειας 52 τ.μ. περίπου και η περίφραξη των εγκαταστάσεων αυτών που βρίσκονται στο ανατολικό άκρο του αλσυλλίου της πλατείας Θησείου και σε επαφή με τη δυτική περίφραξη της Αρχαίας Αγοράς παραχωρούνται στο Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού.

2. Το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού υποχρεούται με ευθύνη και δαπάνες του να διοικεί, διαχειρίζεται, εκμεταλλεύεται, ανακατασκευάζει, συντηρεί, καθαρίζει, φυλάσσει και γενικά να προστατεύει με οποιονδήποτε τρόπο τις παραχωρούμενες κατά χρήση εγκαταστάσεις της παραγράφου 1.

3. Από την έναρξη της ισχύος του παρόντος ανακαλείται η αριθ. 252717/17.3.1989 απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Οικονομικών και Γεωργίας «Παραχώρηση κατά χρήση στο Δήμο Αθηναίων κήπων και Δενδροστοιχιών του Δημοσίου», που εκδόθηκε σε εφαρμογή της περίπτωσης α΄ της παρ. 2 του άρθρου 23 του Ν. 1644/1986 (Α΄ 131), ως προς την παραχώρηση κατά χρήση στο Δήμο Αθηναίων των ιδίων ως άνω εγκαταστάσεων του ημιυπόγειου κτιρίου αποχωρητηρίων και της περίφραξης αυτών. Κατά τα λοιπά, η ως άνω κοινή υπουργική απόφαση εξακολουθεί να ισχύει.
Άρθρο 41

1. Το τρίτο εδάφιο του άρθρου 77Α παρ. 3 του Ν. 2725/1999 αντικαθίσταται ως εξής:

«Σε περίπτωση παράβασης των διατάξεων του Ν. 2725/1999, με τις οποίες προβλέπεται η μη χορήγηση πιστοποιητικού περί τήρησης των υποχρεώσεων που προβλέπονται από το Ν. 2725/1999 και αφορούν το δημόσιο συμφέρον, η Επιτροπή Επαγγελματικού Αθλητισμού εκδίδει πόρισμα ελέγχου πλήρως αιτιολογημένο, το οποίο διαβιβάζει στην οικεία Ομοσπονδία, η οποία προκαλεί τον πειθαρχικό έλεγχο της ΑΑΕ ή του ΤΑΑ που υπέπεσε στην παράβαση, σύμφωνα με τον Πειθαρχικό Κώδικα που προβλέπει ποινές για τις παραβάσεις αυτές.

Οι πειθαρχικές ποινές, που προβλέπονται στο πειθαρχικό δίκαιο της Ομοσπονδίας, πρέπει να είναι εσαεί ανάλογες με τη βαρύτητα της παράβασης, επιφυλασσομένων σε αντίθετη περίπτωση των προβλεπομένων από το Ν. 2725/1999 χρηματικών ποινών.»

2. Στο άρθρο 5 παρ. 1 εδάφιο Γ΄ του Ν. 4049/2012 η φράση «μετά από γνώμη της Διοργανώτριας Αρχής» αντικαθίσταται με τη φράση «μετά από σύμφωνη γνώμη της Διοργανώτριας Αρχής».
Άρθρο 42

Επιτρέπεται η ανέγερση σχολικού κτηρίου στην έκταση με στοιχεία ΑΒΓΔΕΖΗΘΙ και εμβαδού 2.952,41 τετραγωνικών μέτρων, η οποία βρίσκεται μεταξύ των οδών Αγίων Αναργύρων, Κόκκερελ και Λυδίας, εντός των διοικητικών ορίων των Δήμων Αθηναίων και Γαλατσίου, όπως αυτή εμφαίνεται με τις συντεταγμένες των κορυφών της στο τοπογραφικό διάγραμμα του Τμήματος Τοπογραφικού Σχεδιασμού και Μελετών της Διεύθυνσης Σχεδίου Πόλεως και Πολεοδομίας του Δήμου Αθηναίων, που συνοδεύει σε φωτοσμίκρυνση την παρούσα ρύθμιση, κατά παρέκκλιση της κείμενης νομοθεσίας.
Άρθρο 43

Το πρώτο εδάφιο της παρ. 3 του άρθρου 5 του Ν. 4018/2011 αντικαθίσταται ως εξής:

«Αν ο εργοδότης επιθυμεί να απασχολήσει πολίτη τρίτης χώρας στην αγροτική οικονομία ή σε εκμετάλλευση της παρ. 1 του άρθρου 7 του Ν. 3232/2004 (Α΄ 48), όπως αντικαταστάθηκε με την παρ. 1α του άρθρου 52 του Ν. 3518/2006 (Α΄ 272), οφείλει να καταθέσει και αποδεικτικό καταβολής από τον εργοδότη στον ΟΓΑ (τις ασφαλιστικές εισφορές οι οποίες προβλέπονται από την ισχύουσα νομοθεσία που αντιστοιχούν σε διάστημα απασχόλησης δύο μηνών. Οι εισφορές που αντιστοιχούν στο υπολοιπόμενο διάστημα και μέχρι τη λήξη της σύμβασης εργασίας θα καταβάλλονται από τον εργοδότη ανά δίμηνο.)»
Άρθρο 44
Έναρξη ισχύος

Η ισχύς των διατάξεων του παρόντος νόμου αρχίζει από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Παραγγέλομε τη δημοσίευση του παρόντος στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και την εκτέλεσή του ως νόμου του Κράτους.

Αθήνα, 22 Μαρτίου 2012
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
ΚΑΡΟΛΟΣ ΓΡ. ΠΑΠΟΥΛΙΑΣ

Θεωρήθηκε και τέθηκε η Μεγάλη Σφραγίδα του Κράτους.

Αθήνα, 22 Μαρτίου 2012
Ο ΕΠΙ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ
ΜΙΛΤΙΑΔΗΣ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ