Νόμος 1863 ΦΕΚ Α΄204/18.9.1989

Άρση των συνεπειών του εμφυλίου πολέμου 1944-1949

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Εκδίδουμε τον ακόλουθο Νόμο που ψήφισε η Βουλή:

Άρθρο 1

1. Η περίοδος από την αποχώρηση των Στρατευμάτων κατοχής μέχρι 31.12.1949 αναγνωρίζεται ως “περίοδος εμφυλίου πολέμου”.

2. Όπου στην κείμενη νομοθεσία αναφέρεται ο όρος “συμμοριτοπόλεμος” αντικαθίσταται με τον όρο “εμφύλιος πόλεμος” και όπου (συμμορίτες) με τον όρο “Δημοκρατικός Στρατός”.

3. Διατάξεις συντακτικών πράξεων, ψηφισμάτων, νόμων, διαταγμάτων και υπουργικών αποφάσεων, που είναι αντίθετες με τις διατάξεις του παρόντος καταργούνται.

Άρθρο 2
Αίρονται οι οποιεσδήποτε συνέπειες από καταδίκες αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης και όσων έλαβαν μέρος στον εμφύλιο πόλεμο που επιβλήθηκαν από κακουργιοδικεία, εφετεία, τακτικά ή έκτακτα στρατοδικεία, ναυτοδικεία ή αεροδικεία για πράξεις που είχαν σχέση με την συμμετοχή τους στην Εθνική Αντίσταση και τον εμφύλιο πόλεμο καθώς επίσης με τα κοινωνικά τους φρονήματα και γενικότερα με την κατά διαστήματα πολιτική ανωμαλία από την απελευθέρωση και μέχρι 24 Ιουλίου 1974, οι δε ποινές διαγράφονται από τα δελτία του ποινικού μητρώου.

Άρθρο 3

1. Δικαίωμα σύνταξης από το Δημόσιο Ταμείο κατά τις διατάξεις των άρθρων 2 έως 14 του Ν. 1543/1985 (ΦΕΚ 73) έχουν όσοι είχαν ενταχθεί σε ανταρτικές ομάδες ή οργανώσεις του άρθρου 9 του Ν. 1285/1982 ή στο “Δημοκρατικό Στρατό” και κατέστησαν διαρκώς ανίκανοι συνεπεία οποιουδήποτε παθήματος, τραύματος ή νόσου που οφείλεται αποκλειστικά στις εμφύλιες συγκρούσεις ή συμπλοκές ή σε βίαια περιστατικά ή σε αντίποινα ή σε κακουχίες κατά τη διάρκεια της φυλάκισης ή σε εκτόπιση ή σε εξορίες, για τη δράση του ή τα κοινωνικά τους φρονήματα, εφ` όσον αποδεδειγμένα το πάθημα έχει άμεση σχέση με τις συγκρούσεις αυτές και εφ` όσον αυτό έλαβε χώρα καθόλο το χρονικό διάστημα από την αποχώρηση των στρατευμάτων κατοχής μέχρι τη λήξη του εμφυλίου πολέμου ή και μετά τη λήξη του ή εφ` όσον κατέστησαν ανίκανοι συνεπεία νόσου που οφείλεται σε κακουχίες ή σε εκτοπίσεις ή σε εξορίες.

2. Η νόσος πρέπει, στην τελευταία αυτή περίπτωση, να εκδηλώθηκε κατά τη διάρκεια των γεγονότων αυτών ή μέσα σε ένα εξάμηνο από τη λήξη τους.

3. Η ένταξη στις ανταρτικές ομάδες ή οργανώσεις του άρθρου 9 του Ν. 1285/1982 αποδεικνύεται με πιστοποιητικό αγωνιστή της εθνικής αντίστασης του άρθρου 10 του Π.Δ. 379/1983 (ΦΕΚ 136), η δε ένταξη στο “Δημοκρατικό Στρατό” με οποιοδήποτε επίσημο στοιχείο ή αν λείπουν στοιχεία, με ένορκη βεβαίωση δύο μαρτύρων ενώπιον ειρηνοδίκη ή συμβολαιογράφου.

Άρθρο 4

1. Δικαίωμα σύνταξης από το Δημόσιο Ταμείο, σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν για τη συνταξιοδότηση των πολιτών από τον άμαχο πληθυσμό έχουν όσοι δεν είχαν ενταχθεί σε ανταρτικές ομάδες ή οργανώσεις ή στο “Δημοκρατικό Στρατό” και κατέστησαν διαρκώς ανίκανοι συνεπεία τραύματος που οφείλεται αποκλειστικά στις εμφύλιες συγκρούσεις ή συμπλοκές ή σε βίαια περιστατικά ή σε αντίποινα, εφ` όσον τα γεγονότα αυτά έλαβαν χώρα στο χρονικό διάστημα από την αποχώρηση των στρατευμάτων κατοχής μέχρι τη λήξη του εμφυλίου πολέμου, καθώς και από έκρηξη βλημάτων ή εκρηκτικών μηχανημάτων κάθε είδους που τοποθετήθηκαν ή εγκαταλείφθηκαν από τον “Εθνικό” ή το “Δημοκρατικό Στρατό” ή από άλλες ένοπλες οργανώσεις και αν ακόμη ο τραυματισμός αυτός επήλθε μετά τη λήξη των εμφυλίων συγκρούσεων.

2. Επίσης δικαιούνται σύνταξη και όσοι από τους αναφερόμενους στην προηγούμενη παράγραφο κατέστησαν ανίκανοι συνεπεία νόσου που οφείλεται αποκλειστικά σε κακουχίες κατά τη διάρκεια της φυλάκισης ή αιχμαλωσίας ή εκτόπισης ή εγκλεισμού σε στρατόπεδα συγκέντρωσης ή σε εξορίες, για τη δράση του ή τα κοινωνικά τους φρονήματα, έστω και αν τα γεγονότα αυτά έλαβαν χώρα μετά τη λήξη του εμφυλίου πολέμου. Η νόσος πρέπει να εκδηλώθηκε κατά τη διάρκεια των γεγονότων αυτών ή μέσα σε ένα εξάμηνο από τη λήξη τους.

3. Η σύνταξη που προβλέπεται από τις διατάξεις του άρθρου αυτού χορηγείται εφ` όσον το ποσοστό μείωσης της ικανότητας για εργασία ανέρχεται τουλάχιστον σε 25%.

Άρθρο 5

1. Όσοι θεμελιώνουν δικαίωμα για συνταξιοδότηση με βάση τις διατάξεις του παρόντος, έχουν δε θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα για την ίδια αιτία με βάση άλλες διατάξεις, δικαιούνται να επιλέξουν τη μία από τις δύο συντάξεις.

2. Δικαίωμα σύνταξης κατά τις διατάξεις του νόμου αυτού έχουν και οι χήρες, οι γονείς, τα ανήλικα άγαμα τέκνα, τα ανάπηρα τέκνα και οι ανάπηρες άγαμες ή διαζευγμένες θυγατέρες με ποσοστό αναπηρίας άνω του 67% όσων από τους αναφερομένους στα άρ9ρα 3 και 4 του νόμου αυτού σκοτώθηκαν ή εκτελέστηκαν ή πέθαναν ή εξαφανίστηκαν κατά τη διάρκεια των κατά το άρθρο 3 εμφυλίων συγκρούσεων και μετά τη λήξη των συγκρούσεων αυτών, όχι όμως πέραν της 31η Δεκεμβρίου 1955, καθώς και όσων πεθαίνουν μετά την απόκτηση δικαιώματος σύνταξης ή, ενώ είχαν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, πέθαναν μέχρι την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού ή και μετά από αυτήν, χωρίς να έχουν αναγνωρίσει δικαίωμα σύνταξης, εφαρμοζομένων αναλόγως των διατάξεων που ισχύουν για τις οικογένειες αναπήρων πολέμου οπλιτών.

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε  με την παρ.11 άρθρ.4 Ν.2320/1995 (Α 133).

3. Ως προς το ποσό της σύνταξης και τα επιδόματα ανικανότητας των δικαιούχων του άρθρου 4 του νόμου αυτού, εφαρμόζονται ανάλογα οι διατάξεις των άρθρων 8Ο και 105 του Κώδικα Πολεμικών Συντάξεων, όπως ισχύουν για τους ανάπηρους πολίτες από το άμαχο πληθυσμό.

4. Ως προς την απόδειξη του τραυματισμού και του είδους του παθήματος, τη σχέση του με τα γεγονότα που κατά τα άρθρα 3 και 4 του νόμου αυτού παρέχουν δικαίωμα σύνταξης, το όργανο που προσδιορίζει το ποσοστό αναπηρίας, το συντάξιμο ποσοστό ανικανότητας, την απόδειξη του θανάτου, τη διαδικασία απονομής της σύνταξης και τα δικαιολογητικά, έχουν ανάλογη εφαρμογή οι διατάξεις των άρθρων 3, 5, 7, 8, 12, 13, και 14 του Ν. 1543/1985. Πιστοποιητικό αγωνιστή εθνικής αντίστασης υποβάλλεται όπου απαιτείται. “Ειδικά για τους διαμένοντες μόνιμα στο εξωτερικό, προκειμένου για την εφαρμογή των ανωτέρω διατάξεων του Ν. 1543/1985 (ΦΕΚ 73 Α), αποφαίνεται η Ανωτάτη Στρατού Υγειονομική Επιτροπή (Α.Σ.Υ.Ε.).

Σημ.: όπως τροποποιήθηκε με την παρ.19 του άρθρου 2 του Ν.3075/2002 (Α΄ 297), σύμφωνα δε με το εδάφιο β΄ της αυτής παραγράφου, ορίζονται τα ακόλουθα: “Για την εφαρμογή των διατάξεων της παραγράφου αυτής λαμβάνονται υπόψη από τα συνταξιοδοτικά όργανα και γνωματεύσεις της ανωτέρω υγειονομικής επιτροπής που τυχόν έχουν εκδοθεί και πριν την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού.

5. Τα οικονομικά αποτελέσματα από την εφαρμογή του νόμου αυτού αρχίζουν από την 1η του επόμενου μήνα μετά την υποβολή της αίτησης για συνταξιοδότηση.

Άρθρο 6
Η ισχύς αυτού του νόμου αρχίζει από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Παραγγέλλομε τη δημοσίευση του παρόντος στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και την εκτέλεσή του ως νόμου του Κράτους.

Αθήνα, 18 Σεπτεμβρίου 1989

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας

ΧΡΗΣΤΟΣ ΑΝΤ.ΣΑΡΤΖΕΤΑΚΗΣ

Οι Υπουργοί