Νόμος 1091 ΦΕΚ Α΄267/20.11.1980

Περί διοικήσεως και διαχειρίσεως των Βακουφίων της Μουσουλμανικής Μειονότητος εις την Δυτικήν Θράκην και των περιουσιών αυτών”.

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

Ψηφισάμενοι ομοφώνως μετά της Βουλής απεφασίσαμεν

Άρθρο 1
Τα της διοικήσεως και διαχειρίσεως των Βακουφίων της εν Δ. Θράκη Μονσουλμανικής Μειονότητος και των περιουσιών αυτών διέπονται:

(α) Υπό της εν Λωζάννη συνομολογηθείσης Συνθήκης περί ειρήνης, κυρωθείσης δια του άρθρου 1 του Ν.Δ. της 25ης Αυγούστου 1923.

(β) Υπό του παρόντος νόμου, επιφυλασσομένης της αρχής της διακρατικής αμοιβαιότητος.

Άρθρο 2
Βακούφιον είναι το αφιέρωμα συνιστάμενον εξ ακινήτου ή κινητού περιουσιακού στοιχείου, ή προσόδου υπέρ ευσεβούς, αγαθοεργού, κοινωφελούς εν γένει σκοπόν ή υπέρ φιλανθρωπικού, θρησκευτικού, ευαγούς ιδρύματος, είτε υπάρχοντος είτε δια της ελευθεριότητος ταύτης ιδρυομένου.

Άρθρο 3
Βακουφικήν περιουσίαν αποτελεί αυτό τούτο το Βακούφιον ως και παν έτερον περιουσιακόν στοιχείον, κινητόν ή ακίνητον, αφιερωμένον εις την λειτουργίαν του Βακουφίου, είτε υπό την έννοιαν του σκοπού είτε υπό την έννοιαν του ιδρύματος, ως εις το άρθρον 2 ορίζεται.

Άρθρο 4
Εκαστον Βακούφιον, υπό την έννοιαν των άρθρων 2 και 3 αποτελεί, από της ενάρξεως ισχύος τον παρόντος νόμου, χωριστόν μειονοτικόν νομικόν πρόσωπον Ιδιωτικού Δικαίου, λογιζόμενον ως κοινωφελές ίδρυμα και λειτουργούν προς εξυπηρέτησιν τον σκοπόν δια τον οποίον συνεστήθη, διέπεται δε υπό των διατάξεων του παρόντος νόμου, εφαρμοζομένων και των διατάξεων του άρθρου 46 του νόμου 542/1977 “περί τροποποιήσεως, αντικαταστάσεως και συμπληρώσεως φορολογικών και άλλων τινών διατάξεων”.

Άρθρο 5
Η διαχείρισις και η διοίκησις εκάστου, κατά τα εν άρθρω 4, νομικού προσώπου, ασκείται υπό Διαχειριστικής Επιτροπής απαρτιζομένης εκ πέντε μελών. Τα Μέλη των Διαχειριστικών Επιτροπών είναι αιρετά και εκλέγονται δια μυστικής ψηφοφορίας υπό των μουσουλμάνων αρρένων και θηλέων των εγγεγραμμένων εις τους εκλογικούς καταλόγους τον Δήμου ή της Κοινότητος ένθα κείται το Βακούφιον.

Προκειμένου περί πλειόνων Βακουφίων κειμένων εις τον αυτόν Δήμον ή την αυτήν Κοινότητα, αι εκλογαί διεξάγονται δια τας Διαχειριστικάς Επιτροπάς όλων των Βακουφίων κατά την αυτήν ημέραν.

Ο αριθμός των εκλεγομένων διαχειριστών είναι διπλάσιος του απαιτουμένου δια την συγκρότησιν των Διαχειριστικών Επιτροπών.

Εις περίπτωσιν μη υποβολής επαρκών υποψηφιοτήτων, ο Νομάρχης κατά το ελλείπον υποδεικύνει τα εκ της μειονότητος, κατά την κρίσιν του, κατάλληλα πρόσωπα μέχρι συμπληρώσεως αριθμού υποψηφίων τριπλασίου του απαιτουμένου δια την συγκρότησιν των Διαχειριστικών Επιτροπών του νομού του.

Αι εκλογαί διεξάγονται κατά τα οριζόμενα υπό των κατύ άρθρον 9 του παρόντος εκδιδομένων Προεδρικών Δ/των.

Η ισχύς των διατάξεων του άρθρου 5 του N. 1091/1980 αρχίζει από την εκπνοή της προθεσμίας του προηγουμένου άρθρου”.

Άρθρο 6
Εκλόγιμοι είναι οι εκ των εκλογέων συμπληρώσαντες το 25ον έτος της ηλικίας των άρρενες και θήλεις, μουσουλμάνοι το θρήσκευμα πολίται, μη εκπεσόντες των πολιτικών των δικαιωμάτων δι οιανδήποτε αιτίαν και μη έχοντες καταδικασθή αμετακλήτως επί κακουργήματι ή επί κλοπή, απάτη, υπεξαιρέσει, εκβιάσει, πλαστογραφία απιστία, δωροδοκία, καταπιέσει, παραβάσει καθήκοντος, εγκλήματι κατά των ηθών, συκοφαντική δυσφημήσει και χρεωκοπία.

Άρθρο 7
Δεν είναι εκλόγιμοι οι μουφτήδες, οι υπύ αυτούς υπάλληλοι των μουφτειών και οι κατ` ευθείαν ή εκ πλαγίου μέχρι δευτέρου βαθμού συγγενείς των εξ αίματος ή αγχιστείας. Δεν είναι ωσαύτως εκλόγιμοι οι βουλευταί και οι δημοτικοί ή κοινοτικοί σύμβουλοι.

Άρθρο 8
Τα μέλη των διαχειριστικών Επιτροπών και οι κατά το άρθρον 17 επίτροποι, εκπίπτουν αυτοδικαίως της τοιαύτης ιδιοτητός των, εάν επέλθη περίπτωσις καθιστώσα τούτους μη εκλόγιμους κατά τα άρθρα 6 και 7.

Εκπίπτουν ωσαύτως της ιδιότητός των δια μη συμμόρφωσιν προς τας διατάξεις του παρόντος νόμου και των εις εκτέλεσιν αυτών εκδιδομένων Προεδρικών Διαταγμάτων, Υπουργικών αποφάσεων και λοιπών διοικητικών πράξεων. Η μη συμμόρφωσις αποδεικνύεται δια τελεσιδίκου δικαστικής αποφάσεως εκδιδομένης, μετύ αίτησιν του Νομάρχου, δικαζομένην κατά την διαδικασίαν της εκουσίας δικαιοδοσίας.

Άρθρο 9
Τα του τρόπου διεξαγωγής των εκλογών και συμμετοχής εις αυτάς της εποπτείας αυτών, της ανακηρύξεως των επιτυχόντων και του ορισμού αυτών υπό της Διοικήσεως εις τας Διαχειριστικάς Επιτροπάς ως και παν συναφές προς τα ανωτέρω θέμα καθορίζονται δια Προεδρικών Διαταγμάτων εκδιδομένων κατόπιν προτάσεως των Υπουργών Εξωτερικών, Εσωτερικών, Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων και Οικονομικών. Δι ομοίων Προεδρικών Διαταγμάτων δύναται να τροποποιώνται ή και να αναστέλλωνται διατάξεις του παρόντος νόμου.

Άρθρο 10
Ενστασις κατά του κύρους της εκλογής δύναται να ασκηθή εντός 15θημέρου από της ανακηρύξεως των επιτυχόντων, ενώπιον του οικείου Πρωτοδικείου.

Τα της διαδικασίας επί των ενστάσεων ορίζονται δια των κατά το προηγούμενον άρθρον Διαταγμάτων.

Άρθρο 11
Προκειμένου περί Δήμων ή Κοινοτήτων όπου υφίστανται πλείονα του ενός Βακούφια, ο Νομάρχης ορίζει κατά την κρίσιν του ποίοι εκ των εκλεγέντων απαρτίζουν την Διαχειριστικήν Επιτροπήν εκάστου Βακούφιον, λαμβάνων υπόψιν και την σειράν επιτυχίας των υποψηφίων. Το αυτό πρόσωπον δεν δύναται να μετέχη εις πλείονας της μιας Διαχειριστικάς Επιτροπάς.

Ωσαύτως δεν δύναται εις την αυτήν Διαχειριστικήν Επιτροπήν να μετέχουν οι σύζυγοι ή συγγενείς εξ αίματος ή εξ αγχιστείας μέχρι και του 3ου βαθμού

Άρθρο 12
Η θητεία των μελών των Διαχειριστικών επιτροπών είναι τριετής. Ο εκλεγείς και υπηρετήσας επί δύο συναπτάς θητείας ως μέλος της Διαχειριστικής Επιτροπής δεν δύναται να επανεκλεγή δια τας αμέσως επομένας δύο θητείας.

Άρθρο 13
Η Διαχειριστική Επιτροπή, αμέσως μετά τον ορισμόν της υπό του οικείου Νομάρχου συγκροτείται εις Σώμα δια της εκλογής, κατ` απόλυτον πλειοψηφίαν, Προέδρου, Αντιπροέδρου, Γραμματέως και Ταμείου.

Ο Αντιπρόεδρος αναπληροί τον Πρόεδρον, καθ` όλα αυτού τα καθήκοντα, εν περιπτώσει κωλύματος ή απουσίας.

Δια τας υπηρεσίας των, ο Πρόεδρος και τα Μέλη της Διαχειριστικής Επιτροπής δύνανται να λαμβάνουν εύλογον αποζημίωσιν, βαρύνουσαν το Βακούφιον, οριζομένην δι` αποφάσεως της Διαχειριστικής Επιτροπής.

Άρθρο 14
Εις περίπτωσιν αποποιήσεως διορισμού, θανάτου ή παραιτήσεως ή εκπτώσεως τινος των Μελών της Διαχειριστικής Επιτροπής, τούτο αντικαθίσταται δι ετέρου εκλεγέντος μεν αλλά μη ανακηρυχθέντος ως Διαχειριστού, όστις ορίζεται υπό του οικείου Νομάρκου. Εις περίπτωσιν μη υπάρξεως ετέρου εκλεγέντος είτε λόγω εξαντλήσεως του πίνακος αυτών, είτε λόγω αρνήσεως απάντων των περιλαμβανομένων εις τον πίνακα, ο οικείος Νομάρχης διορίζει εις την κενήν θέσιν της Διαχειριστικής Επιτροπής, Μουσουλμάνον το θρήσκευμα `Ελληνα υπήκοον, έχοντα τα τυπικά προσόντα εκλογιμότητος του άρθρου 6 του παρόντος νόμου και τα κατά την κρίσιν του αναγκαία ουσιαστικά προσόντα. Κατά πάσαν περίπτωσιν, ο διοριζόμενος εξαντλεί την θητείαν εκείνου εις αντικατάστασιν του οποίου διωρίσθη.

Άρθρο 15
Ο Πρόεδρος της Διαχειριστικής Επιτροπής εκπροσωπεί το Βακούφιον και την περιουσίαν του ενώπιον των Δικαστηρίων, της Διοικήσεως και τρίτων. Ο Πρόεδρος και τα Μέλη της Διαχειριστικής Επιτροπής έχουν, κατά την κειμένην νομοθεσίαν, τα δικαιώματα του προέδρου και των μελών του διοικητικού συμβουλίου των κοινωφελών ιδρυμάτων ιδιωτικού δικαίου υπέχοντες και τας αυτάς ευθύνας και υποχρεώσεις.

Άρθρο 16

1. Αι Διαχειριστικαί Επιτροπαί εκάστου Βακουφίου τελούν υπό την εποπτείαν και τον έλεγχον του οικείου Νομάρχου καθ` όσον αφορά εις την διοίκησιν, την λειτουργίαν και την οικονομικήν διαχείρισιν του Βακουφίου. Ο έλεγχος επί της οικονομικής διαχειρίσεως ασκείται υπό του Νομάρχου δια της οικείας οικονομικής εφορίας. Δια κοινής αποφάσεως των Υπουργών Εξωτερικών και Οικονομικών δύναται να καθορίζωνται και ειδικώτεροι όροι και προϋποθέσεις διεξαγωγής του οίκονομικού ελέγχου ως και πάσα άλλη αναγκαία λεπτομέρεια.

2. Δύο μήνας τουλάχιστον προ της ενάρξεως εκάστου οικονομικού έτους υποβάλλεται προς έγκρισιν εις τον νομάρχην ο προϋπολογισμός του Βακουφίου, εντός δε δύο μηνών από της λήξεως του οικονομικού έτους υποβάλλεται ο απολογισμός μετά του ισολογισμού.

3. Το οικονομικόν έτος άρχεται την 1ην Ιανουαρίου και λήγει την 31ην Δεκεμβρίου.

4. Ο προϋπολογισμός περιλαμβάνει τα τακτικά και έκτακτα έσοδα και έξοδα, των οποίων προβλέπεται η πραγματοποίησις εντός του οικονομικού έτους, εις το οποίον αφορά, και συνοδεύεται υπό πράξεως της Διαχειριστικής Επιτροπής εμφαινούσης την υπό ταύτης ψήφισιν του προϋπολογισμού τούτου ως και υπό αναλυτικής εκθέσεως επαρκώς δικαιολογούσης έκαστον κονδύλιον εσόδων και εξόδων αυτού.

5. Ο απολογισμός περιλαμβάνει τα τακτικά και έκτακτα έσοδα και έξοδα, τα οποία επραγματοποιήθησαν διαρκούντος του οικονομικού έτους, εις το οποίον αφορά, και συνοδεύεται υπό πράξεως της Διαχειριστικής επιτροπής εμφαινούσης την έγκρισιν του υπό ταύτης ως και εκθέσεως δικαιολογούσης τας διαφοράς από τον εγκριθέντα προϋπολογισμόν.

6. Ο προϋπολογισμός και απολογισμός ανεξαρτήτως ύψους αυτών εγκρίνονται δια πράξεως του οικείου Νομάρχου μετά γνωμοδότησιν της παρά τη Νομαρχία Επιτροπής του άρθρου 73 του Π.Δ. 636/1977 “περί διαρθρώσεως του Υπουργείου Οικονομικών και Οργανισμού των Υπηρεσιών αυτού”. Διά της πράξεως ταύτης δύναται να τροποποιώνται τα εις τον προϋπολογισμόν αναγραφόμενα ποσά εσόδων και εξόδων ή και να εγγράφωνται νέα.

7. Ουδεμία μεταβολή ή μεταφορά πιστώσεων επιτρέπεται άνευ της κατά τα ανωτέρω εγκρίσεως του Νομάρχου και ουδεμία δαπάνη επιτρέπεται άνευ προηγουμένης αναγραφής της εις τον εγκεκριμένον προϋπολογισμόν.

8. Εάν εκ του ελέγχου των απολογισμών προκύψου ελλείμματα ή ζημίαι οφειλόμεναι εις δόλον ή βαρεία αμέλειαν, καταλογίζονται εις τους υπαιτίους της Διαχειριστικής Επιτροπής διύ ητιολογημένης πράξεως του Νομάρχου μετά σύμφωνον γνωμοδότησιν της κατά την παρ. 6 του παρόντος άρθρου επιτροπής και μετά προηγουμένην ακρόασιν του υπαιτίου. Κατά της ως άνω πράξεως χωρεί προσφυγή εις το Ελεγκτικόν Συνέδριον εντός ανατρεπτικής προθεσμίας τριάκοντα ημερών από της κοινοποιήσεώς της εις τον εις ον αφορά, εφαρμοζομένων, κατά τα λοιπά, των οικείων περί οργανισμού του Ελεγκτικού Συνεδρίου Διατάξεων.

9. Δια κοινής αποφάσεως των Υπουργών Εξωτερικών και Οικονομικών δύναται, υπό τους όρους τη διακρατικής αμοιβαιότητος, να καθορίζωνται δικαιώματα ελέγχου διαχειρίσεως των Βακουφίων, υπό του Δημοσίου, καταβαλλόμενα ετησίως κατά ποσοστού επί των ακαθαρίστων εσόδων εκάστου Βακουφίου.

10. Αρμοδία υπηρεσία δια την επίλυσιν οιασδήποτε αμφισβητήσεως περί την οικονομικήν διαχείρισιν των Βακουφίων καθίσταται ή εκάστοτε αρμοδία δια την εποπτείαν των κληροδοτημάτων Δ/νσις του Υπουργείου Οικονομικών.

Άρθρο 17
Εάν Βακούφιον ευρίσκεται εις ακατοίκητον περιοχήν ή εις τόπον μη κατοικούμενον υπό Μουσουλμάνων ή κατοικούμενον υπό αριθμού εκλογέων Μουσουλμάνων μικροτέρου του κατά το άρθρον 5 απαιτουμένου δια την ενέργειαν της εκλογής, ή πλησιεστέρα Διαχειριστική Επιτροπή ορίζει επίτροπον δια την διαχείρισιν αυτού και της τυχόν περιουσίας του. Ο διορισμός ούτος επικυρούται υπό του οικείου Νομάρχου.

Ο επίτροπος δέον να συγκεντρώνη τα εις το άρθρον 6 του παρόντος τυπικά προσόντα του εκλόγιμου και να είναι αποδεδειγμένως κάτοικος του τόπου, όπου εδρεύει η διορίζουσα αυτόν Διαχειριστική Επιτροπή.

Ο οικείος Νομάρχης οφείλει να αρνηθή την επικύρωσιν του διορισμού του Επιτρόπου από την Διαχειριστικήν Επιτροπήν, εάν ο διοριζόμενος δεν συγκεντρώνη τα απαραίτητα τυπικά ως άνω προσόντα, ή και εάν δεν παρέχη, κατά την κρίσιν του, τα απαραίτητα εχέγγνα δια την καλήν διοίκησιν του Βακουφίου.

Άρθρο 18
Ο Επίτροπος, ενεργών ως εντολοδόχος της Διαχειριστικής Επιτροπής, λογοδοτεί, δια την διαχείρισιν του εις αυτήν, υπάγεται όμως, ως προς το καθαρώς οικονομικόν μέρος της διαχειρίσεως, και υπό τον έλεγχον του οικείου Νομάρχου, ασκούμενον δια της οικείας οικονομικής εφορίας. Ο έλεγχος διενεργείται κατά τα οριζόμενα εις το άρθρον 16 του παρόντος νόμου.

Άρθρο 19
Εάν το Βακούφιον συνίσταται εις Σχολείον, εκλέγεται και Διαχειριστική Επιτροπή δια την διαχείρισιν του Βακουφίου και της τυχόν αφιερωμένης εις αυτό βακουφικής περιουσίας. Εις την δευτέραν ταύτην περίπτωσιν, ή μεν Διαχειριστική Επιτροπή οφείλει να θέσει εις την διάθεσιν της Σχολικής Εφορείας τα εκ της βακουφικής περιουσίας καθαρά εισοδήματα, συμφώνως προς τους όρους της συστατικής Πράξεως τον Βακουφίου, η δε Σχολική Εφορεία οφείλει να λογοδοτή, κατά έτος, προς την Διαχειριστικήν Επιτροπήν δια την διάθεσιν των εισοδημάτων αυτών.

Άρθρο 20
Μεταβατικαί διατάξεις

1. Αι υφιστάμεναι Διαχειριστικαί Επιτροπαί και όπου δεν υπάρχουν οι εν ενεργεία Μουτεβελήδες υποχρεούνται εντός ανατρεπτικής προθεσμίας ενός έτους από της ενάρξεως ισχύος του παρόντος νόμου, να υποβάλουν εις την Οικονομικήν Εφορίαν της έδρας των, δήλωσιν εμφαίνουσαν τα Βακούφια και τας αφιερωμένας εις αυτά περιουσίας, τας οποίας διαχειρίζονται.

2. Αι δηλώσεις αυταί δέον να αναφέρουν:

α) την τοποθεσίαν του Βακουφίου και τον ειδικόν σκοπόν τον οποίον εξυπηρετεί.

β) την εις έκαστον Βακούφιον αφιερωμένην κινητήν και ακίνητον περιουσίαν.

γ) τον χρόνον και τους όρους της συστάσεως του Βακουφίου και της αφιερώσεως των εξυπηρετούντων αυτό περιουσιακών στοιχείων.

3. Προκειμένου περί ακινήτων αι δηλώσεις δέον να συνοδεύωνται υπό επισήμων στοιχείων αποδεικνυόντων, κατά τας κειμένας διατάξεις, την επ` αυτών κυριότητα.

4. Προκειμένου περί χρεωγράφων ή χρηματικών ποσών αι δηλώσεις δέον να συνοδεύωνται υπό βεβαιώσεως ανεγνωρισμένης Τραπέζης, εις την οποίαν ταύτα τυγχάνουν κατατεθειμένα.

5. Πάροδος απράκτου της ενιαυσίας ανατρεπτικής προθεσμίας συνεπάγεται απώλειαν του Βακουφικού χαρακτήρος της περιουσίας ή του μέρους αυτής εις το οποίον αναφέρεται ή παράλειψις.

6. Εντός εξαμήνου από της λήξεως της προθεσμίας υποβολής των ως άνω αναγραφομένων δηλώσεων ο Νομάρχης δημοσιεύει εις δύο τουλάχιστον μειονοτικάς εφημερίδας και εν ελλείψει εις δύο τοπικάς, πίνακα των Βακουφίων και της περιουσίας εκάστου εξ αυτών, ο οποίος συντάσσεται βάσει των υποβληθεισών δηλώσεων.

7. Κατά του πίνακος τούτου επιτρέπεται ή υποβολή ενστάσεως εις το οι κείον Μονομελές Πρωτοδικείον εντός διμήνον ανατρεπτικής προθεσμίας. Παρερχομένης της προσθεσμίας ταύτης ο πίναξ καθίσταται οριστικός δι όσα Βακούφια δεν υπεβλήθησαν ενστάσεις.

Άρθρο 21
Τα μετά την έναρξιν ισχύος του παρόντος νόμου συσταθησόμενα Βακούφια διέπονται ως προς μεν την ίδρυσιν των από τας περί ιδρυμάτων διατάξεις του Αστικού Κώδικος, ως προς δε την διαχείρισιν και διοίκησιν των υπό του παρόντος νόμου.

Άρθρο 22
Πάσα γενική ή ειδική διάταξις αντικειμένη εις τας διατάξεις του παρόντος νόμου ή άλλως ρυθμίζουσα τα υπό τούτων προβλεπόμενα θέματα καταργείται.

Άρθρο 23
Η ισχύς του παρόντος νόμου άρχεται από της δημοσιευσεώς του δια της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως

Ο παρών νόμος ψηφισθείς υπό της Βουλής και παρ΄Ημών σήμερον κυρωθείς , δημοσιευθήτω δια της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως και εκτελεσθήτω ως νόμος του Κράτους.

Εν Αθήναις τη 20 Νοεμβρίου 1980

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Γ. ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ