Ε.2042/2023
Παροχή διευκρινίσεων και υποδειγμάτων για την εφαρμογή της Διεθνούς Διοικητικής Συνδρομής στο πεδίο της άμεσης φορολογίας, αναφορικά με την ανταλλαγή πληροφοριών κατόπιν αιτήματος, την αυθόρμητη ανταλλαγή πληροφοριών, τη διοικητική κοινοποίηση εγγράφων και την ανατροφοδότηση, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 29 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν. 4987/2022, Α’ 206)

Αθήνα, 21/06/2023
ΑΡΙΘ. ΠΡΩΤ.: Ε.2042

ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ
Δ/ΝΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ
ΤΜΗΜΑ Β’ – ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ

Ταχ. Δ/νση: Καρ. Σερβίας 8
Ταχ. Κώδικας: 101 84 Αθήνα
Τηλέφωνο: 210 – 33 75 849
E-mail: dos.c@aade.gr
Url: www.aade.gr

Θέμα: Παροχή διευκρινίσεων και υποδειγμάτων για την εφαρμογή της Διεθνούς Διοικητικής Συνδρομής στο πεδίο της άμεσης φορολογίας, αναφορικά με την ανταλλαγή πληροφοριών κατόπιν αιτήματος, την αυθόρμητη ανταλλαγή πληροφοριών, τη διοικητική κοινοποίηση εγγράφων και την ανατροφοδότηση, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 29 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν. 4987/2022, Α’ 206).

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΥ

Α) ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ

Εγκύκλιος για την παροχή διευκρινίσεων επί των διατάξεων του άρθρου 29 του ν. 4987/2022 με τίτλο «Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας» ( Α’ 206 ), για τον εξορθολογισμό της διαχείρισης των αιτημάτων διεθνούς διοικητικής συνδρομής, κυρίως για τη σύνταξη και αποστολή αιτημάτων για χρηματοοικονομικές πληροφορίες.
Ειδικότερα, περιγράφονται διεξοδικά οι προϋποθέσεις για την αποστολή αιτημάτων προς την αλλοδαπή, με τεκμηρίωση ως προς την εύλογη συνάφειά τους, με σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας των αιτημάτων και την υποβοήθηση των αλλοδαπών Αρχών στην έγκαιρη ανταπόκρισή τους. Αποσαφηνίζεται στην πράξη ο ρόλος της διοικητικής συνδρομής κατόπιν αιτήματος, ως το τελικό μέσο εξατομικευμένης και στοχευμένης αναζήτησης πληροφοριών.

Β) ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ

Παροχή διευκρινίσεων και υποδειγμάτων για την εφαρμογή της Διεθνούς Διοικητικής Συνδρομής στο πεδίο της άμεσης φορολογίας, αναφορικά με την ανταλλαγή πληροφοριών κατόπιν αιτήματος, την αυθόρμητη ανταλλαγή πληροφοριών, τη διοικητική κοινοποίηση εγγράφων και την ανατροφοδότηση.

Γ) ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

Εφαρμογή της διεθνούς διοικητικής συνδρομής από/προς τις ημεδαπές και αλλοδαπές ελεγκτικές Υπηρεσίες, στο πεδίο της άμεσης φορολογίας.

Σχετικά με την εφαρμογή του άρθρου 29 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ΚΦΔ) και στο πλαίσιο της αριθ. Δ.ΟΡΓ.Α 1125859 ΕΞ 2020/23-10-2020 απόφασης του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων «Οργανισμός της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ)» (Β’ 4738), παρέχονται οι ακόλουθες διευκρινίσεις και υποδείγματα αναφορικά με την ανταλλαγή πληροφοριών κατόπιν αιτήματος, την αυθόρμητη ανταλλαγή πληροφοριών, τη διοικητική κοινοποίηση εγγράφων και την ανατροφοδότηση, με σκοπό την ορθή και ομοιόμορφη εφαρμογή τους.
Αναλυτικά:

Α. ΠΡΟΟΙΜΙΟ

Οι διατάξεις του πρώτου εδαφίου του άρθρου 29 του ΚΦΔ, έχουν ως εξής:

“Άρθρο 29
Αμοιβαία διοικητική συνδρομή
Ως προς την αμοιβαία διοικητική συνδρομή συμπεριλαμβανομένων των ταυτόχρονων φορολογικών ελέγχων εφαρμόζονται οι διατάξεις των Κεφαλαίων Α έως και Η του ν. 4170/2013 (Α 163), που ενσωμάτωσαν στην ελληνική νομοθεσία την Οδηγία του Συμβουλίου 2011/16/ΕΚ, του ν. 4153/2013 (Α 116) για την κύρωση της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης και του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), σχετικά με την αμοιβαία διοικητική συνδρομή σε φορολογικά θέματα, των διεθνών συμβάσεων, όπως κυρώνονται και ισχύουν με τις διατάξεις εφαρμογής τους και τα σχετικά σχόλια του ΟΟΣΑ, καθώς και τη νομοθεσία σχετικά με την αμοιβαία διοικητική συνδρομή.”

Η συνεργασία μεταξύ των Φορολογικών Αρχών αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής και την προστασία της ακεραιότητας των φορολογικών συστημάτων. Σημείο κλειδί αυτής της συνεργασίας είναι η διεθνής διοικητική συνεργασία.
Τα συμφωνηθέντα εργαλεία για τη συνεργασία μεταξύ των συμβαλλόμενων κρατών παρέχουν ασφάλεια δικαίου, καθώς θεσπίζουν τους ίδιους κανόνες, υποχρεώσεις και δικαιώματα για όλους, και συμβάλλουν στη διασφάλιση των δικαιωμάτων των φορολογουμένων, βάσει των προτύπων που έχουν υιοθετηθεί από τις Φορολογικές Αρχές σε διεθνές επίπεδο, ιδίως από τις κατευθυντήριες οδηγίες του ΟΟΣΑ. Η εφαρμογή των προτύπων του ΟΟΣΑ, συμπεριλαμβανομένης της τήρησης των σχετικών χρονοδιαγραμμάτων για την αποτελεσματική λειτουργία της συνεργασίας των κρατών, αποτέλεσαν τις βασικές αρχές των δράσεων και ενεργειών της διεθνούς κοινότητας.

Β. ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ

1. Εφαρμογή του νομικού πλαισίου1 που διέπει τη Διεθνή Διοικητική Συνδρομή:

Η Διεθνής Διοικητική Συνδρομή εφαρμόζεται βάσει των διατάξεων των νόμων με τους οποίους ενσωματώνεται στο εθνικό δίκαιο η ενωσιακή νομοθεσία ή κυρώνονται οι διεθνείς συμφωνίες, των κανονιστικών πράξεων της Διοίκησης, των σχετικών αιτιολογικών εκθέσεων, της Ερμηνευτικής Έκθεσης της Πολυμερούς Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης και του ΟΟΣΑ σχετικά με την Αμοιβαία Διοικητική Συνδρομή σε Φορολογικά Θέματα (ν. 4153/2013, (Α’ 116))2, καθώς και των ερμηνευτικών σχολίων επί του Άρθρου 26 “Ανταλλαγής Πληροφοριών” του Προτύπου Σύμβασης για την Αποφυγή της Διπλής Φορολογίας σχετικά με τους φόρους εισοδήματος και κεφαλαίου του ΟΟΣΑ3, 4, όπως ισχύουν5.
Για τον λόγο αυτόν είναι απαραίτητη η εναρμόνιση / συμμόρφωση των φορολογικών και λοιπών ελεγκτικών Αρχών με τις κοινά αποδεκτές από τα συμβαλλόμενα κράτη, διαδικασίες και το θεσμικό πλαίσιο που διέπει τη Διεθνή Διοικητική Συνδρομή.

2. Αρμόδια Αρχή για τη Διεθνή Διοικητική Συνδρομή

Η Διεθνής Διοικητική Συνδρομή διενεργείται μόνον μεταξύ των Αρμοδίων Αρχών, ήτοι των Αρχών οι οποίες έχουν ορισθεί για τον λόγο αυτόν βάσει της εσωτερικής νομοθεσίας των συμβαλλόμενων κρατών. Η Αρμόδια Αρχή κάθε χώρας είναι υπεύθυνη για την επικοινωνία και την ποιοτική συνεργασία με τις αλλοδαπές Αρμόδιες Αρχές, με σκοπό την τήρηση των κανόνων που περιβάλλουν τη διοικητική συνεργασία
Αρμόδια Αρχή της Ελλάδας για την εφαρμογή της Διεθνούς Διοικητικής Συνδρομής στον τομέα της άμεσης φορολογίας βάσει του Οργανισμού της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) έχει οριστεί η Δ/νση Διεθνών Φορολογικών Σχέσεων της Γενικής Δ/νσης Φορολογίας.

3. Μορφές Διεθνούς Διοικητικής Συνδρομής

Οι μορφές Διεθνούς Διοικητικής Συνδρομής και η αρμοδιότητα άλλων Υπηρεσιών, πέραν της Δ/νσης Διεθνών Φορολογικών Σχέσεων, έχουν ως εξής:

3.1 Ανταλλαγή πληροφοριών κατόπιν αιτήματος: η ανταλλαγή ευλόγως συναφών πληροφοριών βάσει συγκεκριμένου κάθε φορά αιτήματος, με σκοπό την ορθή εφαρμογή της εσωτερικής φορολογικής νομοθεσίας,

3.2 Αυθόρμητη ανταλλαγή πληροφοριών: η μη συστηματική κοινοποίηση, ανά πάσα στιγμή και χωρίς προηγούμενο αίτημα, πληροφοριών που συλλέγονται στο πλαίσιο φορολογικού ελέγχου, ή που ενδεχομένως θα ενδιαφέρουν ένα άλλο συμβαλλόμενο κράτος. Υφίστανται, όμως, και οι ακόλουθες έξι (6) κατηγορίες υποχρεωτικής6 αυθόρμητης ανταλλαγής πληροφοριών, όταν:

3.2.1 Η Αρμόδια Αρχή ενός κράτους έχει λόγους να υποθέτει ότι στο άλλο κράτος υφίσταται φοροδιαφυγή.

3.2.2 Ένας φορολογούμενος επιτυγχάνει σε ένα κράτος μείωση ή απαλλαγή φόρου, η οποία συνεπάγεται γι’ αυτόν αύξηση φόρου ή υπαγωγή του σε φόρο στο άλλο κράτος.

3.2.3 Όταν πραγματοποιούνται επιχειρηματικές δραστηριότητες μεταξύ προσώπων των συμβαλλόμενων κρατών, κατά τέτοιον τρόπο που ενδέχεται να συνεπάγονται μείωση ή εξάλειψη του φόρου είτε στο ένα, είτε στο άλλο, είτε και στα δύο συμβαλλόμενα κράτη.

3.2.4 Η Αρμόδια Αρχή ενός κράτους έχει λόγους να υποθέτει ότι υφίσταται μείωση ή εξάλειψη φόρου, η οποία προκύπτει από εικονικές/πλασματικές μεταφορές κερδών εντός συνδεδεμένων επιχειρήσεων.

3.2.5 Από πληροφορίες που διαβίβασε σε ένα κράτος η Αρμόδια Αρχή του άλλου κράτους προκύπτουν πληροφορίες που ενδέχεται να έχουν σημασία για την αξιολόγηση της επιβολής φόρου στο δεύτερο κράτος.

3.2.6 Για συγκεκριμένες φορολογικές γνωμοδοτήσεις για συγκεκριμένα νομικά πρόσωπα (αρμοδιότητα της Δ/νσης Επιχειρησιακού Σχεδιασμού Ελέγχων της Γενικής Δ/νσης Φορολογικών Λειτουργιών της ΑΑΔΕ).

3.3 Αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών: Η συστηματική κοινοποίηση, χωρίς προηγούμενο αίτημα, πληροφοριών σχετικών με μία ή περισσότερες κατηγορίες εισοδημάτων που προκύπτουν σε ένα κράτος από φορολογικό κάτοικο του άλλου κράτους, ανά τακτά και εκ των προτέρων καθορισμένα διαστήματα. Η εφαρμογή της αυτόματης ανταλλαγής πληροφοριών συνιστά αρμοδιότητα περισσότερων της μίας οργανικών μονάδων της ΑΑΔΕ, ήτοι της Αρμόδιας Αρχής της ΑΑΔΕ και των ορισθέντων για τον σκοπό αυτόν Τμημάτων Διασύνδεσης7.

3.4 Ανατροφοδότηση (feedback): Όταν μια Αρμόδια Αρχή παρέχει πληροφορίες, κατόπιν αιτήματος ή αυθορμήτως, δύναται να ζητεί από την Αρμόδια Αρχή που τις παρέλαβε, να αποστείλει σχετική ανατροφοδότηση, αναφορικά με τη χρησιμότητα των πληροφοριών που ανταλλάχθηκαν (π.χ. εάν προέκυψε φορολογητέα ύλη).

3.5 Διοικητική κοινοποίηση εγγράφων: Η κοινοποίηση πράξεων και αποφάσεων που προέρχονται από τις διοικητικές Αρχές ενός κράτους και αφορούν την εφαρμογή στο έδαφός του, της φορολογικής νομοθεσίας που καλύπτεται από το εν ισχύ νομικό πλαίσιο.

3.6 Παρουσία σε διοικητικές Υπηρεσίες και συμμετοχή σε διοικητικές έρευνες: η συλλογή πληροφοριών μέσω της παρουσίας εξουσιοδοτημένων υπαλλήλων ενός κράτους στα γραφεία της ελεγκτικής Αρχής ενός άλλου κράτους (αρμοδιότητα της Δ/νσης Επιχειρησιακού Σχεδιασμού Ελέγχων της Γενικής Δ/νσης Φορολογικών Λειτουργιών ή της Δ/νσης Στρατηγικής Τελωνειακών Ελέγχων και Παραβάσεων της Γενικής Δ/νσης Τελωνείων και ΕΦΚ της ΑΑΔΕ, κατά περίπτωση).

3.7 Ταυτόχρονοι έλεγχοι: Δύο ή περισσότερα κράτη μπορούν να συμφωνήσουν για τη διενέργεια ταυτόχρονων ελέγχων, το καθένα από το έδαφός του, σε έναν ή περισσότερους φορολογούμενους, κοινού ή συμπληρωματικού ενδιαφέροντος για τα εν λόγω κράτη, με σκοπό την ανταλλαγή των πληροφοριών που συγκεντρώνονται από τους ελέγχους αυτούς (αρμοδιότητα της Δ/νσης Επιχειρησιακού Σχεδιασμού Ελέγχων της Γενικής Δ/νσης Φορολογικών Λειτουργιών ή της Δ/νσης Στρατηγικής Τελωνειακών Ελέγχων και Παραβάσεων, κατά περίπτωση).

3.8 Αμοιβαία συνδρομή στην είσπραξη των καλυπτόμενων φόρων (αρμοδιότητα της Δ/νσης Επιχειρησιακού Σχεδιασμού Εισπράξεων & Επιστροφών της Γενικής Δ/νσης Φορολογικών Λειτουργιών ή της Τελωνειακής Περιφέρειας Αττικής της Γενικής Δ/νσης Τελωνείων και ΕΦΚ, κατά περίπτωση).

Επισημαίνεται ότι η διοικητική συνδρομή για σκοπούς ΦΠΑ, ανήκει στην αρμοδιότητα του Τμήματος ΣΤ’ Διοικητικής Συνεργασίας και Ανταλλαγής Πληροφοριών στον Τομέα του ΦΠΑ, της Δ/νσης Επιχειρησιακού Σχεδιασμού Ελέγχων της Γενικής Δ/νσης Φορολογικών Λειτουργιών.

Γ. ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ Δ/ΝΣΗΣ ΔΙΕΘΝΩΝ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ

4. Όροι που διέπουν τις μορφές της Διεθνούς Διοικητικής Συνδρομής

4.1 Υποχρεώσεις: Η ανταλλαγή πληροφοριών είναι υποχρεωτική. Το κράτος που λαμβάνει το αίτημα συνδρομής υποχρεούται να προβεί στις απαραίτητες ενέργειες προκειμένου να απαντήσει στο εν λόγω αίτημα (βάσει της εσωτερικής του νομοθεσίας, των κανονισμών, των αρμοδιοτήτων και των διαθεσίμων πόρων του), ως εάν επρόκειτο να ενεργήσει για δικό του λογαριασμό, παρέχοντας πληροφορίες που είναι διαθέσιμες και διενεργώντας τις δέουσες έρευνες, ακόμη και αν δεν χρειάζεται τις πληροφορίες αυτές για δικούς του φορολογικούς σκοπούς.

4.2 Απόρρητο και κοινοποίηση πληροφοριών και εγγράφων: Οι πληροφορίες που ανταλλάσσονται μεταξύ των Αρμοδίων Αρχών καλύπτονται από την υποχρέωση τήρησης του υπηρεσιακού απορρήτου και προστατεύονται από το φορολογικό απόρρητο δυνάμει της εσωτερικής φορολογικής νομοθεσίας8.
Οι εν λόγω πληροφορίες μπορούν να χρησιμοποιούνται σε δικαστικές και διοικητικές διαδικασίες που ενδέχεται να συνεπάγονται κυρώσεις, οι οποίες κινούνται κατόπιν παραβάσεων της φορολογικής νομοθεσίας, χωρίς να θίγονται οι γενικοί κανόνες και οι διατάξεις που διέπουν τα δικαιώματα των κατηγορουμένων και των μαρτύρων σε τέτοιες διαδικασίες.
Επιπλέον, με την άδεια της Αρμόδιας Αρχής του κράτους που παρέχει τις πληροφορίες, και μόνον στο μέτρο που αυτό επιτρέπεται δυνάμει της νομοθεσίας του κράτους της Αρμόδιας Αρχής που παραλαμβάνει τις πληροφορίες, οι πληροφορίες και τα έγγραφα που λαμβάνονται μπορούν να χρησιμοποιούνται για διαφορετικούς σκοπούς. Η άδεια αυτή χορηγείται εάν οι πληροφορίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για παρόμοιους σκοπούς στο κράτος της Αρμόδιας Αρχής που κοινοποιεί τις πληροφορίες.

4.3 Εξάντληση των εσωτερικών μέσων ανεύρεσης πληροφοριών: Το κράτος που λαμβάνει το αίτημα συνδρομής, παρέχει στο κράτος που το αιτήθηκε τις σχετικές πληροφορίες, με την προϋπόθεση ότι το αιτούν κράτος έχει εξαντλήσει τις συνήθεις πηγές πληροφόρησης τις οποίες θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει για τη συγκέντρωση των ζητούμενων πληροφοριών στο εσωτερικό του, χωρίς να υπάρχει κίνδυνος διακύβευσης της επίτευξης του στόχου του.

4.4 Εύλογη Συνάφεια9: Οι Αρμόδιες Αρχές ανταλλάσσουν πληροφορίες οι οποίες είναι εύλογα συναφείς για την εφαρμογή του νομικού πλαισίου ή τη διαχείριση ή την επιβολή της εσωτερικής φορολογικής νομοθεσίας. Ο κανόνας της “εύλογης συνάφειας” αποσκοπεί στο να διασφαλίσει τη διοικητική συνεργασία στο μέγιστο δυνατό βαθμό. Τα κράτη δεν είναι ελεύθερα να προβαίνουν σε «αλίευση πληροφοριών» ή να αιτούνται πληροφορίες οι οποίες δεν αφορούν τις φορολογικές υποθέσεις ενός συγκεκριμένου φορολογούμενου ή μίας αναγνωρίσιμης ομάδας ή κατηγορίας ατόμων. Η αναζήτηση δικαιολογητικών, τα οποία προσκομίζονται από τον φορολογούμενο στο πλαίσιο εφαρμογής της φορολογικής νομοθεσίας,_δεν εμπίπτει στο πεδίο της διοικητικής συνδρομής.
Οι πληροφορίες που περιλαμβάνονται10 σε ένα αίτημα ανταλλαγής πληροφοριών, προκειμένου το αιτούν κράτος να αποδείξει την εύλογη συνάφεια των αιτούμενων πληροφοριών, είναι οι παρακάτω:

4.4.1 Η ταυτότητα του ελεγχόμενου προσώπου.

4.4.2 Οι πληροφορίες που ζητούνται, συμπεριλαμβανομένων της φύσης και της μορφής που θα πρέπει να έχουν οι παρασχεθείσες πληροφορίες.

4.4.3 Ο φορολογικός σκοπός για τον οποίο ζητούνται οι πληροφορίες.

4.4.4 Οι λόγοι για τους οποίους πιστεύεται ότι οι αιτούμενες πληροφορίες δύνανται να παρασχεθούν από το κράτος που λαμβάνει το αίτημα, ή βρίσκονται στην κατοχή ή τον έλεγχο προσώπου που υπάγεται στη δικαιοδοσία του.

4.4.5 Το όνομα και η διεύθυνση του προσώπου το οποίο πιστεύεται ότι κατέχει τις αιτούμενες πληροφορίες στην αλλοδαπή, εφόσον αυτό είναι δυνατό.

4.4.6 Ρητή δήλωση ότι η αίτηση για παροχή πληροφοριών είναι σύμφωνη με τον νόμο και τη διοικητική πρακτική της Ελλάδας και ότι εάν οι ζητούμενες πληροφορίες ήταν εντός της δικαιοδοσίας της Ελλάδας, οι Αρμόδιες Αρχές θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν τις σχετικές πληροφορίες σύμφωνα με τους νόμους ή στο πλαίσιο της συνηθισμένης διοικητικής πρακτικής της Ελλάδας και ότι το αίτημα είναι συμβατό με τη νομική βάση.

4.4.7 Ρητή δήλωση αναφορικά με την εξάντληση των εσωτερικών μέσων ανεύρεσης πληροφοριών, εκτός εάν η διαδικασία αυτή συνεπάγεται δυσανάλογες δυσχέρειες (στην περίπτωση αυτή απαιτείται σχετική αιτιολόγηση).

4.5 Απόρριψη αιτήματος διοικητικής συνδρομής: α) εάν η διεξαγωγή ερευνών ή η συγκέντρωση των ζητούμενων πληροφοριών για ίδιους σκοπούς αντίκειται στη νομοθεσία του, δεν επιβάλλεται στο κράτος προς το οποίο απευθύνεται ένα αίτημα η υποχρέωση διεξαγωγής ερευνών ή κοινοποίησης πληροφοριών, β) το κράτος προς το οποίο απευθύνεται ένα αίτημα δύναται να αρνηθεί τη διαβίβαση πληροφοριών, όταν το κράτος που το αποστέλλει αδυνατεί, για νομικούς λόγους, να παράσχει παρόμοιες πληροφορίες (αρχή της αμοιβαιότητας), γ) η άρνηση διαβίβασης πληροφοριών επιτρέπεται σε περίπτωση που θα οδηγούσε στην κοινοποίηση ενός εμπορικού, βιομηχανικού ή επαγγελματικού απορρήτου ή μίας εμπορικής μεθόδου ή μίας πληροφορίας της οποίας η κοινοποίηση θα ήταν αντίθετη προς τη δημόσια τάξη, δ) σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται στο κράτος προς το οποίο απευθύνεται ένα αίτημα να αρνηθεί την παροχή πληροφοριών αποκλειστικά και μόνον επειδή κάτοχος των πληροφοριών αυτών είναι τράπεζα, άλλο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα, εξουσιοδοτημένος αντιπρόσωπος ή πρόσωπο που ενεργεί υπό την ιδιότητα του πράκτορα ή του διαχειριστή ή επειδή οι πληροφορίες αφορούν ιδιοκτησιακά συμφέροντα προσώπου.

4.6 Προστασία των φορολογουμένων: Η εφαρμογή του νομικού πλαισίου δεν γίνεται κατά τρόπο που να επηρεάζει τα δικαιώματα και τις εγγυήσεις που παρέχονται στους φορολογούμενους από την εσωτερική νομοθεσία ή την διοικητική πρακτική.

5. Μεθοδολογία ανά μορφή διοικητικής συνδρομής, αρμοδιότητας της Δ/νσης Διεθνών Φορολογικών Σχέσεων11
Κάθε επικοινωνία σχετική με τη διοικητική συνεργασία, ήτοι το αίτημα ανταλλαγής πληροφοριών, η αποδοχή του, η απάντησή του, το αίτημα συμπληρωματικών πληροφοριών, η αδυναμία ή άρνηση ικανοποίησης του αιτήματος, η αυθόρμητη ανταλλαγή πληροφοριών, η αποδοχή της, το αίτημα διοικητικής κοινοποίησης και η ανατροφοδότηση, πραγματοποιείται μεταξύ των Αρμοδίων Αρχών με τη χρήση τυποποιημένων εντύπων, υποχρεωτικά κατ’ εφαρμογή του ενωσιακού νομικού πλαισίου και προαιρετικά, μέχρι σήμερα, σε διεθνές επίπεδο.
Τα αντίστοιχα έντυπα για την αποστολή των υποθέσεων διοικητικής συνδρομής από τις ημεδαπές Υπηρεσίες προς τις αλλοδαπές Αρμόδιες Αρχές, καθώς και συγκεκριμένες, κατά περίπτωση, οδηγίες συμπλήρωσης αυτών, επισυνάπτονται ως Παραστήματα 4, 5, 6 & 7.
Η ημεδαπή Αρμόδια Αρχή ελέγχει εάν το υποβληθέν αίτημα διοικητικής συνδρομής πληροί τις απαραίτητες προϋποθέσεις και είτε ενημερώνει την Υπηρεσία που το απέστειλε για τη διαβίβασή του προς την αλλοδαπή Αρμόδια Αρχή, είτε της το επιστρέφει, παρέχοντας τις κατάλληλες οδηγίες και κατευθύνσεις, προκειμένου το αίτημα να υποβληθεί ορθώς, εκ νέου.

5.1 Ανταλλαγή πληροφοριών κατόπιν αιτήματος12

5.1.1 Προς τις αλλοδαπές Αρμόδιες Αρχές:
Για την υποβολή ενός αιτήματος ανταλλαγής πληροφοριών χρησιμοποιείται το υπόδειγμα του Παραρτήματος 4.
Οποιαδήποτε σχετική προηγούμενη επικοινωνία/ιστορικό και/ή συσχετιζόμενη υπόθεση μνημονεύεται ευκρινώς.
Το αίτημα ανταλλαγής πληροφοριών πρέπει να είναι όσο το δυνατόν λεπτομερές και να περιέχει όλες τις σχετικές πληροφορίες, ούτως ώστε ο αποδέκτης του να γνωρίζει επαρκώς τις ανάγκες του αποστολέα, προκειμένου να το διεκπεραιώσει με τον πλέον αποτελεσματικό τρόπο. Ο συντάκτης του αιτήματος θα πρέπει να συμπεριλάβει στο αίτημά του εκείνες τις πληροφορίες που ο ίδιος θα θεωρούσε σημαντικές, ως εάν ήταν ο ίδιος ο αποδέκτης του αιτήματος. Τα ερωτήματα θα πρέπει να είναι συγκεκριμένα, σύντομα, κατανοητά και σχετικά με την ελεγχόμενη υπόθεση (ευλόγως συναφή). Με τον τρόπο αυτόν, μειώνονται οι καθυστερήσεις, καθώς σε αντίθετη περίπτωση η λαμβάνουσα αλλοδαπή Αρμόδια Αρχή ενδέχεται να ζητήσει περισσότερες λεπτομέρειες και διευκρινίσεις για να απαντήσει στο αίτημα σωστά.
Ο παρακάτω κατάλογος περιέχει τα πεδία που συμπεριλαμβάνονται σε ένα αίτημα ανταλλαγής πληροφοριών, καθώς ικανοποιούν τη βασική προϋπόθεση της εύλογης συνάφειας:

5.1.1.1 Κάθε διαθέσιμο στοιχείο ταυτοποίησης του ελεγχόμενου προσώπου στην Ελλάδα (π.χ. ονοματεπώνυμο, ημερομηνία γέννησης, επωνυμία, ΑΦΜ ή οποιοδήποτε άλλο στοιχείο ταυτοποίησης) και διεύθυνση.

5.1.1.2 Κάθε διαθέσιμο στοιχείο ταυτοποίησης του αλλοδαπού προσώπου (π.χ. ονοματεπώνυμο, ημερομηνία γέννησης, επωνυμία, ΑΦΜ ή άλλο στοιχείο ταυτοποίησης) και διεύθυνση και στο βαθμό που είναι γνωστό, η φύση της σχέσης του με το ελεγχόμενο πρόσωπο στην Ελλάδα.

5.1.1.3 Συγκεκριμένο ιστορικό της υπόθεσης, το οποίο περιλαμβάνει τον φορολογικό σκοπό για τον οποίο ζητούνται οι πληροφορίες, την προέλευση της έρευνας, τους λόγους για την υποβολή του αιτήματος (π.χ. το στάδιο του ελέγχου και τα προβλήματα που εντοπίστηκαν στην Ελλάδα, τους λόγους και τις υποψίες που οδήγησαν στην υποβολή του αιτήματος) και τους λόγους για τους οποίους πιστεύεται ότι οι αιτούμενες πληροφορίες δύνανται να παρασχεθούν από το λαμβάνον Κράτος ή βρίσκονται στην κατοχή ή τον έλεγχο προσώπου (που υπάγεται στη δικαιοδοσία του).

5.1.1.4 Το είδος του φόρου και του εισοδήματος που αφορά η υπόθεση, οι ελεγχόμενες φορολογικές περίοδοι, καθώς και οι φορολογικές περίοδοι για τις οποίες ζητούνται οι πληροφορίες, εφόσον διαφέρουν από τις ελεγχόμενες περιόδους.

5.1.1.5 Οι πληροφορίες που ζητούνται, ο λόγος για τον οποίο απαιτούνται και εάν πρόκειται να χρησιμοποιηθούν και για άλλους, μη φορολογικούς σκοπούς. Επίσης, να προσδιορίζονται τα αποδεικτικά έγγραφα που κρίνονται σημαντικά ή απαραίτητα (π.χ. τιμολόγια, συμβόλαια κ.λπ.).

5.1.1.6 Ρητή δήλωση αναφορικά με την εξάντληση των εσωτερικών μέσων ανεύρεσης πληροφοριών, εκτός εάν η διαδικασία αυτή συνεπάγεται δυσανάλογες δυσχέρειες.

5.1.1.7 Ρητή δήλωση ότι η αίτηση για παροχή πληροφοριών είναι σύμφωνη με τον νόμο και τη διοικητική πρακτική της Ελλάδας και ότι εάν οι ζητούμενες πληροφορίες ήταν εντός της δικαιοδοσίας της Ελλάδας, οι Αρμόδιες Αρχές θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν τις σχετικές πληροφορίες σύμφωνα με τους νόμους ή στο πλαίσιο της συνηθισμένης διοικητικής πρακτικής της Ελλάδας και ότι το αίτημα είναι συμβατό με τη νομική βάση.

5.1.1.8 Ρητή δήλωση ότι όλες οι πληροφορίες που θα ληφθούν υπάγονται στις διατάξεις περί απορρήτου που διέπουν τη νομική βάση, βάσει της οποίας υποβάλλεται το αίτημα.

5.1.1.9 Ρητή δήλωση ότι όλες οι λαμβανόμενες πληροφορίες θα χρησιμοποιηθούν σύμφωνα με τη νομική βάση, βάσει της οποίας υποβάλλεται το αίτημα.
Περαιτέρω, κατά περίπτωση, μπορεί να απαιτούνται τα εξής:

5.1.1.10 Εάν οι πληροφορίες που ζητήθηκαν περιλαμβάνουν μία πληρωμή ή μία συναλλαγή μέσω ενός ενδιάμεσου τρίτου μέρους, το όνομα, η διεύθυνση και ο ΑΦΜ (εάν είναι γνωστά) του ενδιάμεσου αυτού μέρους, συμπεριλαμβανομένων, εάν είναι γνωστό, της επωνυμίας του Χρηματοπιστωτικού Ιδρύματος, καθώς και του αριθμού του χρηματοοικονομικού λογαριασμού, όταν ζητούνται σχετικές πληροφορίες.

5.1.1.11 Οι λόγοι για τον επείγοντα χαρακτήρα της απάντησης και, κατά περίπτωση, η ημερομηνία μετά την οποία οι πληροφορίες μπορεί να μην είναι πλέον χρήσιμες13.

5.1.1.12 Εάν ζητούνται αντίγραφα των εγγράφων ή τραπεζικά αρχεία, η (τυχόν απαραίτητη) μορφή γνησιότητας.

5.1.1.13 Εάν οι πληροφορίες πρόκειται να χρησιμοποιηθούν σε δικαστική διαδικασία και απαιτείται να παρασχεθούν σε συγκεκριμένη μορφή, αυτή θα πρέπει να διευκρινίζεται.

5.1.1.14 Οι λόγοι, εάν υπάρχουν, για τη μη ενημέρωση του ελεγχόμενου προσώπου στην αλλοδαπή για το αίτημα ανταλλαγής πληροφοριών (π.χ. η γνωστοποίηση στον φορολογούμενο ενδέχεται να θέσει σε κίνδυνο τον φορολογικό έλεγχο).

5.1.1.15 Ειδικότερα για τα αιτήματα ανταλλαγής πληροφοριών χρηματοοικονομικών λογαριασμών απαιτείται η τεκμηρίωση που περιγράφεται στο Παράρτημα 3, δεδομένου ότι η ύπαρξη και μόνον χρηματοοικονομικού λογαριασμού δεν αποτελεί ένδειξη φοροδιαφυγής.

5.1.2 Από τις αλλοδαπές Αρμόδιες Αρχές:
Η Υπηρεσία στην οποία αποστέλλεται το αίτημα διοικητικής συνδρομής από την ελληνική Αρμόδια Αρχή, υποχρεούται να προχωρήσει στις δέουσες ενέργειες, βάσει των νόμων, των κανονισμών, των αρμοδιοτήτων και των διαθέσιμων πόρων της, ως εάν λειτουργούσε για δικό της όφελος, είτε παρέχοντας πληροφορίες που έχει, ήδη, στη διάθεσή της, είτε προβαίνοντας στις κατάλληλες ενέργειες για την απόκτησή τους.
Ο παρακάτω κατάλογος περιέχει τα πεδία που συμπεριλαμβάνονται στην απάντηση ενός αιτήματος ανταλλαγής πληροφοριών:

5.1.2.1 Αριθμός πρωτοκόλλου της ημεδαπής Αρμόδιας Αρχής.

5.1.2.2 Αναφορά ως προς το εάν πρόκειται για μερική ή τελική απάντηση.

5.1.2.3 Σαφής αντιστοίχιση των απαντήσεων με τα ερωτήματα14, συμπεριλαμβανομένων των συνημμένων αποδεικτικών εγγράφων (π.χ. αρχεία, συμβάσεις, τιμολόγια), καθώς και οποιαδήποτε άλλη πληροφορία η οποία δεν έχει ζητηθεί ειδικά, αλλά πιθανόν είναι χρήσιμη βάσει των πληροφοριών που παρέχονται σε σχέση με το συγκεκριμένο αίτημα. Τυχόν αναφορά στην εσωτερική νομοθεσία θα πρέπει να συνοδεύεται από σχετική ερμηνεία προς την αλλοδαπή Αρμόδια Αρχή.

5.1.2.4 Αιτιολόγηση τυχόν αδυναμίας να παρασχεθούν οι συγκεκριμένες πληροφορίες15 ή να παρασχεθούν στην αιτούμενη μορφή. Σημειώνεται ότι η αδυναμία να παρασχεθούν οι πληροφορίες στην αιτούμενη μορφή, δεν επηρεάζει την υποχρέωση να παρασχεθούν οι πληροφορίες αυτές.

5.1.2.5 Όταν πρόκειται για χρηματικά ποσά, το νόμισμα, αναφορά ως προς το εάν έχει παρακρατηθεί φόρος, καθώς και το ποσοστό και το ποσό του παρακρατηθέντος φόρου.

5.1.2.6 Μέθοδος που ακολουθήθηκε για τη συγκέντρωση των πληροφοριών.

5.1.2.7 Φορολογικές περίοδοι για τις οποίες παρέχονται οι πληροφορίες.

5.1.2.8 Εάν ο φορολογούμενος ή ένα τρίτο πρόσωπο έχει ενημερωθεί αναφορικά με την ανταλλαγή πληροφοριών.

5.1.2.9 Εάν υπάρχουν αντιρρήσεις για την ενημέρωση του αλλοδαπού φορολογούμενου ως προς την αποστολή των πληροφοριών.

5.1.2.10 Ρητή δήλωση ότι η χρήση των πληροφοριών που παρέχονται υπόκεινται στους ισχύοντες κανόνες εμπιστευτικότητας.
Περαιτέρω, κατά περίπτωση ενδέχεται να απαιτούνται τα εξής:

5.1.2.11 Τυχόν αίτημα ανατροφοδότησης σχετικά με τη χρησιμότητα των παρασχεθεισών πληροφοριών.
Η Υπηρεσία που λαμβάνει το εισερχόμενο αίτημα ανταλλαγής πληροφοριών, προκειμένου να ανταποκριθεί στη διαχείρισή του, δύναται να ζητήσει συμπληρωματικές πληροφορίες, να απευθύνει ένα νέο δικό της σχετικό αίτημα ανταλλαγής πληροφοριών (ενδεχομένως ως απόρροια της διαχείρισης του εισερχόμενου αιτήματος ανταλλαγής πληροφοριών), αλλά και να ζητήσει ανατροφοδότηση αναφορικά με τις πληροφορίες που παρείχε.

5.1.3 Προθεσμίες:
Η απάντηση σε αίτημα ανταλλαγής πληροφοριών συντάσσεται και αποστέλλεται έγκαιρα ώστε να είναι αποτελεσματική (κάθε κράτος αξιολογείται για το χρόνο ανταπόκρισής του). Ο χρόνος που απαιτείται για την ανταπόκριση σε ένα αίτημα ανταλλαγής πληροφοριών, εξαρτάται από το εάν η πληροφορία είναι ήδη στη διάθεση των Φορολογικών Αρχών ή εάν είναι απαραίτητες περαιτέρω ενέργειες (π.χ. έλεγχος ή / και επαφή με τρίτους).

5.1.3.1 Οι αιτούμενες πληροφορίες παρέχονται το ταχύτερο δυνατόν, και το αργότερο εντός έξι (6) μηνών από την ημερομηνία παραλαβής του αιτήματος. Ωστόσο, όταν οι πληροφορίες αυτές είναι ήδη διαθέσιμες (π.χ. δηλώσεις εισοδήματος, εκκαθαριστικά, περιουσιακή κατάσταση), αυτές διαβιβάζονται εντός δύο (2) μηνών κατ’ εφαρμογή της οδηγίας 2011/16/ΕΕ ή το αργότερο εντός ενενήντα (90) ημερών, κατ’ εφαρμογή της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης και του ΟΟΣΑ από την ημερομηνία παραλαβής του αιτήματος. Σε συγκεκριμένες, ειδικές περιπτώσεις, οι Αρμόδιες Αρχές μπορούν να συμφωνούν προθεσμίες διαφορετικές από τις προβλεπόμενες.

5.1.3.2 Η παραλαβή του αιτήματος επιβεβαιώνεται άμεσα, και σε κάθε περίπτωση το αργότερο εντός επτά (7) εργάσιμων ημερών από την λήψη του.

5.1.3.3 Τυχόν ελλείψεις του αιτήματος και η ανάγκη συμπληρωματικών βασικών πληροφοριών ζητούνται εντός ενός (1) μηνός από την παραλαβή του αιτήματος. Στην περίπτωση αυτή, οι προθεσμίες που προβλέπονται στο σημείο 5.1.3.1 αρχίζουν την επομένη της παραλαβής των απαιτούμενων συμπληρωματικών πληροφοριών.

5.1.3.4 Όταν δεν είναι δυνατό να απαντηθεί το αίτημα εμπροθέσμως, οι Αρμόδιες Αρχές ενημερώνονται αμέσως και εν πάση περιπτώσει εντός τριών (3) μηνών από την αποστολή του αιτήματος, για τους λόγους της καθυστερημένης απάντησης καθώς και για την ημερομηνία εντός της οποίας θα δοθεί η απάντηση.

5.1.3.5 Όταν ένα κράτος δεν διαθέτει τις ζητούμενες πληροφορίες, δεν είναι σε θέση να απαντήσει στο αίτημα παροχής πληροφοριών ή αρνείται να απαντήσει, ενημερώνει αμέσως την αλλοδαπή Αρμόδια Αρχή για τους λόγους, και εν πάση περιπτώσει εντός ενός (1) μηνός από την παραλαβή του αιτήματος.

5.1.3.6 Λαμβάνοντας υπόψη τον χρόνο που απαιτείται για τη διαχείριση και αποστολή ενός αιτήματος ανταλλαγής πληροφοριών, τα αιτήματα ανταλλαγής πληροφοριών προς τις αλλοδαπές Φορολογικές Αρχές αποστέλλονται στην ελληνική Αρμόδια Αρχή το αργότερο μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του Νοεμβρίου εκάστου έτους.

5.2 Αυθόρμητη ανταλλαγή πληροφοριών:
Η αυθόρμητη ανταλλαγή πληροφοριών είναι ιδιαίτερα πολύτιμη για την αποκάλυψη συγκεκριμένων περιπτώσεων φοροδιαφυγής. Οι πληροφορίες ανταλλάσσονται αυθόρμητα όταν εφοριακοί υπάλληλοι/ελεγκτές Φορολογικής Αρχής ενός κράτους, αφού συγκέντρωσαν πληροφορίες κατά τη διάρκεια ή μετά τη διενέργεια ελέγχου ή κάποιου άλλου είδους φορολογικής διαδικασίας, διέκριναν ότι αυτές οι πληροφορίες ενδεχομένως να οδηγούν σε φορολογητέα ύλη, αποκρυβείσα και φορολογητέα στο άλλο κράτος, και του τις διαβιβάζει χωρίς αυτό το Κράτος να τις έχει ζητήσει προηγουμένως.
Η αποτελεσματικότητα αυτής της μορφής ανταλλαγής πληροφοριών βασίζεται στην ενεργό συμμετοχή και συνεργασία των ελεγκτικών υπηρεσιών και φέρει, συνήθως, θετικό αποτελέσματα, δεδομένου ότι αφορά στοιχεία που ανιχνεύονται και επιλέγονται από εφοριακούς υπαλλήλους/ελεγκτές.
Επίσης, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι η αποστολή χρήσιμων πληροφοριών, θα αυξήσει την πιθανότητα το λαμβάνον κράτος να προβεί σε αυθόρμητη ανταλλαγή πληροφοριών προς την Ελλάδα, στο πλαίσιο της αμοιβαιότητας.
Οι πληροφορίες που αποστέλλονται αυθόρμητα θα πρέπει να συνοδεύονται από οποιαδήποτε διαθέσιμα αποδεικτικά στοιχεία, ώστε να τεκμηριώνεται πλήρως η χρησιμότητά τους στην αλλοδαπή Φορολογική Αρχή. Σε κάθε περίπτωση, οι πληροφορίες θα πρέπει να αξιολογούνται κατά το δυνατόν ως προς τη χρησιμότητά τους, και να διασφαλίζεται ότι είναι όσο το δυνατόν πλήρεις, ούτως ώστε οι φορολογούμενοι να μπορούν να ταυτοποιηθούν και να μπορεί να γίνει κατανοητό το σχήμα της πιθανολογούμενης φοροδιαφυγής.
Στο πλαίσιο της ενίσχυσης της ποιότητας των αυθορμήτως ανταλλασσόμενων πληροφοριών, επισημαίνεται ότι είναι σημαντική η παροχή ανατροφοδότησης μεταξύ των Αρμόδιων Αρχών αναφορικά με τη χρησιμότητα των παρασχεθεισών πληροφοριών, ακόμα και στις περιπτώσεις που η ανατροφοδότηση δεν είναι υποχρεωτική.

5.2.1 Προς τις αλλοδαπές Φορολογικές Αρχές:
Για την υποβολή της αυθόρμητης ανταλλαγής πληροφοριών χρησιμοποιείται το υπόδειγμα του Παραρτήματος 5.
Ο παρακάτω κατάλογος περιέχει τα πεδία που συμπεριλαμβάνονται σε μία αυθόρμητη ανταλλαγή πληροφοριών. Σημειώνεται ότι ο κατάλογος αυτός δεν είναι εξαντλητικός (δηλαδή δύναται να προστεθούν και άλλες σχετικές πληροφορίες), καθώς και ότι η αυθόρμητη ανταλλαγή δεν χρειάζεται να καθυστερήσει λόγω της προσπάθειας να αποκτηθεί κάθε στοιχείο αυτού του καταλόγου:

5.2.1.1 Η φύση των πληροφοριών που συγκεντρώθηκαν και αποστέλλονται.

5.2.1.2 Όλες οι σχετικές πληροφορίες, ούτως ώστε η αλλοδαπή Φορολογική Αρχή που θα λάβει την πληροφορία, να μπορεί να την αξιοποιήσει αποτελεσματικά.

5.2.1.3 Ο λόγος για τον οποίο θεωρείται ότι οι πληροφορίες θα ενδιαφέρουν την αλλοδαπή Φορολογική Αρχή.

5.2.1.4 Λεπτομέρειες για το πώς ελήφθησαν οι πληροφορίες.

5.2.1.5 Η πηγή των πληροφοριών που παρέχονται, π.χ. φορολογική δήλωση, πληροφορίες από τρίτους κ.λπ.

5.2.1.6 Στοιχεία ταυτότητας του φορολογούμενου προσώπου που αφορούν οι πληροφορίες: ονοματεπώνυμο, ημερομηνία γέννησης, επωνυμία, ΑΦΜ ή άλλος αριθμός ταυτοποίησης και διεύθυνση, συμπεριλαμβανομένου του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή της διαδικτυακής διεύθυνσης, εφόσον είναι γνωστά.

5.2.1.7 Στοιχεία ταυτότητας του προσώπου από το οποίο προήλθαν οι πληροφορίες και, ενδεχομένως, η σχέση του με το πρόσωπο/α που αφορούν οι πληροφορίες: όνομα, οικογενειακή κατάσταση (κατά περίπτωση), ΑΦΜ, εφόσον είναι γνωστός, διευθύνσεις, συμπεριλαμβανομένου του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή της διαδικτυακής διεύθυνσης, τον αριθμό εγγραφής (π.χ. στο Εμπορικό Μητρώο), σε περίπτωση νομικού προσώπου, αποδεικτικά που απεικονίζουν τις σχέσεις μεταξύ των προσώπων που εμπλέκονται (εφόσον είναι γνωστά / διαθέσιμα).

5.2.1.8 Εάν οι πληροφορίες περιλαμβάνουν μία πληρωμή ή μία συναλλαγή μέσω ενός ενδιάμεσου τρίτου μέρους, το όνομα, η διεύθυνση και ο ΑΦΜ, εάν είναι γνωστός, του ενδιάμεσου μέρους, συμπεριλαμβανομένων, εάν είναι γνωστά, της επωνυμίας του Χρηματοπιστωτικού Ιδρύματος, καθώς και του αριθμού του χρηματοοικονομικού λογαριασμού, όταν παρέχονται σχετικές πληροφορίες.

5.2.1.9 Τυχόν αίτηση ανατροφοδότησης σχετικά με τη χρησιμότητα των πληροφοριών δεδομένου ότι ενδέχεται να προκύψει αναπροσαρμογή του φόρου.

5.2.1.10 Ρητή δήλωση ότι η χρήση των πληροφοριών που παρέχονται υπόκεινται στους ισχύοντες κανόνες εμπιστευτικότητας.

5.2.2 Από τις αλλοδαπές Φορολογικές Αρχές:
Οι υποθέσεις αυθόρμητης ανταλλαγής πληροφοριών ενδέχεται να χρήζουν περαιτέρω διευκρινίσεων από το αποστέλλον κράτος. Είναι σύνηθες μία απλή αυθόρμητη ανταλλαγή πληροφοριών να οδηγήσει σε ένα αίτημα ανταλλαγής πληροφοριών. Ως εκ τούτου, οι αυθόρμητα ληφθείσες πληροφορίες θα πρέπει να αξιολογούνται άμεσα, προς αποφυγή καθυστέρησης σε περίπτωση άντλησης πρόσθετων πληροφοριών από την αλλοδαπή Φορολογική Αρχή (θέματα παραγραφής και/ή τήρηση αρχείων θα πρέπει να ληφθούν υπόψη).
Η παροχή ανατροφοδότησης (απάντηση) προς την αλλοδαπή Αρχή, σε συνέχεια της παραλαβής αυθορμήτως ανταλλασσόμενων πληροφοριών, δύναται να περιλαμβάνει λεπτομέρειες για πρόσθετα φορολογικά έσοδα που εισπράχθηκαν, μεθόδους φοροδιαφυγής που εντοπίστηκαν και μία συνολική αξιολόγηση της χρησιμότητας των πληροφοριών για τη Φορολογική Διοίκηση.

5.2.3 Προθεσμίες:
Προθεσμίες για την αυθόρμητη ανταλλαγή πληροφοριών, προβλέπονται προς το παρόν μόνον κατ’ εφαρμογή της οδηγίας 2011/16/ΕΕ. Επισημαίνεται ότι οι χρόνοι αφορούν συνολικά το κράτος που λαμβάνει την πληροφορία. Ειδικότερα:

5.2.3.1 Η Αρμόδια Αρχή (για την Ελλάδα: Δ/νση Διεθνών Φορολογικών Σχέσεων), στην οποία περιέρχονται οι σχετικές πληροφορίες, τις διαβιβάζει στην αλλοδαπή Αρμόδια Αρχή το ταχύτερο δυνατόν, και το αργότερο εντός ενός (1) μηνός από τη στιγμή που τις απέκτησε.

5.2.3.2 Η Αρμόδια Αρχή που λαμβάνει τις πληροφορίες επιβεβαιώνει, αμέσως, και οπωσδήποτε το αργότερο εντός επτά (7) εργάσιμων ημερών, την παραλαβή των πληροφοριών στην Αρμόδια Αρχή που τις παρείχε.

5.3 Ανατροφοδότηση:
Η Αρμόδια Αρχή που παρέχει πληροφορίες (κατόπιν αιτήματος ή αυθορμήτως), δύναται να ζητήσει από την Αρμόδια Αρχή που τις παρέλαβε, να αποστείλει σχετική ανατροφοδότηση. Στην περίπτωση αυτή, η Αρμόδια Αρχή που τις παρέλαβε, αποστέλλει, την ανατροφοδότηση προς την Αρμόδια Αρχή που παρείχε τις πληροφορίες. Στο πλαίσιο εφαρμογής της οδηγίας 2011/16/ΕΕ προβλέπεται ότι η ανατροφοδότηση παρέχεται το συντομότερο δυνατόν και το αργότερο εντός τριών (3) μηνών από τη γνωστοποίηση της έκβασης της χρησιμοποίησης των ζητούμενων πληροφοριών.
Η ανατροφοδότηση είναι σημαντική, καθώς οι Φορολογικές Αρχές ενός κράτους λαμβάνουν από τις αλλοδαπές Φορολογικές Αρχές πληροφορίες αναφορικά με τις φορολογικές υποθέσεις ενός προσώπου στο πλαίσιο της ανταλλαγής πληροφοριών κατόπιν αιτήματος, ή αυθορμήτως, και αντιπαραβάλλουν τις πληροφορίες αυτές με εκείνες που έχουν στη διάθεσή τους. Εάν προκύψει ότι οι πληροφορίες που λήφθηκαν διαφοροποιούνται σημαντικά σε σχέση με εκείνες που έχει στη διάθεσή του, τότε το κράτος που τις έλαβε οφείλει να ενημερώσει το κράτος που τις απέστειλε, προκειμένου το δεύτερο να μπορέσει να διευθετήσει τις φορολογικές υποχρεώσεις του φορολογούμενού του.
Η θετική ανατροφοδότηση παρέχει και ένα κίνητρο για τους ελεγκτές να συνεχίσουν να παρέχουν πληροφορίες, υφίστανται όμως και περιπτώσεις που η ανατροφοδότηση ενδέχεται
να είναι και αρνητική, υπό την έννοια ότι οι πληροφορίες που παρασχέθηκαν ήταν ήδη σε γνώση των Φορολογικών Αρχών που τις έλαβαν.
Για την αποστολή της ανατροφοδότησης χρησιμοποιείται το υπόδειγμα του Παραρτήματος 6.

5.4 Διοικητική Κοινοποίηση εγγράφων:
Ένα κράτος υποβάλλει αίτημα κοινοποίησης εγγράφων16, τα οποία αφορούν φόρους που καλύπτονται από την εκάστοτε νομική βάση, μόνον όταν δεν είναι σε θέση να τα κοινοποιήσει σύμφωνα με τους κανόνες που διέπουν την κοινοποίηση παρόμοιων πράξεων στο εσωτερικό του17, ή όταν η κοινοποίηση θα δημιουργούσε δυσανάλογες δυσχέρειες (στην περίπτωση αυτή απαιτείται σχετική αιτιολόγηση).
Ο στόχος του αιτήματος κοινοποίησης εγγράφων είναι να διασφαλίσει ότι τα σχετικά έγγραφα, θα παραδοθούν στο ενδιαφερόμενο πρόσωπο στην αλλοδαπή, προκειμένου να λάβει γνώση των ενεργειών και διαδικασιών που έχουν εκκινήσει εντός του αποστέλλοντος κράτους.
Η Αρμόδια Αρχή που λαμβάνει τα προς κοινοποίηση έγγραφα τα κοινοποιεί είτε σύμφωνα με τη μέθοδο που προβλέπει η εσωτερική της νομοθεσία για πράξεις παρόμοιου χαρακτήρα, είτε σύμφωνα με τη συγκεκριμένη μέθοδο επίδοσης που έχει ζητήσει το κράτος που απέστειλε το αίτημα (ή με την πλησιέστερη σε αυτή διαδικασία, όπως προβλέπεται από την εσωτερική της νομοθεσία).

5.4.1 Προς τις αλλοδαπές Φορολογικές Αρχές:
Για την αποστολή του αιτήματος διοικητικής κοινοποίησης χρησιμοποιείται το υπόδειγμα του Παραρτήματος 7.
Ο παρακάτω κατάλογος περιέχει τα πεδία που συμπεριλαμβάνονται στο αίτημα κοινοποίησης:

5.4.1.1 Το όνομα και (ει δυνατόν) η διεύθυνση του παραλήπτη, καθώς και κάθε άλλη πληροφορία χρήσιμη για την εξακρίβωση της ταυτότητάς του.

5.4.1.2 Το αντικείμενο (φύση και θέμα) της προς κοινοποίηση πράξης ή απόφασης.

5.4.1.3 Σύντομο ιστορικό/περίληψη, το οποίο περιλαμβάνει την προέλευση/αιτιολόγηση του αιτήματος, τις φορολογικές υποχρεώσεις του αποδέκτη, τον λόγο για τον οποίο ζητείται η διοικητική κοινοποίηση μέσω των Αρμοδίων Αρχών, καθώς και τους λόγους για τους οποίους πιστεύεται ότι ο αποδέκτης των πράξεων υπάγεται στη δικαιοδοσία της συγκεκριμένης αλλοδαπής Φορολογικής Αρχής. Οι προς κοινοποίηση πράξεις δεν απαιτείται εκ προοιμίου να συνοδεύονται από τη μετάφρασή τους. Εφόσον, όμως, το κράτος προς το οποίο απευθύνεται το αίτημα ζητήσει μετάφραση ή περίληψη των προς κοινοποίηση εγγράφων, η ελληνική Αρμόδια Αρχή ενημερώνει την Υπηρεσία που υπέβαλε το αίτημα κοινοποίησης, προκειμένου η δεύτερη να προβεί στις δέουσες ενέργειες

5.4.1.4 Οι χρονικές περίοδοι που αφορούν τις προς κοινοποίηση πράξεις.
Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να αιτιολογείται ο λόγος για τον οποίο η διαδικασία για την κοινοποίηση θα πρέπει να πραγματοποιηθεί μέσω της Διεθνούς Διοικητικής Συνδρομής.
Επισημαίνεται ότι η ελληνική Αρμόδια Αρχή δεν προβαίνει στην κοινοποίηση απευθείας σε ένα πρόσωπο εντός της επικράτειας του άλλου κράτους, αλλά διαβιβάζει τα προς κοινοποίηση έγγραφα μόνον προς τις Αρμόδιες αλλοδαπές Αρχές, με ηλεκτρονική μορφή18.

5.4.2 Από τις αλλοδαπές Φορολογικές Αρχές:
Ο παρακάτω κατάλογος περιέχει τα πεδία που συμπεριλαμβάνονται στην απάντηση ενός αιτήματος διοικητικής κοινοποίησης:

5.4.2.1 Αριθμός πρωτοκόλλου της ημεδαπής Αρμόδιας Αρχής.

5.4.2.2 Ημερομηνία κατά την οποία η πράξη ή η απόφαση κοινοποιήθηκε στον παραλήπτη.

5.4.2.3 Αποδέκτης στον οποίο κοινοποιήθηκε η πράξη ή η απόφαση.

5.4.2.4 Μέθοδος κοινοποίησης.

Δ. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ

6. Παρακολούθηση και αξιολόγηση των συμβαλλόμενων κρατών επί της Διεθνούς Διοικητικής Συνδρομής
Τα συμβαλλόμενα κράτη αξιολογούνται ως προς την ικανότητά τους να συνεργάζονται αποτελεσματικά με τις άλλες Φορολογικές Διοικήσεις σύμφωνα με τα διεθνώς αποδεκτά πρότυπα. Η αξιολόγηση αυτή φέρει ιδιαιτέρως λεπτομερή ποιοτικά και ποσοτικά στοιχεία. Κάθε κράτος παρακολουθείται και αξιολογείται περιοδικά, ως ακολούθως:

6.1 Κατ’ εφαρμογή της ενωσιακής νομοθεσίας
Τα κράτη-μέλη και η Επιτροπή εξετάζουν και αξιολογούν τη λειτουργία της διοικητικής συνδρομής την οποία προβλέπει η οδηγία 2011/16/ΕΕ, ετησίως.
Τα κράτη-μέλη κοινοποιούν στην Επιτροπή κάθε σχετική πληροφορία, αναγκαία για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της διοικητικής συνδρομής όσον αφορά τη φοροδιαφυγή και τη φοροαποφυγή.
Τα κράτη-μέλη κοινοποιούν στην Επιτροπή ετήσια αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της αυτόματης ανταλλαγής πληροφοριών, καθώς και των πρακτικών αποτελεσμάτων τα οποία επιτεύχθηκαν.
Η Επιτροπή συντάσσει κατάλογο στατιστικών στοιχείων τα οποία θα πρέπει να παρέχουν τα κράτη-μέλη για τους σκοπούς της αξιολόγησης.

6.2 Κατ’ εφαρμογή του διεθνούς νομικού πλαισίου
Το Παγκόσμιο Φόρουμ για τη Διαφάνεια και την Ανταλλαγή Πληροφοριών για Φορολογικούς Σκοπούς διεξάγει αξιολογήσεις (peer reviews) των εταίρων ανταλλαγής πληροφοριών, αναφορικά με τη δυνατότητά τους να συνεργαστούν με τις άλλες Φορολογικές Διοικήσεις, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα (κατόπιν αιτήματος ανταλλαγή πληροφοριών, αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών) και με βάση τους “όρους αναφοράς” (terms of reference) και τη μεθοδολογία που έχουν υιοθετηθεί.
Στο πλαίσιο της κατόπιν αιτήματος ανταλλαγής πληροφοριών τα κράτη αξιολογούνται ως προς τη διαθεσιμότητα των πληροφοριών, την έκταση της εξουσίας των Φορολογικών Αρχών για απόκτηση των πληροφοριών και την ύπαρξη μηχανισμών που επιτρέπουν την ανταλλαγή των εν λόγω πληροφοριών.
Στο πλαίσιο της εφαρμογής της αυτόματης ανταλλαγής πληροφοριών, τα κράτη αξιολογούνται για την ύπαρξη του αναγκαίου νομικού πλαισίου προς συμμόρφωση με τις απαιτήσεις του διεθνούς προτύπου, την παρακολούθηση της συμμόρφωσης των υπόχρεων τρίτων προς τήρηση των κανόνων δέουσας επιμέλειας και υποβολής πληροφοριών και την επιβολή της νομοθεσίας, τη συνεργασία τους με τους εταίρους τους, καθώς και την ανταπόκρισή τους στις τεχνικές απαιτήσεις της ανταλλαγής πληροφοριών.

Ε. Η παρούσα αντικαθιστά την αριθ. Ε. 2137/21.7.2020 και τα Παραρτήματά της. Συνημμένα: Επτά (7) Παραρτήματα

Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΙΤΣΙΛΗΣ

_________

1 Παράρτημα 1.
2 http://www.oecd.org/ctp/exchange-of-tax-information/Explanatory_Report_ENG_%2015_04_2010.pdf.
3 https://www.oecd.org/ctp/exchange-of-tax-information/120718 Article%2026-ENG no%20cover%20(2).pdf.
4 Σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρο 29 ΚΦΔ «Ως προς την αμοιβαία διοικητική συνδρομή, συμπεριλαμβανομένων των ταυτόχρονων φορολογικών ελέγχων, εφαρμόζονται τα Κεφάλαια Α’ έως και Η’ του ν. 4170/2013 (Α’ 163), ο ν. 4153/2013 (Α’ 116) για την κύρωση της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης και του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (Ο.Ο.Σ.Α.), σχετικά με την αμοιβαία διοικητική συνδρομή σε φορολογικά θέματα, οι διεθνείς συμβάσεις, όπως κυρώνονται και ισχύουν με τις διατάξεις εφαρμογής τους και τα σχετικά σχόλια του Ο.Ο.Σ.Α., καθώς και η νομοθεσία σχετικά με την αμοιβαία διοικητική συνδρομή. Για τον έλεγχο της τήρησης των υποχρεώσεων που αφορούν τη συμμόρφωση με τους κανόνες υποβολής στοιχείων και δέουσας επιμέλειας από τα Δηλούντα Ελληνικά Χρηματοπιστωτικά Ιδρύματα εφαρμόζεται από τη Φορολογική Διοίκηση ο Κώδικας.».
5 Δείτε επίσης την ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη διοικητική συνεργασία στον τομέα της άμεσης φορολογίας:
http://ec.europa.eu/taxation_customs/business/tax-cooperation-control/administrative-cooperation/enhanced- administrative-cooperation-field-direct-taxation_en
6 Κατ’ εφαρμογή της οδηγίας 2011/16/ΕΕ (ν. 4170/2013, Α’ 163) οι κατηγορίες 3.2.1-6, και κατ’ εφαρμογή των απαιτήσεων της Δράσης 5 του Προγράμματος BEPS (2015) του ΟΟΣΑ η κατηγορία 3.2.6.
7 Για τον ορισμό και την έκταση αρμοδιοτήτων των Τμημάτων Διασύνδεσης για σκοπούς εφαρμογής της αυτόματης ανταλλαγής πληροφοριών, βλ. τις αριθ. ΠΟΛ.1130/2017 (Β’ 3087), ΠΟΛ 1094/2018 (Β’ 1891) και Α1341/2019 (Β’ 3475) αποφάσεις Διοικητή της ΑΑΔΕ.
8 Άρθρο 16 του ν. 4170/2013, άρθρα 22 & 23 του ν. 4153/2013 και άρθρο 17 ΚΦΔ.
9 Αναλυτικότερες πληροφορίες και παραδείγματα περιλαμβάνονται στο Παράρτημα 2
10 Βάσει του Πρότυπου Συμφωνίας Ανταλλαγής Φορολογικών Πληροφοριών ΟΟΣΑ: http://www.oecd.org/tax/exchange-of-tax-information/2082215.pdf
11 Με την εξαίρεση της αυτόματης ανταλλαγής πληροφοριών.
12 Σύμφωνα με το εγχειρίδιο ανταλλαγής πληροφοριών του ΟΟΣΑ:
http://www.oecd.org/tax/transparency/about-the-global-forum/publications/EOI-manual.pdf
13 Κατ’ εφαρμογή του άρθρου 36 ΚΦΔ.
14 Η αποστολή της έκθεσης ελέγχου δεν νοείται ως απάντηση.
15 Π.χ. εάν ο φορολογούμενος δεν συνεργάστηκε με τις φορολογικές αρχές παρά τα επιβληθέντα μέτρα.
16 Π.χ. εκθέσεις ελέγχου, προσκλήσεις, αποφάσεις επιβολής φόρου κ.λπ. και δικαστικές αποφάσεις κατ’ εφαρμογή της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης και του ΟΟΣΑ.
17 Κατ’ εφαρμογή του άρθρου 5 ΚΦΔ.
18 Η αποστολή των προς κοινοποίηση εγγράφων πραγματοποιείται με τη μέθοδο της συστημένης αλληλογραφίας, μόνον όταν η αποστολή με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο δεν είναι δυνατή.