ΔΕΛ Δ 1052898 ΕΞ 2020
Δημόσια ανακοίνωση της FATF σχετικά με χώρες που εμφανίζουν στρατηγικές αδυναμίες στην αντιμετώπιση του ξεπλύματος χρήματος και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, κατόπιν της Ολομέλειας του Φεβρουαρίου 2020.

Αθήνα, 14 Μαίου 2020
Αριθ. Πρωτ.: ΔΕΛ Δ 1052898 ΕΞ 2020

ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΛΕΓΧΩΝ
ΤΜΗΜΑ Δ’

Ταχ. Δ/νση: Καρ. Σερβίας 10
Ταχ.Κώδικας: 10184 Αθήνα
Τηλέφωνο: 2103375046, 089
Fax: 2103375354
E-Mail: d.eleg4@aade.gr

ΘΕΜΑ: Δημόσια Ανακοίνωση της FATF σχετικά με χώρες που εμφανίζουν στρατηγικές αδυναμίες στην αντιμετώπιση του Ξεπλύματος Χρήματος και της Χρηματοδότησης της Τρομοκρατίας, κατόπιν της Ολομέλειας του Φεβρουαρίου 2020.

Με τις διατάξεις του άρθ. 6, παρ. 3, περ. δ’ του ν. 4557/2018, όπως ισχύει, ορίζεται η υποχρέωση της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.), ως αρμόδιας αρχής, να ενημερώνει τα εποπτευόμενα από αυτήν υπόχρεα πρόσωπα για πληροφορίες και ανακοινώσεις που αφορούν τη συμμόρφωση ή μη χωρών προς την ενωσιακή νομοθεσία και τις Συστάσεις της Ομάδα Χρηματοπιστωτικής Δράσης ( Financial Action Task Force, FATF). Κατ’ εφαρμογή των ανωτέρω, σας γνωρίζουμε τα εξής:

Η FATF, σε συνέχεια των πρωτοβουλιών της για την προστασία του διεθνούς χρηματοοικονομικού συστήματος από τους κινδύνους που ελλοχεύει η χρησιμοποίησή του για σκοπούς ξεπλύματος χρήματος και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, κατόπιν της Ολομέλειας που έλαβε χώρα στο Παρίσι στις 19-21 Φεβρουαρίου 2020 εξέδωσε, μεταξύ άλλων, τα εξής έγγραφα:

Α. Δικαιοδοσίες υψηλού κινδύνου που υπόκεινται σε κάλεσμα για δράση (πρώην Δημόσια Ανακοίνωση) της FATF (High-Risk Jurisdictions subject to a call for Action-21 February 2020) αναφορικά με τις χώρες που εμφανίζουν στρατηγικές αδυναμίες στην αντιμετώπιση του ξεπλύματος χρήματος και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα της FATF (http://www.fatf-gafi.org/), στη διαδρομή:
– http://www.fatf-gafi.org/publications/high-risk-and-other-monitored-jurisdictions/documents/call-for-action-february-2020.html

Οι δικαιοδοσίες υψηλού κινδύνου έχουν σημαντικές στρατηγικές ελλείψεις στο καθεστώς για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και της χρηματοδότησης της διάδοσης όπλων μαζικής καταστροφής. Για όλες τις χώρες που χαρακτηρίζονται ως υψηλού κινδύνου, η FATF καλεί όλα τα μέλη και προτρέπει όλες τις δικαιοδοσίες να εφαρμόσουν μέτρα ενισχυμένης δέουσας επιμέλειας. Στις πιο σοβαρές περιπτώσεις, οι χώρες καλούνται να εφαρμόσουν αντίμετρα για την προστασία του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος από τους τρέχοντες κινδύνους ξεπλύματος χρήματος, χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και χρηματοδότησης της διάδοσης όπλων μαζικής καταστροφής (ΞΧ/ΧΤ/PF) που προέρχονται από τη χώρα. Αυτός ο κατάλογος συχνά αναφέρεται εξωτερικά ως «μαύρη λίστα»/black list.*

Λαϊκή Δημοκρατία της Κορέας (DPRK)

Η FATF παραμένει ανήσυχη με την αποτυχία της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κορέας να αντιμετωπίσει τις σημαντικές ελλείψεις της στο καθεστώς καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας (ΞΧ/ΧΤ) και με τις σοβαρές απειλές που αυτές οι ελλείψεις θέτουν στην ακεραιότητα του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος. Η FATF καλεί τη ΛΔΚ να αντιμετωπίσει αμέσως και ουσιωδώς τις ελλείψεις της στο ΞΧ/ΧΤ Επιπλέον, η FATF ανησυχεί σοβαρά για την απειλή που προκαλούν οι παράνομες δραστηριότητες της ΛΔΚ σχετικά με τη διάδοση όπλων μαζικής καταστροφής και τη χρηματοδότηση της διάδοσης.

Η FATF επιβεβαιώνει το από 25 Φεβρουαρίου 2011 κάλεσμα στα μέλη της και ωθεί όλες τις δικαιοδοσίες να συμβουλεύουν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματά τους να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή σε επιχειρηματικές σχέσεις και συναλλαγές με τη ΛΔΚ, συμπεριλαμβανομένων σχέσεων και συναλλαγών με εταιρείες της ΛΔΚ, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και όσους ενεργούν για λογαριασμό τους. Εκτός από τον ενισχυμένο έλεγχο, η FATF καλεί επίσης τα μέλη και παροτρύνει όλες τις δικαιοδοσίες να εφαρμόσουν αποτελεσματικά αντίμετρα και στοχευμένες οικονομικές κυρώσεις σύμφωνα με τις εφαρμοστέες αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών για την προστασία του χρηματοοικονομικού τομέα από τους κινδύνους ΞΧ /ΧΤ/ PF που προέρχονται από τη ΛΔΚ. Οι δικαιοδοσίες πρέπει να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα για να κλείσουν υπάρχοντα υποκαταστήματα, θυγατρικές και γραφεία αντιπροσωπείας των πιστωτικών ιδρυμάτων της ΛΔΚ στην επικράτειά τους και να τερματίσουν τις σχέσεις ανταπόκρισης με τα ΠΙ της ΛΔΚ, όπου απαιτείται από τις σχετικές αποφάσεις του UNSC.

Ιράν

Τον Ιούνιο 2016, το Ιράν δεσμεύθηκε να αντιμετωπίσει τις στρατηγικές του αδυναμίες. Το σχέδιο δράσης του Ιράν έληξε τον Ιανουάριο 2018. Τον Φεβρουάριο 2020, η FATF επισήμανε ότι το Ιράν δεν έχει ολοκληρώσει το σχέδιο δράσης.(1)

Τον Οκτώβριο 2019, η FATF κάλεσε τα μέλη της και προέτρεψε όλες τις δικαιοδοσίες : να απαιτούν αυξημένη εποπτεία για υποκαταστήματα και θυγατρικές χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων που εδρεύουν στο Ιράν, να εισαγάγουν ενισχυμένους μηχανισμούς αναφοράς ή συστηματική αναφορά των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών και να απαιτούν ενισχυμένες υποχρεώσεις εξωτερικού ελέγχου σε χρηματοοικονομικούς ομίλους ως προς τα υποκαταστήματα και τις θυγατρικές τους που βρίσκονται στο Ιράν.

Τώρα, δεδομένης της αποτυχίας του Ιράν να επικυρώσει τη Σύμβαση του Παλέρμο και τις σχετικές με τη Χρηματοδότηση της Τρομοκρατίας συμβάσεις σε εναρμόνιση με τα πρότυπα της FATF, η FATF προβαίνει σε πλήρη άρση της αναστολής των αντίμετρων, καλεί τα μέλη της και ωθεί όλες τις δικαιοδοσίες να εφαρμόσουν αποτελεσματικά αντίμετρα, σύμφωνα με τη Σύσταση 19. (2)

Το Ιράν θα παραμείνει στην ανακοίνωση της FATF [Δικαιοδοσίες υψηλού κινδύνου υποκείμενες σε κάλεσμα για ενέργεια] μέχρι την πλήρη υλοποίηση του Σχεδίου Δράσης. Εάν το Ιράν επικυρώσει τη Σύμβαση του Παλέρμο και τις σχετικές με τη Χρηματοδότηση της Τρομοκρατίας συμβάσεις σε εναρμόνιση με τα πρότυπα της FATF, η FATF θα αποφασίσει για επόμενα βήματα, συμπεριλαμβανομένης της αναστολής των αντίμετρων. Μέχρι το Ιράν να εφαρμόσει τα απαιτούμενα μέτρα για την αντιμετώπιση των αδυναμιών που έχουν εντοπισθεί ως προς την καταπολέμηση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας στο Σχέδιο Δράσης, η FATF παραμένει ανήσυχη για τον κίνδυνο χρηματοδότησης της τρομοκρατίας που προέρχεται από το Ιράν και την απειλή που συνεπάγεται για το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα.

(1) Τον Ιούνιο 2016, η FATF χαιρέτησε την υψηλή πολιτική δέσμευση του Ιράν να αντιμετωπίσει τις στρατηγικές ανεπάρκειες στον τομέα ΞΧ/ΧΤ και την απόφασή του να αναζητήσει τεχνική βοήθεια για την εφαρμογή του Σχεδίου Δράσης. Από το 2016 το Ιράν θέσπισε καθεστώς δήλωσης μετρητών, δρομολόγησε τροποποιήσεις στη νομοθεσία για την αντιμετώπιση της Χρηματοδότησης της Τρομοκρατίας και στη νομοθεσία για την αντιμετώπιση του Ξεπλύματος Χρήματος και υιοθέτησε νομοθεσία για ΚΞΧ.

Τον Φεβρουάριο 2020, η FATF επισήμανε ότι παραμένουν σημεία ανολοκλήρωτα και το Ιράν πρέπει να αντιμετωπίσει πλήρως τα εξής:

• την επαρκή ποινικοποίηση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, και ιδίως της χρηματοδότησης εκείνων των ομάδων που δραστηριοποιούνται υπό την επωνυμία “Προσπάθεια να τερματιστεί η ξένη κατοχή, η αποικιοκρατία και ο ρατσισμός”

• τον εντοπισμό και δέσμευση των περιουσιακών στοιχείων φυσικών και νομικών προσώπων, που ενέχονται σε τρομοκρατικές δραστηριότητες, σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών

• τη θέσπιση κατάλληλου και εκτελεστού καθεστώτος δέουσας επιμέλειας ως προς τον πελάτη

• τη θεσμοθέτηση διαδικασίας για τον εντοπισμό και επιβολή κυρώσεων στους παρόχους υπηρεσιών μεταφοράς χρημάτων/αξίας, χωρίς άδεια.

• την επικύρωση και εφαρμογή των Συμβάσεων του Παλέρμο και των σχετικών με ΧΤ εστιάζοντας στο καθεστώς παροχής αμοιβαίας δικαστικής συνδρομής

• την υποχρέωση των πιστωτικών ιδρυμάτων να επαληθεύουν τα πλήρη στοιχεία του παραλήπτη και του δικαιούχου κατά την ηλεκτρονική μεταφορά κεφαλαίων
(2) Οι χώρες θα πρέπει να μπορούν να εφαρμόσουν τα κατάλληλα αντίμετρα όταν καλούνται από τη FATF να το πράξουν. Οι χώρες θα πρέπει επίσης να μπορούν να εφαρμόσουν αντίμετρα ανεξαρτήτως καλέσματος από τη FATF. Τα αντίμετρα θα πρέπει να είναι αποτελεσματικά και αναλογικά των κινδύνων.

Το ερμηνευτικό σημείωμα στη Σύσταση 19 http://www.fatf-gafi.org/media/fatf/documents/recommendations/pdfs/FATF%20Recommendations%202012.pdf ορίζει παραδείγματα αντίμετρων τα οποία θα μπορούσαν να ληφθούν από τις χώρες.
* Αυτή η δήλωση προγενέστερα αποκαλούνταν ως “Δημόσια Ανακοίνωση”.

Β. Έγγραφο σχετικά με τη δικαιοδοσίες οι οποίες βρίσκονται σε καθεστώς αυξημένης παρακολούθησης αναφορικά με τη συμμόρφωσή τους με τα πρότυπα της FATF ως προς το ξέπλυμα χρήματος και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας σε παγκόσμιο επίπεδο (Jurisdictions under increased Monitoring-21 February 2020) και είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα της FATF (http://www.fatf-gafi.org/), στη διαδρομή:

• http://www.fatf-gafi.org/publications/high-risk-and-other-monitored-jurisdictions/documents/increased-monitoring-february-2020.html

Στο έγγραφο αυτό περιλαμβάνονται οι χώρες που έχουν δεσμευθεί επίσημα για την υλοποίηση του Σχεδίου Δράσης και συνεργαζόμενες στενά με τη FATF βρίσκονται σε μια εξελικτική διαδικασία αντιμετώπισης των στρατηγικών τους ελλείψεων, και επιγραμματικά είναι: Αλβανία, Μπαχάμες, Μπαρμπάντος, Μποτσουάνα, Καμπότζη, Γκάνα, Ισλανδία, Τζαμάικα, Μαυρίκιος, Μογγολία, Μιανμάρ, Νικαράγουα, Πακιστάν, Παναμάς, Συρία, Ουγκάντα, Υεμένη και Ζιμπάμπουε.

Η FATF χαιρετίζει τη σημαντική πρόοδο των Τρινιντάντ και Τομπάγκο στη βελτίωση του καθεστώτος ΞΧ/ΧΤ και σημειώνει ότι το Τρινιντάντ και Τομπάγκο ενίσχυσε την αποτελεσματικότητα του καθεστώτος ΞΧ/ΧΤ και αντιμετώπισε σχετικές τεχνικές ελλείψεις για την εκπλήρωση των δεσμεύσεων στο σχέδιο δράσης της σχετικά με τις στρατηγικές ελλείψεις που η FATF προσδιόρισε τον Νοέμβριο του 2017. Το Τρινιντάντ και Τομπάγκο δεν υπόκειται πλέον στην αυξημένη διαδικασία παρακολούθησης της FATF. Το Τρινιντάντ και Τομπάγκο θα συνεχίσουν να συνεργάζονται με την CFATF για να βελτιώσουν περαιτέρω το καθεστώς ΞΧ/ΧΤ.

Οι δικαιοδοσίες υπό αυξημένη παρακολούθηση συνεργάζονται ενεργά με τη FATF για την αντιμετώπιση στρατηγικών ελλείψεων στα καθεστώτα τους για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και της χρηματοδότησης της διάδοσης όπλων μαζικής καταστροφής. Όταν η FATF θέτει μια δικαιοδοσία υπό αυξημένη παρακολούθηση, αυτό σημαίνει ότι η χώρα έχει δεσμευτεί να επιλύσει γρήγορα τις εντοπισμένες στρατηγικές ελλείψεις εντός συμφωνημένων χρονικών πλαισίων και υπόκειται σε αυξημένη παρακολούθηση. Αυτή η λίστα συχνά αναφέρεται ως «γκρίζα λίστα». *

* Αυτή η δήλωση προγενέστερα αποκαλούνταν ως “Διαδικασία βελτίωσης της συμμόρφωσης με τα πρότυπα της FATF ως προς το ξέπλυμα χρήματος και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας σε παγκόσμιο επίπεδο “.

Η FATF και οι περιφερειακοί οργανισμοί της (FSRB) θα συνεχίσουν να συνεργάζονται με τις δικαιοδοσίες που αναφέρονται παραπάνω και να υποβάλλουν εκθέσεις σχετικά με την πρόοδο που σημειώθηκε όσον αφορά την αντιμετώπιση των διαπιστωθεισών ελλείψεων. Η FATF καλεί τις εν λόγω δικαιοδοσίες να ολοκληρώσουν την εφαρμογή των σχεδίων δράσης ταχέως και εντός των προτεινόμενων προθεσμιών. Η FATF θα παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς την εφαρμογή αυτών των σχεδίων δράσης. Η FATF δεν απαιτεί την εφαρμογή ενισχυμένης δέουσας επιμέλειας σε αυτές τις δικαιοδοσίες, αλλά ενθαρρύνει τα μέλη της να λαμβάνουν υπόψη τις πληροφορίες που παρουσιάζονται στην ανάλυση κινδύνων.

Η FATF συνεχίζει να εντοπίζει πρόσθετες δικαιοδοσίες, σε συνεχή βάση, που έχουν στρατηγικές ελλείψεις στα καθεστώτα τους για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και της χρηματοδότησης της διάδοσης όπλων μαζικής καταστροφής. Ορισμένες δικαιοδοσίες δεν έχουν ακόμη αναθεωρηθεί από τη FATF και FSRB.

Κατόπιν των ανωτέρω και δεδομένων των διατάξεων του άρθ. 16 του ν. 4557/2018 σχετικά με την υποχρέωση εφαρμογής από τα υπόχρεα πρόσωπα μέτρων αυξημένης δέουσας επιμέλειας ως προς τον πελάτη σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, θέτουμε υπόψη σας τα ανωτέρω έγγραφα της FATF και παρακαλούμε να ενημερώσετε σχετικά τα μέλη σας – υπόχρεα πρόσωπα αρμοδιότητας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.), (άρθ. 6, παρ. 1 του ν. 4557/2018), με τον πλέον πρόσφορο κατά την κρίση σας τρόπο, ώστε να εφαρμόζουν τις ως άνω διατάξεις.

Τέλος, οι Δ.Ο.Υ. που διαθέτουν Τμήμα Ελέγχου και τα Ελεγκτικά Κέντρα καλούνται να λαμβάνουν υπόψη τα ανωτέρω κατά τον έλεγχο συμμόρφωσης των υπόχρεων προσώπων αρμοδιότητάς τους προς τις υποχρεώσεις που απορρέουν για αυτά από τον ν.4557/2018, όπως ισχύει.

Ειδικότερα, σε περίπτωση που κατά τον έλεγχο διαπιστώνουν συναλλαγές του υπόχρεου προσώπου με πελάτη από κάποια από τις προαναφερθείσες χώρες, θα πρέπει να ελέγχουν εάν εφαρμόζονται τα προβλεπόμενα μέτρα δέουσας επιμέλειας, ανάλογα με το βαθμό επικινδυνότητας της χώρας.

Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ Α.Α.Δ.Ε.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΙΤΣΙΛΗΣ