80000/1821/440/10-1-2022
Επιδόματα κυοφορίας και λοχείας σε έμμισθες δικηγόρους κατ’ εφαρμογή του άρθρου 83 του ν. 4826/2021 (Α’ 160)

Αθήνα, 10-01-2022
Αριθ. Πρωτ.: 80000/1821/440

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ
ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ
ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΚΑΙ ΠΑΡΟΧΩΝ (Δ18)
ΤΜΗΜΑ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΚΑΙ ΠΑΡΟΧΩΝ ΑΣΘΕΝΕΙΑΣ, ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ (Γ’)

Διεύθυνση: Σταδίου 29, 105 59, Αθήνα
Πληροφορίες: Κ. Παπανικολάου
Τηλέφωνο: 213 1516 809
Ηλ. Ταχ.: kpapanikolaou@ypakp.gr

ΘΕΜΑ: «Επιδόματα κυοφορίας και λοχείας σε έμμισθες δικηγόρους κατ’ εφαρμογή του άρθρου 83 του ν. 4826/2021 (Α’ 160)»

Σχετ.: Το υπ’ αριθ. πρωτ. 449856/08-11-2021 έγγραφο του e-Ε.Φ.Κ.Α.

Σε απάντηση του ανωτέρω σχετικού εγγράφου αναφορικά με την παροχή διευκρινίσεων για την εφαρμογή του άρθρου 83 του ν. 4826/2021 (Α’ 160), σας γνωρίζουμε τα εξής:

Α. Διατάξεις του πρώην Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ. για την χορήγηση επιδομάτων μητρότητας (κυοφορίας και λοχείας) στις μισθωτές ασφαλισμένες του

Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 39 («Επιδόματα Μητρότητος») του α.ν. 1846/1951, «Η ησφαλισμένη δικαιούται παρά του Ι.Κ.Α. επί 42 ημέρας προ της πιθανής ημέρας τοκετού και επί ίσον χρόνον μετ’ αυτόν επιδόματος κυοφορίας και λοχείας ίσου προς το βασικόν επίδομα ασθενείας, μετά των τυχόν προσαυξήσεων λόγω οικογενειακών βαρών εφ’ όσον απέχει της εργασίας. Το ως άνω επίδομα καταβάλλεται και δια τας μη εργασίμους ημέρας. Δια τα επιδόματα κυοφορίας και λοχείας, δεν ισχύουν οι εν άρθρω 38 προβλεπόμενοι περιορισμοί, όσον αφορά το ανώτατον όριον κατά ποσόν του επιδόματος ασθενείας. Τα επιδόματα κυοφορίας και λοχείας εν ουδεμιά περιπτώσει δύνανται να είναι κατώτερα του τεκμαρτού ημερομισθίου της 1ης ασφαλιστικής κλάσεως. Δια την παροχήν των ανωτέρω επιδομάτων δέον όπως η ησφαλισμένη επραγματοποίησε 200 τουλάχιστον ημέρας εργασίας κατά τα δύο τελευταία έτη τα προηγούμενα της πιθανής ημέρας τοκετού».

Με το άρθρο 40 του ν. 1539/1985 επεκτάθηκε η επιδότηση της μητρότητας (κυοφορίας και λοχείας) στις 98 ημέρες, ως εξής: «1. Οι ασφαλισμένες σε οργανισμούς ασφάλισης μισθωτών αρμοδιότητας Υπουργείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων δικαιούνται επίδομα μητρότητας για ενενήντα οκτώ (98) ημέρες συνολικά από τις οποίες σαράντα δύο (42) τουλάχιστον μετά τον τοκετό, εφόσον απέχουν από την εργασία τους. 2. Σε περίπτωση που ο τοκετός πραγματοποιηθεί σε χρόνο προγενέστερο από αυτόν που αρχικά είχε πιθανολογηθεί, το υπόλοιπο του επιδόματος κυοφορίας καταβάλλεται υποχρεωτικά μετά τον τοκετόν ώστε να εξασφαλίζεται καταβολή επιδόματος μητρότητας για ενενήντα οκτώ (98) ημέρες συνολικά. 3. Για τον τρόπο καταβολής, τις προϋποθέσεις θεμελίωσης του δικαιώματος και τον καθορισμό του ύψους του επιδόματος εφαρμόζονται οι σχετικές διατάξεις της νομοθεσίας κάθε ασφαλιστικού οργανισμού. 4. Διατάξεις ασφαλιστικών οργανισμών, που προβλέπουν ευνοϊκότερη ρύθμιση, δεν θίγονται από τη διάταξη αυτή».

Με την παρ. 23 του άρθρου 23 του ν. 1976/1991 κυρώθηκε και απέκτησε ισχύ νόμου η υπ’ αριθ. 21/908/05.10.1989 απόφαση του Υπουργού Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων «Σχετικά με καταβολή επιδόματος μητρότητας για 15 εβδομάδες» (ΦΕΚ 760/Β/09.10.1989), κατά την οποία «1. Το επίδομα μητρότητας (κυοφορίας και λοχείας), που προβλέπεται από τις διατάξεις του άρθρου 40 του ν. 1539/85 (ΦΕΚ 64/Α/85), καταβάλλεται για εκατόν πέντε (105) ημέρες εργασίας, συνολικά. Εξ αυτών πενήντα δύο (52) ημέρες χορηγούνται υποχρεωτικά πριν από την πιθανή ημερομηνία τοκετού και οι υπόλοιπες πενήντα τρείς (53) μετά τον τοκετό εφ’ όσον απέχουν από την εργασία τους. 2. Σε περίπτωση που ο τοκετός πραγματοποιηθεί σε χρόνο προγενέστερο από αυτόν που είχε αρχικά πιθανολογηθεί το υπόλοιπο του επιδόματος κυοφορίας καταβάλλεται υποχρεωτικά μετά τον τοκετό ώστε να εξασφαλίζεται καταβολή επιδόματος μητρότητας για εκατόν πέντε (105) ημέρες συνολικά».

Περαιτέρω, με την παρ. 2 του άρθρου 9 του ν. 2224/1994 (Α’ 112) επεκτάθηκε η επιδότηση της μητρότητας (κυοφορίας και λοχείας) στις 16 εβδομάδες («Οι παροχές μητρότητας από ασφαλιστικούς οργανισμούς, όπως καταβάλλονται μέχρι σήμερα, επεκτείνονται και στη 16η εβδομάδα»), ενώ με την παρ. 2 του άρθρου 11 του ν. 2874/2000 (Α’ 286) η επιδότηση επεκτάθηκε στις 17 εβδομάδες («Η καταβολή του επιδόματος λοχείας που χορηγείται από τους ασφαλιστικούς οργανισμούς που ασφαλίζουν μισθωτές, αρμοδιότητας Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, επεκτείνεται κατά μία (1) επιπλέον εβδομάδα και ανέρχεται σε εννέα (9) συνολικά. Κατά τα λοιπά ισχύουν οι διατάξεις του άρθρου 9 του ν. 2224/1994 (ΦΕΚ 112 Α ‘)»).

Τέλος, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 44 («Παρένθετη μητρότητα») του ν. 4488/2017 (ΦΕΚ 137/Α/13.09.2017), όπως αυτή αντικαταστάθηκε με το άρθρο 34 του ν. 4808/2021 (ΦΕΚ 101/Α/19.06.2021), «Η τεκμαιρόμενη μητέρα του άρθρου 1464 του Αστικού Κώδικα, που αποκτά τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας, καθώς και η εργαζόμενη που υιοθετεί τέκνο από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια και έως την ηλικία των οκτώ (8) ετών, δικαιούνται το μεταγενέθλιο τμήμα της άδειας μητρότητας, που ορίζεται στο άρθρο 7 της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας 1993 και το άρθρο 7 της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας 2000, που κυρώθηκε με το άρθρο 11 του ν. 2874/2000 (Α’ 286), καθώς και τις πόσης φύσεως αποδοχές και επιδόματα που συνδέονται με αυτήν, εφόσον πληρούν τις προϋποθέσεις που ορίζονται στις επιμέρους καταστατικές διατάξεις του φορέα ασφάλισής τους».

Από τον συνδυασμό των παραπάνω διατάξεων προκύπτει ότι η μισθωτή ασφαλισμένη που υπάγεται στην ασφάλιση του πρώην Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ. δικαιούται επίδομα κυοφορίας και λοχείας από τον e-Ε.Φ.Κ.Α. για 119 ημέρες (17 εβδομάδες). Από αυτές τις ημέρες, οι 56 ημέρες (8 εβδομάδες) πριν την πιθανή ημέρα τοκετού αντιστοιχούν στο επίδομα κυοφορίας και οι 63 ημέρες (9 εβδομάδες) μετά τον τοκετό αντιστοιχούν στο επίδομα λοχείας. Σε περίπτωση που ο τοκετός πραγματοποιηθεί σε χρόνο προγενέστερο από αυτόν που είχε αρχικά πιθανολογηθεί, το υπόλοιπο του επιδόματος κυοφορίας καταβάλλεται υποχρεωτικά μετά τον τοκετό, ώστε να εξασφαλίζεται καταβολή επιδόματος μητρότητας για 119 ημέρες συνολικά. Ειδικώς, η μισθωτή ασφαλισμένη, η οποία αποκτά τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας (τεκμαιρόμενη μητέρα του άρθρου 1464 του Αστικού Κώδικα), καθώς και η μισθωτή ασφαλισμένη, η οποία υιοθετεί τέκνο από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια και έως την ηλικία των οκτώ (8) ετών, δικαιούνται το επίδομα λοχείας των 63 ημερών (9 εβδομάδων), ενώ η μισθωτή ασφαλισμένη, η οποία γεννά τέκνο ως φέρουσα μητέρα κατά την διαδικασία της παρένθετης μητρότητας, δικαιούται το επίδομα κυοφορίας και λοχείας για το σύνολο των 119 ημερών (17 εβδομάδων).

Το επίδομα κυοφορίας και λοχείας ισούται προς το βασικό επίδομα ασθένειας, μετά των τυχόν προσαυξήσεων λόγω οικογενειακών βαρών, καταβάλλεται και για τις μη εργάσιμες ημέρες, δεν υπόκειται στους περιορισμούς που ισχύουν ως προς το ανώτατο όριο υπολογισμού του επιδόματος ασθένειας, και δεν μπορεί να είναι κατώτερο του τεκμαρτού ημερομισθίου της 1ης ασφαλιστικής κλάσεως του πρώην Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ.

Δηλαδή το ποσό που χορηγείται από το πρώην Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ. ισούται με το 50% του τεκμαρτού ημερομισθίου (Τ.Η.) της ασφαλιστικής κλάσης, στην οποία κατατάσσεται η ασφαλισμένη με βάση το μέσο όρο των αποδοχών των τελευταίων 30 ημερών εργασίας κατά το αμέσως προηγούμενο ημερολογιακό έτος της αναγγελίας της πιθανής ή πραγματικής ημέρας τοκετού και δεν μπορεί να υπολείπεται του τεκμαρτού ημερομισθίου της 1ης ασφαλιστικής κλάσης (δηλαδή από τουλάχιστον 11,06 € έως 47,47 € το ανώτατο), σύμφωνα με τα άρθρα 35 και 37 του α.ν. 1846/1951. Το επίδομα μητρότητας προσαυξάνεται κατά 10% για κάθε προστατευόμενο μέλος και έως 40%.

Για τον υπολογισμό του επιδόματος κυοφορίας και λοχείας δεν λαμβάνεται υπόψη η αναλογία δώρου εορτών (Χριστουγέννων – Πάσχα). Στην περίπτωση που δεν υπάρχουν ημερομίσθια, για τον υπολογισμό των επιδομάτων μητρότητας λαμβάνεται υπόψη το τεκμαρτό ημερομίσθιο της ασφαλιστικής κλάσης, στην οποία κατατάσσεται η ασφαλισμένη βάσει του ημερομισθίου της τελευταίας ημέρας εργασίας.
Προϋποθέσεις για την χορήγηση του επιδόματος κυοφορίας και λοχείας είναι α) η πλήρωση των απαραίτητων χρονικών προϋποθέσεων, δηλαδή η πραγματοποίηση από την μισθωτή ασφαλισμένη 200 τουλάχιστον ημερών εργασίας κατά τα δύο τελευταία έτη τα προηγούμενα της πιθανής ημέρας τοκετού ή της πραγματικής ημέρας τοκετού, και β) η αποχή της μισθωτής ασφαλισμένης από την μισθωτή εργασία της, εκτός φυσικά εάν η σύμβαση εξαρτημένης εργασίας έχει ήδη λυθεί πριν την έναρξη της επιδότησης και η ασφαλισμένη τελεί σε ανεργία.

Επισημαίνεται ότι η παρ. 2 του άρθρου 148 του ν. 3655/2008 (Α’ 58) αναφέρει για τους ασφαλισμένους του πρώην Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ. ότι αυτοί «δικαιούνται επίδομα ασθένειας, εφόσον πέραν των λοιπών προϋποθέσεων που ορίζονται από διατάξεις του Κανονισμού του έχουν πραγματοποιήσει τουλάχιστον εκατό (100) ημέρες ασφάλισης, οι οποίες από 1.1.2009 αυξάνονται ανά δέκα (10) κατ’ έτος και μέχρι εκατόν είκοσι (120)», ενώ η παρ. 1 του άρθρου 35 του ν. 2676/1999 (Α’ 1) προβλέπει ότι «Πρόσωπα που ασφαλίστηκαν διαδοχικά σε περισσότερους από ένα Φορείς ή Κλάδους ασθένειας αρμοδιότητας Γ.Γ.Κ.Α. που χορηγούν επιδόματα μητρότητας δικαιούνται των επιδομάτων αυτών από το Φορέα στην ασφάλιση του οποίου επήλθε ο ασφαλιστικός κίνδυνος, εφόσον ο ασφαλισμένος έχει συμπληρώσει τις απαιτούμενες από τη νομοθεσία του τελευταίου φορέα προϋποθέσεις, με συνυπολογισμό του χρόνου ασφάλισης και των άλλων φορέων. Τα επιδόματα μητρότητας καταβάλλονται εξ ολοκλήρου από τον Οργανισμό που τα απονέμει, σύμφωνα με τη νομοθεσία του, χωρίς τη συμμετοχή των άλλων φορέων».

Από την συνδυαστική εφαρμογή των ανωτέρων διατάξεων από τις υπηρεσίες του πρώην Ι.Κ.Α.- Ε.Τ.Α.Μ. έχει προκύψει ότι, προκειμένου να χορηγηθούν τα επιδόματα μητρότητας σύμφωνα με την προαναφερθείσα νομοθεσία του πρώην Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ., από τις 200 ημέρες στην ασφάλιση του e-Ε.Φ.Κ.Α. θα πρέπει τουλάχιστον οι εκατόν είκοσι ημέρες (120) να έχουν πραγματοποιηθεί στην ασφάλιση του πρώην Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ. είτε κατά το προηγούμενο ημερολογιακό έτος είτε κατά το τελευταίο 15μηνο, πριν από την αναγγελία της πιθανής ημέρας τοκετού, χωρίς να συνυπολογίζονται οι ημέρες ασφάλισης που πραγματοποιήθηκαν κατά το τελευταίο ημερολογιακό τρίμηνο του 15μήνου (παρ. 2 άρθρου 148 ν. 3655/2008), ώστε να καταστεί δυνατός ο συνυπολογισμός του διαδοχικού χρόνου ασφάλισης στον/στους προηγούμενο/προηγούμενους φορέα/φορείς, του/των οποίου/οποίων η νομοθεσία προβλέπει τη χορήγηση επιδομάτων μητρότητας (παρ. 1 άρθρου 35 ν. 2676/1999).

Β. Τροποποίηση του άρθρου 32 του ν. 4387/2016 περί των παροχών ασθένειας σε χρήμα από τον e-Ε.Φ.Κ,Α. με το άρθρο 83 του ν. 4826/2021

Σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 32 του ν. 4387/2016 (Α’ 85), «οι διατάξεις που αφορούν στην υπαγωγή στην ασφάλιση για παροχές ασθένειας σε χρήμα, καθώς και το είδος, την έκταση, το ύψος, τα δικαιούχα πρόσωπα και τη διαδικασία χορήγησης των παροχών σε χρήμα, των ενταχθέντων στον Ηλεκτρονικό Εθνικό Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-Ε.Φ.Κ.Α.) φορέων, τομέων, κλάδων και λογαριασμών, εξακολουθούν να ισχύουν, όπως ίσχυαν κατά την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού, μέχρι την έκδοση του Κανονισμού Ασφάλισης και Παροχών του e-Ε. Φ.Κ.Α., …». Επομένως, μέχρι την έκδοση του Ενιαίου Κανονισμού Παροχών του e-Ε.Φ.Κ.Α., οι μισθωτές ασφαλισμένες που υπάγονται στην ασφάλιση του πρώην Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ. δικαιούνται επιδόματα μητρότητας, με τα χαρακτηριστικά, την έκταση, το ύψος και τις προϋποθέσεις που προκύπτουν από τις καταστατικές διατάξεις του πρώην Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ. και αναφέρονται αναλυτικά παραπάνω στην υπό Α’ ενότητα του παρόντος.

Με το άρθρο 83 του ν. 4826/2021 (Α’ 160) προστέθηκε παράγραφος 11 στο άρθρο 32 του ν. 4387/2016, η οποία έχει ως εξής:
«Οι έμμισθες δικηγόροι που υπάγονται στον e-Ε.Φ.Κ.Α. (πρώην Ενιαίο Ταμείο Αυτοτελώς Απασχολούμενων Τομέας Ασφάλισης Νομικών) και καταβάλλουν εισφορές, σύμφωνα με το άρθρο 38 για την έμμισθη απασχόλησή τους, δικαιούνται επίδομα κυοφορίας και λοχείας, με αναλογική εφαρμογή των διατάξεων του πρώην Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ. για μισθωτές ασφαλισμένες. Σε περίπτωση παράλληλης υποχρέωσης καταβολής εισφορών, σύμφωνα με το άρθρο 39, δικαιούνται την υψηλότερη παροχή μητρότητας από αυτές που προκύπτουν από την υπαγωγή τους στην ασφάλιση του e-Ε.Φ.Κ.Α.».

Με την διάταξη αυτή ερμηνεύτηκε αυθεντικά ποιο επίδομα κυοφορίας και λοχείας θα χορηγείται από τον e-Ε.Φ.Κ.Α. στις έμμισθες δικηγόρους από 1/1/2017, δηλαδή από τότε που υπήχθησαν στον e-Ε.Φ.Κ.Α. (πρώην Ενιαίο Ταμείο Αυτοτελώς Απασχολουμένων / Τομέας Ασφάλισης Νομικών) και άρχισαν να καταβάλλουν εισφορές, σύμφωνα με το άρθρο 38 του ν. 4387/2016 για την έμμισθη απασχόλησή τους.

Ως έμμισθες δικηγόροι νοούνται αποκλειστικώς οι δικηγόροι του άρθρου 42 του Κώδικα Δικηγόρων (ν. 4194/2013), οι οποίες τελούν σε σχέση έμμισθης εντολής με συγκεκριμένο εντολέα, αμείβονται από αυτόν αποκλειστικά με πάγια περιοδική αμοιβή, δεν εκδίδουν φορολογικό παραστατικό για αυτήν την πάγια αντιμισθία τους και καταβάλουν ασφαλιστικές εισφορές σύμφωνα με την περίπτωση στ’ της παρ. 3 του άρθρου 38 του ν. 4387/2016, οι οποίες (εισφορές) απεικονίζονται από τον συγκεκριμένο εντολέα τους στην Α.Π.Δ. προς τον e-Ε.Φ.Κ.Α., ακόμη και εάν οι έμμισθες δικηγόροι ασκούν παράλληλα και το ελεύθερο δικηγορικό επάγγελμα και έτσι είναι εξ αυτού υπόχρεες στην (παράλληλη) καταβολή των εισφορών του άρθρου 39 του ν. 4387/2016. Σε καμία περίπτωση, η ως άνω διάταξη του άρθρου 83 του ν. 4826/2021 δεν αναφέρεται και δεν καταλαμβάνει στο πεδίο εφαρμογής της τις δικηγόρους που ασκούν αποκλειστικώς ελεύθερο επάγγελμα και υποχρεούνται στην καταβολή αποκλειστικώς των εισφορών του άρθρου 39 του ν. 4387/2016, ακόμη και εάν πρόκειται για τις εισφορές της παρ. 9 του άρθρου 39 του ίδιου νόμου, αφού ακόμη και σε αυτή την τελευταία περίπτωση οι δικηγόροι δεν αποβάλλουν την ιδιότητα του ελευθέρου επαγγελματία και δεν καθίστανται δικηγόροι με έμμισθη εντολή του άρθρου 42 του Κώδικα Δικηγόρων.

Η προθεσμία των οκτώ (8) μηνών για την υποβολή αιτήσεως χορήγησης των επιδομάτων μητρότητας του παρόντος εκκινεί από την ημερομηνία δημοσιεύσεως του ν. 4826/2021 στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (7/9/2021) για τοκετούς εμμίσθων δικηγόρων από 1/1/2017 και μέχρι 7/9/2021 και από την ημερομηνία του τοκετού για τοκετούς εμμίσθων δικηγόρων από 7/9/2021 και εφεξής, εφόσον, βεβαίως, σε όλες αυτές τις περιπτώσεις οι έμμισθες δικηγόροι πληρούν τις προϋποθέσεις που αναφέρονται κατωτέρω στο παρόν (200 ημέρες ασφάλισης και αποχή από την έμμισθη απασχόληση). Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, εάν συντρέχει παράλληλη άσκηση από τις έμμισθες δικηγόρους του ελευθέρου επαγγέλματος με παράλληλη υποχρέωση καταβολής εισφορών, σύμφωνα με το άρθρο 39 του ν. 4387/2016, τότε δεν επιτρέπεται η διπλή χορήγηση επιδόματος και οι μητέρες έμμισθοι δικηγόροι δικαιούνται την υψηλότερη παροχή μητρότητας από αυτές που προκύπτουν από την υπαγωγή τους στην ασφάλιση του e-Ε.Φ.Κ.Α., εάν, δε, έχουν ήδη λάβει την χαμηλότερη παροχή, δικαιούνται εντός της ίδιας προθεσμίας να ζητήσουν την διαφορά με την υψηλότερη παροχή μητρότητας.

Γ. Αναλογική εφαρμογή των διατάξεων του πρώην Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ. για την χορήγηση επιδομάτων μητρότητας (κυοφορίας και λοχείας) στις έμμισθες δικηγόρους

Καλυπτόμενα δικαιούχα πρόσωπα της παρ. 11 του άρθρου 32 του ν. 4387/2016 και όσων παρακάτω αναφέρονται σχετικά με την αναλογική εφαρμογή των διατάξεων του πρώην Ι.Κ.Α.- Ε.Τ.Α.Μ. για την χορήγηση επιδομάτων μητρότητας (κυοφορίας και λοχείας) στις έμμισθες δικηγόρους είναι μόνο οι έμμισθες δικηγόροι του ιδιωτικού τομέα που υπάγονται στο πρώην Ενιαίο Ταμείο Αυτοτελώς Απασχολούμενων (Τομέας Ασφάλισης Νομικών). Και τούτο, διότι στις έμμισθες δικηγόρους που απασχολούνται σε Δημόσιο, Ν.Π.Δ.Δ., Ο.Τ.Α. καταβάλλονται πλήρεις αποδοχές από τον εντολέα τους κατά την διάρκεια της αποχής τους από την έμμισθη απασχόλησή τους λόγω μητρότητας και χορηγούνται σε αυτές όλες οι προβλεπόμενες από τις διατάξεις του Υπαλληλικού Κώδικα και του Κώδικα Κατάστασης Δημοτικών και Κοινοτικών
Υπαλλήλων σχετικές άδειες (βλ. υπ’ αριθ. 292/2002 γνωμοδότηση Ολομελείας Ν.Σ.Κ., υπ’ αριθ. πρωτ. 44340/23.05.2008 έγγραφο Υπουργείου Δικαιοσύνης και υπ’ αριθ. πρωτ. ΔΙΔΑΔ/Φ51/590/14346/29.05.2008 εγκύκλιος Υπουργείου Εσωτερικών). Ομοίως, καλυπτόμενα δικαιούχα πρόσωπα του παρόντος δεν είναι έμμισθες δικηγόροι που υπάγονται για την έμμισθη ιδιότητά τους σε άλλους, πλην του πρώην Ε.Τ.Α.Α./Τ.Α.Ν., ενταχθέντες στον e-Ε.Φ.Κ.Α. πρώην φορείς, κλάδους, τομείς και λογαριασμούς.

Έτσι, οι διατάξεις του πρώην Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ. για την χορήγηση επιδομάτων μητρότητας (κυοφορίας και λοχείας) τυγχάνουν αναλογικής εφαρμογής στις έμμισθες δικηγόρους του ιδιωτικού τομέα που υπάγονται στο πρώην Ε.Τ.Α.Α./Τ.Α.Ν., στο μέτρο που προσιδιάζουν στη φύση και το καθεστώς του δικηγορικού λειτουργήματος, ως εξής:

Η έμμισθη δικηγόρος δικαιούται επίδομα κυοφορίας και λοχείας από τον e-Ε.Φ.Κ.Α. για 119 ημέρες (17 εβδομάδες). Από αυτές τις ημέρες οι 56 ημέρες (8 εβδομάδες) πριν τον τοκετό αντιστοιχούν στο επίδομα κυοφορίας και οι υπόλοιπες 63 ημέρες (9 εβδομάδες) αντιστοιχούν στο επίδομα λοχείας. Σε περίπτωση που ο τοκετός πραγματοποιηθεί σε χρόνο προγενέστερο από αυτόν που είχε αρχικά πιθανολογηθεί, το υπόλοιπο του επιδόματος κυοφορίας καταβάλλεται υποχρεωτικά μετά τον τοκετό, ώστε να εξασφαλίζεται καταβολή επιδόματος μητρότητας για 119 ημέρες συνολικά. Ειδικώς, η έμμισθη δικηγόρος, η οποία αποκτά τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας (τεκμαιρόμενη μητέρα του άρθρου 1464 του Αστικού Κώδικα), καθώς και η έμμισθη δικηγόρος, η οποία υιοθετεί τέκνο από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια και έως την ηλικία των οκτώ (8) ετών, δικαιούνται το επίδομα λοχείας των 63 ημερών (9 εβδομάδων), ενώ η έμμισθη δικηγόρος, η οποία γεννά τέκνο ως φέρουσα μητέρα κατά την διαδικασία της παρένθετης μητρότητας, δικαιούται το επίδομα κυοφορίας και λοχείας για το σύνολο των 119 ημερών (17 εβδομάδων).

Το επίδομα κυοφορίας και λοχείας που χορηγείται από τον e-Ε.Φ.Κ.Α. στην έμμισθη δικηγόρο ισούται με το τεκμαρτό ημερομίσθιο (Τ.Η.) της ασφαλιστικής κλάσης του πρώην Ι.Κ.Α.- Ε.Τ.Α.Μ., στην οποία η έμμισθη δικηγόρος θα κατατασσόταν, εάν ήταν μισθωτή ασφαλισμένη του πρώην Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ., με βάση το μέσο όρο των αποδοχών των τελευταίων 30 ημερών έμμισθης απασχόλησής της κατά το αμέσως προηγούμενο της αναγγελίας της πιθανής ημέρας τοκετού ημερολογιακό έτος και δεν μπορεί να υπολείπεται του τεκμαρτού ημερομισθίου της 1ης ασφαλιστικής κλάσης του πρώην Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ. (δηλαδή από τουλάχιστον 11,06 € έως 47,47 € το ανώτατο). Το επίδομα μητρότητας προσαυξάνεται κατά 10% για κάθε προστατευόμενο μέλος και έως 40%.

Προϋποθέσεις για την χορήγηση του επιδόματος κυοφορίας και λοχείας στην έμμισθη δικηγόρο είναι:

α) η πραγματοποίηση από την έμμισθη δικηγόρο 200 τουλάχιστον ημερών ασφάλισης κατά τα δύο τελευταία έτη τα προηγούμενα της πιθανής ημέρας τοκετού ή της πραγματικής ημέρας τοκετού:
Σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 35 του ν. 2676/1999, η οποία τυγχάνει εφαρμογής και στην παρούσα περίπτωση της έμμισθης δικηγόρου, για την συμπλήρωση των 200 ημερών ασφάλισης η έμμισθη δικηγόρος θα συνυπολογίσει κάθε διαδοχικό χρόνο ασφάλισής της σε κάθε πρώην φορέα ή κλάδο υγείας του e-Ε.Φ.Κ.Α. που στις καταστατικές του διατάξεις προβλέπει την χορήγηση επιδομάτων μητρότητας, περιλαμβανομένου του πρώην κλάδου υγείας του πρώην Ε.Τ.Α.Α./Τ.Α.Ν., στην ασφάλιση του οποίου επέρχεται και ο ασφαλιστικός κίνδυνος, ακόμη και σε περίπτωση που ο χρόνος ασφάλισης αντιστοιχεί σε χρόνο μη μισθωτού.
Από τις 200 αυτές ημέρες στην ασφάλιση του e-Ε.Φ.Κ.Α. οι έμμισθες δικηγόροι θα πρέπει να έχουν πραγματοποιήσει τουλάχιστον τις εκατόν είκοσι ημέρες (120) με την ιδιότητα της έμμισθης δικηγόρου είτε κατά το προηγούμενο ημερολογιακό έτος είτε κατά το τελευταίο 15μηνο, πριν από την αναγγελία της πιθανής ημέρας τοκετού, χωρίς να συνυπολογίζονται οι ημέρες ασφάλισης που πραγματοποιήθηκαν κατά το τελευταίο ημερολογιακό τρίμηνο του 15μήνου (παρ. 2 άρθρου 148 ν. 3655/2008), ώστε να καταστεί δυνατός ο συνυπολογισμός του διαδοχικού χρόνου ασφάλισης στον/στους προηγούμενο/προηγούμενους φορέα/φορείς, του/των οποίου/οποίων η νομοθεσία προβλέπει τη χορήγηση επιδομάτων μητρότητας (παρ. 1 άρθρου 35 ν. 2676/1999).

β) η αποχή της έμμισθης δικηγόρου μόνο από την έμμισθη απασχόληση της:

Η αποχή της εμμίσθου δικηγόρου από την έμμισθη απασχόλησή της θα πρέπει να απεικονιστεί και στην υποβαλλόμενη από τον εντολέα της Α.Π.Δ., όπως συμβαίνει με τις μισθωτές ασφαλισμένες του πρώην Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ. Κατά τη διάρκεια της αποχής από την έμμισθη απασχόληση, η έμμισθη δικηγόρος δεν κωλύεται να ασκεί το ελεύθερο επάγγελμα με ενεργό ΚΑΔ δραστηριότητας στην Α.Α.Δ.Ε., στην περίπτωση, δε, αυτή θα πρέπει να καταβληθούν ασφαλιστικές εισφορές αυτοτελώς απασχολούμενου σύμφωνα με το άρθρο 39 του ν. 4387/2016.

Η προϋπόθεση αποχής από έμμισθη απασχόληση προφανώς δεν απαιτείται στην περίπτωση που η σχέση έμμισθης εντολής έχει ήδη λυθεί πριν από την έναρξη ή κατά την διάρκεια της δικαιούμενης επιδότησης, οπότε για την χορήγηση των επιδομάτων μητρότητας του παρόντος αρκεί η πλήρωση των ημερών ασφάλισης που αναφέρθηκαν στην προηγούμενη υπό στοιχείο α’ προϋπόθεση.

Ο ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΣΑΚΛΟΓΛΟΥ