2. Πόση άδεια μητρότητας δικαιούμαι;
Δικαιούσαι άδεια τοκετού και λοχείας, συνολικά 17 εβδομάδων ή 119 ημέρες προσκομίζοντας στον εργοδότη τους πιστοποιητικό γιατρού που να βεβαιώνει την πιθανή ημέρα του τοκετού. Απ αυτές οι 56 ημέρες θα χορηγούνται υποχρεωτικά πριν από την πιθανή ημερομηνία τοκετού και οι υπόλοιπες 63 μετά τον τοκετό. (άρθρο 7 της ΕΓΣΣΕ 2000 – 2001 που κυρώθηκε με το άρθ. 11 του Ν. 2874/2000),

3. Γέννησα πριν την πιθανή ημερομηνία τοκετού. Τι γίνεται με την άδεια τοκετού; Χάνω τις υπόλοιπες ημέρες μέχρι τον τοκετό;
Όχι δεν τις χάνεις. Το υπόλοιπο της άδειας θα χορηγείται υποχρεωτικά μετά τον τοκετό, ώστε να εξασφαλίζεται χρόνος συνολικής άδειας 119 ημερών.

4. Μπορεί ο εργοδότης να απολύσει έγκυο ή νέα μητέρα;
Απαγορεύεται και είναι απόλυτα άκυρη η απόλυση εργαζόμενης, τόσο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της όσο και για το χρονικό διάστημα δεκαοκτώ (18) μηνών μετά τον τοκετό ή κατά την απουσία της για μεγαλύτερο χρόνο, λόγω ασθένειας που οφείλεται στην κύηση ή τον τοκετό, εκτός εάν υπάρχει σπουδαίος λόγος για καταγγελία. (αρ. 36. Ν. 3996/2011)

5. Είμαι έγκυος και ο εργοδότης μου με απέλυσε για σπουδαίο δήθεν λόγο. Τι μπορώ να κάνω;
Μπορείς να κινηθείς δικαστικά, αφού η κρίση αν ένα περιστατικό αποτελεί σπουδαίο λόγο ή όχι, ανήκει στα δικαστήρια. Πάντως σαν σπουδαίος λόγος δεν μπορεί σε καμιά περίπτωση να θεωρηθεί η ενδεχόμενη μείωση της απόδοσης της εργασίας της εγκύου, που οφείλεται στην εγκυμοσύνη.

6. Είμαι έγκυος και ο εργοδότης μου με απέλυσε. Δεν ήξερε όμως ότι ήμουν έγκυος. Μπορώ να κάνω κάτι;
Η προστασία από απόλυση ισχύει ακόμη κι αν ο εργοδότης δεν γνώριζε για την εγκυμοσύνη σου, αφού στο άρθρο 15 του Ν.1483/1984 δεν επαναλαμβάνεται παλαιότερη διάταξη για την γνώση του γεγονότος από τον εργοδότη. (ΑΠ. 976/1998).

7. Ισχύει η προστασία μητρότητας σε περίπτωση που το παιδί γεννηθεί νεκρό;
Υπάρχουν διαφορετικές απόψεις.
Πάντως ο Άρειος Πάγος με την αριθ. 1362/2009 απόφασή του αποφαίνεται ότι η απόλυση μητέρας απαγορεύεται για χρονικό διάστημα ενός έτους μετά τον τοκετό, έστω και αν το έμβρυο γεννηθεί νεκρό. Και το Ν.Σ.Κ. με την αριθ. 194/2005 γνωμοδότηση της Ολομέλειας αποφαίνεται ότι η προστασία εξακολουθεί να υφίσταται ανεξάρτητα από την ύπαρξη νεκρού ή ζωντανού παιδιού.
Επίσης το ΙΚΑ μετά από παρέμβαση του Συνηγόρου του Πολίτη εξέδωσε την Π12/5 αρ. 1/2011 εγκύκλιο, με την οποία διευκρίνισε ότι η καταβολή των επιδομάτων κυοφορίας-λοχείας, πρέπει να στηρίζεται αποκλειστικά και μόνο στην ύπαρξη του πραγματικού γεγονότος του τοκετού και να μην εξαρτάται από τη χρονική διάρκεια της εγκυμοσύνης, ούτε και από τη γέννηση του ζωντανού ή μη εμβρύου ή την επιβίωση του νεογνού μετά τη γέννησή του.

8. Είμαι έγκυος και εργάζομαι με σύμβαση ορισμένου χρόνου. Ισχύει η προστασία από απόλυση;
Η προστασία στις συμβάσεις ορισμένου χρόνου ισχύει για όσο χρόνο έχει συμφωνηθεί με την ατομική σύμβαση εργασίας η διάρκεια της εργασιακής σχέσης.

9. Είμαι εργοδότης και απέλυσα έγκυο για σπουδαίο λόγο. Είναι παράνομο; Μπορεί η απόλυση να θεωρηθεί άκυρη;
Η κρίση για το αν μια απόλυση για σπουδαίο λόγο, στην περίοδο προστασίας μητρότητας είναι άκυρη, ανήκει στα δικαστήρια. Άκυρη όμως καθίσταται, αν ο σπουδαίος λόγος, δεν έχει γνωστοποιηθεί εγκαίρως και εγγράφως στην Επιθεώρηση Εργασίας. (ΠΔ 176/97)

10. Ποιοι είναι δικαιούχοι της ειδικής 6μηνης άδειας προστασίας μητρότητας;
Όλες οι μητέρες που είναι στο ΙΚΑ – ΕΤΑΜ, έχουν ενεργή εργασιακή σχέση ορισμένου ή αορίστου χρόνου και έχουν λάβει επίδομα μητρότητας από το ΙΚΑ –ΕΤΑΜ ή τον Ειδικό Λογαριασμό Ξενοδοχοϋπαλλήλων, δικαιούνται να λάβουν την ειδική άδεια προστασίας μητρότητας έξι (6) μηνών. (αρ. 142 Ν.3655/08, αρ. 36 N.3996/2011)

11. Κατά τη διάρκεια της 6μηνης άδειας προστασίας μητρότητας πληρώνομαι από τον εργοδότη μου;
Όχι ο εργοδότης δεν πληρώνει. Κατά τη διάρκεια της 6μηνης ειδικής άδειας προστασίας μητρότητας, η εργαζόμενη μητέρα, πληρώνεται από τον ΟΑΕΔ, ο οποίος υποχρεούται να καταβάλλει μηνιαίως ποσό ίσο με τον κατώτατο μισθό, όπως κάθε φορά καθορίζεται με βάση την ΕΓΣΣΕ, καθώς και αναλογία δώρων εορτών και επιδόματος αδείας με βάση το προαναφερόμενο ποσό

12. Τι ισχύει σήμερα για το μειωμένο ωράριο μητέρας;
Οι μητέρες εργαζόμενες δικαιούνται, για χρονικό διάστημα τριάντα μηνών από τη λήξη της άδειας λοχείας, είτε να προσέρχονται αργότερα, είτε να αποχωρούν νωρίτερα κατά μία ώρα κάθε ημέρα.
Το μειωμένο ωράριο, δικαιούται η εργαζόμενη µε αίτησή της να το ζητήσει εναλλακτικά ως συνεχόμενη ισόχρονη άδεια µε αποδοχές. Για να το λάβει απαιτείται η συναίνεση του εργοδότη. Εναλλακτικά, με συμφωνία του εργοδότη, το ημερήσιο ωράριο των μητέρων μπορεί να ορίζεται μειωμένο κατά δύο ώρες ημερησίως για τους πρώτους 12 μήνες και σε μία ώρα για έξι (6) επιπλέον μήνες. (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. 2004 – 2005)

13. Ο πατέρας δικαιούται να κάνει χρήση του μειωμένου ωραρίου;
Το μειωμένο ωράριο μπορεί να το ζητήσει και να κάνει χρήση και ο πατέρας, αλλά μόνο αν δεν κάνει χρήση η μητέρα. Απαιτείται σχετική βεβαίωση του εργοδότη της μητέρας. Επίσης ο εργαζόμενος πατέρας έχει αυτοτελές δικαίωμα και με τις ίδιες προϋποθέσεις χρήσης της άδειας φροντίδας παιδιού (μειωμένο ωράριο) και σε περίπτωση που η μητέρα είναι αυτοαπασχολούμενη. (ΕΓΣΕΕ 2014, αρ.2)

14. Είμαι άγαμη μητέρα. Δικαιούμαι το μειωμένο ωράριο;
Βεβαίως. Η άγαμη μητέρα έχει τα ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις με την έγγαμη μητέρα

15. Έχουμε υιοθετήσει παιδί. Μπορούμε να κάνουμε χρήση του μειωμένου ωραρίου;
Το δικαίωμα μειωμένου ωραρίου για τη φροντίδα του παιδιού, έχουν και οι θετοί γονείς παιδιού ηλικίας μέχρι έξι (6) ετών, με τους ίδιους όρους με αυτούς που ισχύουν για τους φυσικούς γονείς. Ως αφετηρία για την εφαρμογή του, ορίζεται η ημέρα της υιοθεσίας. (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. 2000 – 2001 άρθρο 8)

16. Γέννησα δίδυμα. Δικαιούμαι επιπλέον ώρες άδειας (μειωμένο ωράριο) φροντίδας παιδιού;
Όχι, το μειωμένο ωράριο για τη φροντίδα παιδιού είναι το ίδιο, ανεξάρτητα από των αριθμό των νεογέννητων

17. Έμεινα ξανά έγκυος ενώ βρισκόμουν στο στάδιο λήψης μειωμένου ωραρίου για φροντίδα προηγούμενου παιδιού. Τι ισχύει στη περίπτωση αυτή;
Η άδειας φροντίδας για το πρώτο παιδί θα συνεχιστεί κανονικά μέχρι την ημέρα έναρξης της άδειας τοκετού και λοχείας που δικαιούσαι για τη νέα εγκυμοσύνη. Μετά τη γέννα και με αφετηρία τη λήξη της άδειας τοκετού, θα ξεκινήσει κανονικά η εφαρμογή του νέου μειωμένου ωραρίου, για όλο το χρονικό διάστημα που προβλέπεται

18. Ισχύει το μειωμένο ωράριο μητέρας σε σύμβαση μειωμένης απασχόλησης;
Οι απασχολούμενες με εκ περιτροπής εργασία μητέρες, (λιγότερες ημέρες την εβδομάδα με πλήρες ημερήσιο ωράριο), δικαιούνται για τις ημέρες αυτές το μειωμένο ωράριο. Οι απασχολούμενες με μειωμένο ημερήσιο ωράριο, δικαιούνται κατά την άποψη του Υπουργείου Εργασίας, το μειωμένο ωράριο κατ’ αναλογία με το χρόνο ημερήσιας απασχόλησής τους.

19. Μπορεί με συμφωνία εργαζόμενης μητέρας και εργοδότη να μη γίνει χρήση του μειωμένου ωραρίου, με ανάλογη αύξηση ή όχι των αποδοχών;
Όχι αυτό δεν μπορεί να γίνει. Η μείωση του ωραρίου είναι υποχρεωτική. Δεν μπορεί να γίνει παραίτηση του δικαιώματος από την εργαζόμενη μητέρα, ούτε και με καταβολή πρόσθετων αποδοχών για τις ώρες αυτές.

20. Η σύζυγός μου γέννησε. Δικαιούμαι κάποια άδεια;
Ναι. Ο εργαζόμενος πατέρας σε περίπτωση απόκτησης παιδιού, δικαιούται 2 μέρες άδεια με αποδοχές (ΕΓΣΣΕ 2000)

21. Αναγκάστηκα να κάνω τεχνητή διακοπή εγκυμοσύνης. Τι ισχύει στη περίπτωση αυτή;
Οι δαπάνες που προκύπτουν από την τεχνητή διακοπή εγκυμοσύνης καλύπτονται από τον ασφαλιστικό φορέα της εργαζόμενης, σύμφωνα με το τιμολόγιο νοσηλίων και ιατρικών αμοιβών.
Για την αποκατάσταση και προστασία της υγείας της γυναίκας που υποβάλλεται σε τεχνητή διακοπή εγκυμοσύνης, της παρέχεται η παρακάτω υποχρεωτική αναρρωτική άδεια:
α) Για τις επεμβάσεις κάτω των δώδεκα (12) εβδομάδων κύησης, τρεις (3) ημέρες συμπεριλαμβανομένης και της ημέρας που πραγματοποιήθηκε η επέμβαση.
β) Για τις επεμβάσεις μετά την δωδέκατη (12) εβδομάδα κύησης, πέντε (5) ημέρες συμπεριλαμβανομένης και της ημέρας που πραγματοποιήθηκε η επέμβαση.
Τα παραπάνω χρονικά όρια μπορούν να επεκταθούν σε περίπτωση που υπάρξουν επιπλοκές από την επέμβαση, με σχετική γνωμοδότηση του υπευθύνου ιατρού της νοσηλευτικής μονάδος, που έγινε η επέμβαση. (Απόφαση Α3β/2799/87 Υπουργείου Υγείας)

22. Τι αποδοχές δικαιούμαι από τον εργοδότη της κατά τη διάρκεια της άδειας μητρότητας;
Η απουσία της εργαζόμενης από την εργασία της λόγω τοκετού και λοχείας θεωρείται ότι οφείλεται σε ανυπαίτιο κώλυμα και συνεπώς διατηρεί δικαίωμα στο μισθό της σύμφωνα με τα οριζόμενα στα άρθρα 657 και 658 του Αστικού Κώδικα.
Ο εργοδότης υποχρεούται να καταβάλει στην εργαζομένη αποδοχές 1 μήνα, εφόσον η τελευταία εργάζεται στην επιχείρηση πάνω από 1 έτος και αποδοχές 15 ημερών, εφόσον αυτή εργάζεται λιγότερο από 1 έτος, αφαιρώντας όσα έχει λάβει από τον ασφαλιστικό της φορέα. Πέρα από τα παραπάνω ο εργοδότης δεν υποχρεούται στην καταβολή οποιασδήποτε άλλης χρηματικής παροχής προς την έγκυο. Σύμφωνα με τα παραπάνω άρθρα του Α.Κ. δικαίωμα στο μισθό έχει η εργαζόμενη ύστερα από δεκαήμερη τουλάχιστον παροχή εργασίας στον εργοδότη πριν τον σπουδαίο λόγο που την εμποδίζει να εργαστεί. Εάν όμως η εργαζόμενη δεν δικαιούται παροχών από τον φορέα ασφάλισης, τότε ο εργοδότης υποχρεούται να καταβάλλει εξ’ ολοκλήρου τις αποδοχές των 15 ημερών ή του ενός μηνός.

23. Από το ΙΚΑ δικαιούμαι επίδομα μητρότητας;
Το επίδομα μητρότητας (κυοφορίας και λοχείας) χορηγούνται στην άμεσα ασφαλισμένη, εφόσον έχει πραγματοποιήσει 200 τουλάχιστον ημέρες ασφάλισης κατά τα δύο τελευταία χρόνια, τα προηγούμενα της πιθανής ημέρας τοκετού και δεν εργάζεται κατά το διάστημα της επιδότησης, δηλαδή 56 μέρες πριν τον τοκετό και 63 μέρες μετά.

24. Για πόσο διάστημα υπολογίζεται το επίδομα μητρότητας από το ΙΚΑ;
Τα επιδόματα μητρότητας καταβάλλονται για 119 ημέρες (περιλαμβάνονται και οι αργίες), από τις οποίες, 56 ημέρες αντιστοιχούν στο διάστημα κυοφορίας και 63 στο διάστημα της λοχείας. Το ποσό υπολογίζεται βάσει του μέσου όρου των αποδοχών των τριάντα (30) τελευταίων ημερών ασφάλισης του προηγούμενου χρόνου.

25. Ο ΟΑΕΔ μου παρέχει επίδομα μητρότητας;
Ναι, ο ΟΑΕΔ καταβάλλει συμπληρωματική παροχή μητρότητας στις γυναίκες που εργάζονται, κατά την έναρξη της αδείας κυοφορίας, μετά τον τοκετό και εφόσον εισπράξουν το επίδομα μητρότητας από το Ι.Κ.Α. για το διάστημα της αποχής από την εργασία λόγω κυοφορίας και λοχείας. Η παροχή αυτή είναι ίση με τη διαφορά που προκύπτει αν από τις αποδοχές που καταβάλλει ο εργοδότης αφαιρεθεί το επίδομα που κατέβαλε το Ι.Κ.Α. για το ίδιο χρονικό διάστημα.
Τελικώς η εργαζόμενη με τις αποδοχές του εργοδότη και τα επιδόματα από ΙΚΑ και ΟΑΕΔ, καλύπτει το σύνολο των αποδοχών της για τις 119 ημέρες

26. Επέστρεψα στην εργασία μου μετά τις σχετικές άδειες μητρότητας και ο εργοδότης μου με τοποθέτησε σε διαφορετική θέση κατώτερη της προηγούμενης. Επιτρέπεται αυτό;
Όχι αυτό δεν επιτρέπεται. Η εργαζόμενη που έχει λάβει την εκάστοτε ισχύουσα άδεια μητρότητας ή/και την ειδική 6μηνη άδεια προστασίας μητρότητας (ΟΑΕΔ), δικαιούται μετά τη λήξη των αδειών αυτών, να επιστρέψει στη θέση εργασίας της ή σε ισοδύναμη θέση, με όχι λιγότερο ευνοϊκούς επαγγελματικούς όρους και συνθήκες και να επωφεληθεί από οποιαδήποτε βελτίωση των συνθηκών εργασίας, την οποία θα εδικαιούτο κατά την απουσία της. (αρ. 16 Ν. 3896/2010)

27. Τι ισχύει στην παρένθετη μητρότητα;
Σε περίπτωση απόκτησης παιδιού με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας οι αποκτώντες γονείς, δικαιούνται τις άδειες που αφορούν τη φροντίδα και την ανατροφή του παιδιού, ως εάν ήσαν φυσικοί γονείς. Κατά την διάρκεια του θηλασμού, το μειωμένο ωράριο δικαιούνται η γυναίκα που γέννησε και η αποκτώσα μητέρα. (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε 2006-2007, άρ. 7)

28. Μπορώ να ζητήσω από τον εργοδότη μου γονική άδεια ανατροφής;
Ναι. Ο εργαζόμενος γονέας έχει δικαίωμα γονικής άδειας ανατροφής του παιδιού, μέχρις ότου συμπληρώσει την ηλικία των έξι (6) ετών, αρκεί να έχει συμπληρώσει ένα (1) χρόνο συνεχόμενης ή διακεκομμένης εργασίας στον ίδιο εργοδότη. Η άδεια αυτή, είναι άνευ αποδοχών χορηγείται εγγράφως για περίοδο τουλάχιστον τεσσάρων (4) μηνών εφάπαξ ή τμηματικά, με βάση τη σειρά προτεραιότητας των εργαζομένων στην επιχείρηση για κάθε ημερολογιακό έτος. Αιτήσεις χορήγησης γονικής άδειας γονέων παιδιών με αναπηρία, με μακροχρόνια ή αιφνίδια ασθένεια και μόνων γονέων λόγω θανάτου γονέα, ολικής αφαίρεσης της γονικής μέριμνας ή μη αναγνώρισης τέκνων, χορηγούνται με απόλυτη προτεραιότητα. Σε περίπτωση διάστασης ή διαζυγίου το δικαίωμα είναι αυτοτελές για κάθε γονέα
Τη γονική άδεια ανατροφής δικαιούται και ο εργαζόμενος ο οποίος υιοθετεί ή αναδέχεται τέκνο ηλικίας έως έξι (6) ετών. Η άδεια χορηγείται μετά την περαίωση της διαδικασίας υιοθεσίας ή αναδοχής, ενώ τμήμα αυτής μπορεί να χορηγείται, με αίτηση του εργαζόμενου και στο προ της ολοκλήρωσης των ως άνω διαδικασιών διάστημα. Το ανωτέρω δικαίωμα ισχύει μέχρι τα οκτώ (8) έτη του παιδιού, σε περίπτωση που η διαδικασία υιοθεσίας ή αναδοχής δεν έχει ολοκληρωθεί μέχρι την ηλικία των έξι (6) ετών αυτού. (αρ. 50 Ν.4075/2012)

Μανώλης Αμαργιωτάκης
Οικονομολόγος

πηγή: http://www.ergasiaka-gr.net