ΑΠΑΛΛΑΓΗ ΣΥΖΥΓΟΥ ΚΑΙ ΑΝΗΛΙΚΩΝ ΤΕΚNΩΝ ΤΟΥ ΘΑΝΟΝΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΦΟΡΟ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΓΙΑ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΗ ΜΕΡΙΔΑ ΜΕΧΡΙ 300.000 ΕΥΡΩ

(Α.Υ.Ο. 1036153/237/Α΄ 0013/ΠΟΛ. 1036/30.4.2004)Με αφορμή ερωτήματα που μας υποβλήθηκαν σχετικά με το πιο πάνω θέμα και σε συνέχεια των οδηγιών που σας είχαμε δώσει με την 1021578/166/ ΠΟΛ. 1039/Α΄0013/4-3-2003 εγκύκλιό μας. με την οποία είχαμε κοινοποιήσει τις σχετικές με τη φορολογία κεφαλαίου διατάξεις του ν. 3091/2001, σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα:
Με τις διατάξεις της παραγράφου 4 του άρθρου 12 του πιο πάνω ν. 3091/ 2001 προστέθηκε παράγραφος ζ στην παράγραφο 2 του άρθρου 25 του ν. 2961/2001, με την οποία ειδικότερα ορίζεται ότι απαλλάσσεται από το φόρο κληρονομιάς η απόκτηση περιουσίας μέχρι του ποσού των 300.000 ευρώ ανά δικαιούχο. εφόσον δικαιούχοι είναι σύζυγος και ανήλικα τέκνα του κληρονομουμένου. Για τον επιζώντα σύζυγο τίθεται ως προϋπόθεση απαλλαγής διάρκεια έγγαμης συμβίωσης τουλάχιστον πέντε ετών προ του θανάτου.
Η απαλλαγή αυτή κρίθηκε δίκαιη, δεδομένου ότι οι σύζυγοι συμβάλλουν. κατά κανόνα, από κοινού στην απόκτηση της οικογενειακής περιουσίας, τα δε ανήλικα τέκνα δεν έχουν ίδιους πόρους για καταβολή του φόρου. Η ευνοϊκή μεταχείριση του συζύγου και των ανηλίκων τέκνων δικαιολογείται για λόγους κοινωνικής δικαιοσύνης και υποστήριξης της οικογένειας και θεωρήθηκε δίκαιη η διάκριση υπέρ του συζύγου και των ανηλίκων τέκνων και η μεγαλύτερη απαλλαγή τους από τους λοιπούς συγγενείς της Α΄ Κατηγορίας.
Τονίζεται ιδιαίτερα ότι η πιο πάνω απαλλαγή είναι υποκειμενική και αποσκοπεί στην οικονομική ελάφρυνση του επιζώντος συζύγου και των ανήλικων τέκνων του θανόντος χωρίς να τίθεται από το νόμο ως προϋπόθεση για τη χορήγηση αυτής να συντρέχουν ως κληρονόμοι του θανόντος ταυτόχρονα σύζυγος και ανήλικα τέκνα. Δηλαδή η απαλλαγή παρέχεται σε κάθε περίπτωση στον επιζώντα σύζυγο ή στα ανήλικα τέκνα είτε αυτός ή αυτοί είναι μοναδικοί κληρονόμοι του θανόντος είτε κληρονομούν με λοιπά τέκνα (ενήλικα) ή τρίτα πρόσωπα
Για την κατανόηση των ανωτέρω, παραθέτουμε τα ακόλουθα παραδείγματα:
Παράδειγμα 1
Στις 2-2-2003 απεβίωσε ο Α και άφησε μοναδική κληρονόμο τη σύζυγό του Β. Η κληρονομιαία περιουσία ανέρχεται σε 600.000 ευρώ.
Από την αξία των 600.000 ευρώ αφαιρείται ποσό 300.000 ευρώ και το υπόλοιπο φορολογείται

Παράδειγμα 2
Στις 5-5-2003 απεβίωσε ο Α και άφησε εξ αδιαθέτου κληρονόμους τη σύζυγό του Β, και τα ανήλικα παιδιά του Γ και Δ. Η κληρονομιαία περιουσία ανέρχεται σε 1.600.000 ευρώ.
Λαμβάνουν: η σύζυγος 1.600.000 Χ 1/4 = 400.000 ευρώ. Αφαιρείται αξία 300.000 ευρώ και το υπόλοιπο φορολογείται.
Κάθε παιδί κληρονομεί 1.600.000 Χ 3/8 = 600.000 ευρώ. Αφαιρείται ποσό 300.000 ευρώ και το υπόλοιπο φορολογείται

Παράδειγμα 3
Στις 2-8-2003 απεβίωσε η Α και άφησε κληρονόμους τα δύο τέκνα της Β και Γ, από τα οποία το Γ είναι ανήλικο. Η κληρονομιαία περιουσία ανέρχεται σε 600.000 ευρώ. Κάθε τέκνο παίρνει 300.000 ευρώ το οποίο είναι αφορολόγητο για τον Γ.

Παράδειγμα 4
Στις 4-6-2003 απεβίωσε η Α και άφησε με διαθήκη κληρονόμους το σύζυγο της Β, το ανήλικο τέκνο της Γ, το ενήλικο τέκνο της Δ και τρίτα πρόσωπα. Η κληρονομική μερίδα του συζύγου ανέρχεται σε 200.000 ευρώ και είναι αφορολόγητη και η κληρονομική μερίδα του ανήλικου τέκνου Γ ανέρχεται σε 400.000 ευρώ και είναι αφορολόγητη μέχρι του ποσού των 300. 000 ευρώ. Οι λοιποί κληρονόμοι υπόκεινται στο φόρο κληρονομιάς με βάση την ισχύουσα φορολογική κλίμακα.
Επαναλαμβάνουμε ότι τα προαναφερόμενα ισχύουν από την 1 η Ιανουαρίου 2003 δηλαδή καταλαμβάνουν υποθέσεις φορολογίας κληρονομιών στις οποίες η φορολογική υποχρέωση γεννιέται από την ημερομηνία αυτή και μετά, καθώς και υποθέσεις στις οποίες εφαρμόζεται (από την ημερομηνία αυτή) η παράγραφος 2 του άρθρου 9 του ν. 2961/2001.