185/1/09.03.2021
Θέσπιση πλαισίου υποχρεώσεων των χρηματοδοτικών φορέων, δυνάμει της παρ. 2 του άρθρου 209 του ν. 4738/2020.

(ΦΕΚ Β’ 1018/16.03.2021)

Η ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Αφού έλαβε υπόψη:

α) τα άρθρα 2, 28 και 55Α του Καταστατικού της Τράπεζας της Ελλάδος,

β) τον ν. 4738/2020 «Ρύθμιση οφειλών και παροχή δεύτερης ευκαιρίας και άλλες διατάξεις» (Α’ 207), όπως ισχύει, και ιδίως την παρ. 2 του άρθρου 209 και το άρθρο 308 αυτού, όπως τροποποιήθηκε με την παρ. 3 του άρθρου 83 του ν. 4764/2020,

γ) τον ν. 4261/2014 «Πρόσβαση στη δραστηριότητα των πιστωτικών ιδρυμάτων και προληπτική εποπτεία πιστωτικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων (ενσωμάτωση της Οδηγίας 2013/36/ΕΕ), κατάργηση του ν. 3601/2007 και άλλες διατάξεις» (Α’ 107), όπως ισχύει, και ιδίως το άρθρο 4, τις παρ. 1 και 2 του άρθρου 66, και την παρ. 6 του άρθρου 153 αυτού,

δ) τον ν. 1665/1986 «Συμβάσεις Χρηματοδοτικής Μίσθωσης» (Α’ 194), όπως ισχύει, και ιδίως το άρθρο 2 αυτού,

ε) τον ν. 1905/1990 «Συμβάσεις Πρακτορείας Επιχειρηματικών Απαιτήσεων και άλλες διατάξεις» (Α’ 147), όπως ισχύει, και ιδίως το άρθρο 5 αυτού,

στ) τον ν. 4354/2015 «Διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, μισθολογικές ρυθμίσεις και άλλες επείγουσες διατάξεις εφαρμογής της συμφωνίας δημοσιονομικών στόχων και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων» (Α’ 176), όπως ισχύει, και ιδίως τις παρ.1, 5(γ) και 22 του άρθρου 1 αυτού,

ζ) την Πράξη Εκτελεστικής Επιτροπής 175/2/29.7.2020 «Υιοθέτηση των κατευθυντήριων γραμμών της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών σχετικά με τη διαχείριση μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων και υπό ρύθμιση ανοιγμάτων (EBA/GL/2018/06) Κατάργηση της Πράξης Εκτελεστικής Επιτροπής 42/30.5.2014 «Πλαίσιο εποπτικών υποχρεώσεων για τη διαχείριση των ανοιγμάτων σε καθυστέρηση και των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων»» (Β’ 1582),

η) το γεγονός ότι από τις διατάξεις της παρούσας Πράξης δεν προκύπτει δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού,

αποφασίζει:

Να θεσπίσει πλαίσιο υποχρεώσεων των χρηματοδοτικών φορέων με σκοπό την αξιολόγηση του αν η αίτηση πτώχευσης υποβάλλεται καταχρηστικά ή αν ο χρηματοδοτικός φορέας διαθέτει στοιχεία από τα οποία προκύπτει ότι συντρέχουν οι περιστάσεις που αποκλείουν την απαλλαγή του οφειλέτη κατά την παρ. 1 του άρθρου 193 ή την παρ. 2 του άρθρου 195, κατά περίπτωση, με σκοπό την προστασία των συμφερόντων των χρηματοδοτικών φορέων έναντι των οφειλετών τους ως ακολούθως:

Ι. ΟΡΙΣΜΟΙ

Για τους σκοπούς της παρούσας ως χρηματοδοτικός φορέας (στο εξής «φορέας») ορίζεται o «χρηματοδοτικός φορέας» κατά την έννοια της περ. γ’ της παρ. 1 του άρθρου 6 του ν. 4738/2020.

ΙΙ. ΠΟΛΙΤΙΚΗ, ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ

1. Κάθε φορέας, στο πλαίσιο των ενεργειών που αποσκοπούν στην προστασία των συμφερόντων του κατά την συμμετοχή του ως πιστωτή σε διαδικασία πτώχευσης, κατά την έννοια του ΔΕΥΤΕΡΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ του ν. 4738/2020 και διασφαλίζοντας τη συνοχή με τις λοιπές πολιτικές του φορέα, όπως την πολιτική διαχείρισης κινδύνων και την πολιτική διαχείρισης ληξιπρόθεσμων οφειλών, λαμβάνει μέτρα επιμέλειας που διασφαλίζουν ότι είναι δυνατός ο έγκαιρος εντοπισμός και η ορθή τεκμηρίωση:

(α) της καταχρηστικής, είτε εκ μέρους οφειλέτη είτε εκ μέρους έτερου πιστωτή, υποβολής αίτησης πτώχευσης, προκειμένου ο φορέας να αξιοποιήσει τα ευρήματα κατά την λήψη εκ μέρους του απόφασης για την υποβολή αίτησης απόρριψης της αίτησης πτώχευσης,

(β) της συνδρομής των περιστάσεων της παρ. 1 του άρθρου 193 ή της παρ. 2 του άρθρου 195 του ν. 4738/2020 που αποκλείουν την απαλλαγή του οφειλέτη ή του εκπροσώπου νομικού προσώπου-οφειλέτη, προκειμένου ο φορέας να αξιοποιήσει τα ευρήματα κατά την λήψη εκ μέρους του απόφασης για την άσκηση προσφυγής κατά της απαλλαγής του οφειλέτη ή του εκπροσώπου νομικού προσώπου-οφειλέτη, κατά περίπτωση.

2. Τα ως άνω μέτρα εντάσσονται ως διακριτή ενότητα στην Πολιτική Διαχείρισης Ληξιπρόθεσμων Οφειλών του φορέα και περιλαμβάνουν, ιδίως, θέματα εσωτερικής διακυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένης της οργανωτικής δομής, της στελέχωσης και της πολιτικής εξωτερικής ανάθεσης, και βασικούς άξονες των διαδικασιών, συμπεριλαμβανομένης της εφαρμογής συνεκτικής μεθοδολογίας. Ο φορέας αξιολογεί τη σκοπιμότητα της υιοθέτησης, κατά το δυνατόν, αυτοματοποιημένων πληροφοριακών συστημάτων, της σύνταξης και υποβολής εσωτερικών αναφορών, της τήρησης αρχείου, της κεντροποιημένης παρακολούθησης της διαδικασίας και των αποτελεσμάτων αυτής, καθώς και των αρμοδιοτήτων κάθε υπαλλήλου που εμπλέκεται στην διαδικασία.

3. Τα ως άνω μέτρα προσαρμόζονται κατάλληλα προς το εσωτερικό και εξωτερικό περιβάλλον του φορέα, ήτοι, ενδεικτικά προς τον όγκο, την ποιότητα και την κατανομή του χαρτοφυλακίου πιστώσεων, και την τυχόν συνδρομή εκτάκτων συνθηκών στην παραγωγική διαδικασία και την αγορά.

4. Ο φορέας εντάσσει το πλαίσιο των ως άνω ενεργειών (λειτουργία) στη μονάδα Διαχείρισης Μη Εξυπηρετούμενων Ανοιγμάτων.

5. Ο φορέας διασφαλίζει επαρκή στελέχωση της ως άνω λειτουργίας με προσωπικό που διαθέτει κατάλληλες γνώσεις, εμπειρία, εξειδίκευση και κατάρτιση ανάλογα με την πολυπλοκότητα και το πλήθος των υποθέσεων.

6. Σε περίπτωση εξωτερικής ανάθεσης των ως άνω ενεργειών, τηρουμένων των προβλεπομένων στο νομικό και κανονιστικό πλαίσιο περί ανάθεσης εργασιών σε τρίτους, ο φορέας μεριμνά για την σαφή περιγραφή των δραστηριοτήτων που ανατίθενται και την πιστή τήρηση της πολιτικής και διαδικασίας του με ευθύνη του ιδίου.

7. Ο φορέας θεσπίζει μέτρα, ώστε να διασφαλίζεται η αποφυγή της σύγκρουσης μεταξύ αφενός των συμφερόντων του οφειλέτη ή προσώπου που ευθύνεται έναντι του φορέα πιστωτή, αφετέρου δε συμφερόντων του φορέα ή μελών της διοίκησης ή διευθυντικών στελεχών αυτού ή συμφερόντων έτερων πελατών του φορέα.

8. Ο φορέας εφαρμόζει μεθοδολογία εντοπισμού στοιχείων που δυνητικά τεκμηριώνουν την συνδρομή των προϋποθέσεων της παρ. ΙΙ.1. ανωτέρω, και τα οποία απαρτίζονται, ενδεικτικά, από τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στο Παράρτημα Ι της παρούσας. Η μεθοδολογία είναι συνεκτική και καταρτίζεται με τρόπο, ώστε η πληροφόρηση που προκύπτει να είναι αξιόπιστη και να επιτρέπει την εξαγωγή τεκμηριωμένων συμπερασμάτων, ιδίως όσον αφορά το χρονικό σημείο επέλευσης της παύσης πληρωμών και τον προσδιορισμό της ύποπτης περιόδου, κατά την έννοια του ν. 4738/2020.

9. Τα στοιχεία αντλούνται είτε από εσωτερικές ή εξωτερικές πηγές, περιλαμβανομένων διατραπεζικών βάσεων δεδομένων, διοικητικών ή δικαστικών μητρώων κ.ο.κ., εντός ή εκτός Ελλάδος, εφόσον η πρόσβαση επιτρέπεται από το νόμο.

10. Ο φορέας κατηγοριοποιεί τις περιπτώσεις διαδικασιών πτώχευσης, κατ’ ελάχιστον ανά κατηγορία οφειλέτη (φυσικό/νομικό πρόσωπο, εταιρική μορφή νομικού προσώπου, περιεχόμενο πτωχευτικής περιουσίας κ.ά.), ορίζοντας και τα αντίστοιχα πεδία για τα οποία πρέπει να συγκεντρωθούν στοιχεία και πληροφορίες (λ.χ. πρόσωπα που ευθύνονται έναντι του φορέα-πιστωτή).

11. Ο φορέας αξιοποιεί κατάλληλα πληροφοριακά συστήματα που επιτρέπουν την άντληση, συγκέντρωση και συστηματοποίηση δεδομένων, με δυνατότητα διασύνδεσης με εσωτερικές και εξωτερικές βάσεις δεδομένων και ανάλυση δεδομένων με τη χρήση εφαρμογών προηγμένης τεχνολογίας.

12. Ο φορέας εντάσσει στους μηχανισμούς υποβολής εσωτερικών αναφορών και πληροφορίες για την εφαρμογή του πλαισίου ενεργειών της παρ. ΙΙ.1. ανωτέρω.

13. Ο φορέας διασφαλίζει τη συστηματική και ασφαλή τήρηση αρχείων με τρόπο που να επιτρέπεται η πραγματοποίηση εκ των υστέρων ελέγχων και η τεκμηρίωση οποιασδήποτε εισήγησης με αναλυτικά στοιχεία για τους παράγοντες που ελήφθησαν υπόψη.

ΙΙΙ. ΥΠΟΒΟΛΗ ΕΠΟΠΤΙΚΩΝ ΑΝΑΦΟΡΩΝ

1. Κάθε φορέας υποβάλλει το Υπόδειγμα του Παραρτήματος ΙΙ της παρούσας εντός σαράντα πέντε (45) ημερολογιακών ημερών από τη λήξη κάθε ημερολογιακού έτους, συμπληρώνοντας στοιχεία με χρονικό διάστημα αναφοράς το προηγηθέν ημερολογιακό έτος.

2. Η πρώτη υποβολή του Υποδείγματος του Παραρτήματος της παρούσας θα πραγματοποιηθεί σύμφωνα με την ανωτέρω προθεσμία υποβολής, συμπληρώνοντας στοιχεία με χρονικό διάστημα αναφοράς από την έναρξη εφαρμογής της παρούσας έως και 31.12.2021.

ΙV. ΤΕΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

1. Εξουσιοδοτείται η Διεύθυνση Εποπτείας Πιστωτικού Συστήματος της Τράπεζας της Ελλάδος να παρέχει οδηγίες και διευκρινίσεις για την εφαρμογή της παρούσας, να παρατείνει την ημερομηνία υποχρεωτικής υποβολής του Υποδείγματος και να παρέχει διευκρινίσεις σχετικά με το περιεχόμενο και τον τρόπο συμπλήρωσης των υποβληθέντων Υποδειγμάτων.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι

Α. Ο φορέας, κατά την λήψη εκ μέρους του απόφασης για την υποβολή αίτησης απόρριψης της αίτησης πτώχευσης εκ μέρους οφειλέτη ή για την άσκηση προσφυγής κατά της απαλλαγής του οφειλέτη ή του εκπροσώπου νομικού προσώπου-οφειλέτη, κατά την έννοια της παρ. 1 του άρθρου 195 του ν. 4738/2020, εφαρμόζει μεθοδολογία εντοπισμού στοιχείων που δυνητικά τεκμηριώνουν:

(α) Την καταχρηστική, κατά την έννοια του άρθρου 80 του ν. 4738/2020, εκ μέρους του οφειλέτη ή έτερου πιστωτή υποβολής αίτησης πτώχευσης.

(β) Την συνδρομή των περιστάσεων σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 193 ή την παρ. 2 του άρθρου 195 του ν. 4738/2020, ήτοι ότι:

(i) η παύση πληρωμών ή η επαπειλούμενη αδυναμία εκπλήρωσης οφείλεται σε δόλιες ενέργειες του οφειλέτη ή του εκπροσώπου του οφειλέτη νομικού προσώπου,

(ii) ο οφειλέτης ή ο εκπρόσωπος του οφειλέτη νομικού προσώπου δεν επέδειξε καλή πίστη είτε κατά την κήρυξη της πτώχευσης είτε και κατά τη διάρκειά της,

(iii) ο οφειλέτης ή ο εκπρόσωπος του οφειλέτη νομικού προσώπου δεν έχει υπάρξει συνεργάσιμος με τα όργανα της πτώχευσης,

(iv) ο οφειλέτης έχει δολίως αποκρύψει εισοδήματα ή περιουσιακά στοιχεία κατά τη διάρκεια της πτωχευτικής διαδικασίας,

(v) εκκρεμεί ποινική δίωξη κατά του οφειλέτη ή του εκπροσώπου του οφειλέτη νομικού προσώπου ή έχει καταδικαστεί για κάποια από τις πράξεις των άρθρων 197 έως 203 (του Ενάτου Μέρους του Δεύτερου Βιβλίου) του ν. 4738/2020 ή κλοπή, απάτη, υπεξαίρεση, καταδολίευση δανειστών ή πλαστογραφία,

(vi) το φυσικό πρόσωπο εκπρόσωπος νομικού προσώπου ευθύνεται για πράξη ή παράλειψη του άρθρου 127 του ν. 4738/2020.

Β. Στοιχεία που δύνανται να αποτελούν ενδείξεις για την τεκμηρίωση της συνδρομής των ανωτέρω περιστάσεων (ενδεικτική απαρίθμηση).

(α) Δόλια αποφυγή πληρωμής οφειλών (αναφορικά με την περίπτωση Α.(α) ανωτέρω).

(β) Μη έγκαιρη υποβολή, εκ μέρους προσώπου της παρ. 1 του άρθρου 127, αίτησης πτώχευσης ή, κατά περίπτωση, άσκηση επιρροής σε μέλος/μέλη του οργάνου διοίκησης, με αποτέλεσμα τη μη έγκαιρη υποβολή αίτησης πτώχευσης.

(γ) Διενέργεια επιζήμιας, κατά την έννοια των άρθρων 116 έως 120 του ν. 4738/2020 πράξης, όπως:

(i) δωρεά ή χαριστική δικαιοπραξία ή δικαιοπραξία στην οποία η αντιπαροχή που έλαβε ο οφειλέτης ήταν δυσανάλογα μικρή σε σχέση με τη δική του παροχή (λαμβάνοντας υπόψη τις κατά νόμο εξαιρούμενες πράξεις),

(ii) πληρωμή μη ληξιπρόθεσμου χρέους,

(iii) πληρωμή ληξιπρόθεσμου χρέους με άλλο τρόπο και όχι με μετρητά ή με τη συμφωνηθείσα παροχή (λαμβάνοντας υπόψη τις κατά νόμο εξαιρούμενες πράξεις),

(iv) σύσταση εμπράγματης ασφάλειας, συμπεριλαμβανόμενης και της εγγραφής προσημείωσης υποθήκης ή παροχή άλλων ασφαλειών ενοχικής φύσεως για προϋπάρχουσες υποχρεώσεις, για την εξασφάλιση των οποίων ο οφειλέτης δεν είχε αναλάβει αντίστοιχη υποχρέωση ή για την εξασφάλιση νέων υποχρεώσεων που αναλήφθηκαν από τον οφειλέτη σε αντικατάσταση εκείνων που προϋπήρχαν (με την επιφύλαξη του ν.δ. της 17.7/ 13.8.1923),

(v) αμφοτεροβαρής πράξη του οφειλέτη ή πληρωμή από αυτόν ληξιπρόθεσμου χρεών του, μετά την παύση πληρωμών και πριν την κήρυξη της πτώχευσης, εφόσον ο αντισυμβαλλόμενος κατά τη διενέργεια της πράξης γνώριζε ή μπορούσε να εκτιμήσει ότι η πράξη ήταν επιζήμια για την ομάδα των πιστωτών,

(vi) πράξη όπου αντισυμβαλλόμενος ήταν σύζυγος του οφειλέτη ή συγγενής εξ αίματος μέχρι και τρίτου βαθμού ή εξ αγχιστείας μέχρι δεύτερου βαθμού ή πρόσωπο με το οποίο ο οφειλέτης συζούσε το τελευταίο έτος πριν τη διενέργεια της πράξης ή νομικό πρόσωπο, εφόσον κατά τη διενέργεια της πράξης είχε την ιδιότητα του ιδρυτή ή διοικητή ή διευθυντή ή διαχειριστή του, ή ήταν πιστωτής ή αντισυμβαλλόμενος, ο οποίος διενήργησε εμπορικές πράξεις και λοιπές συναλλαγές με οικονομικούς και άλλους όρους που βρίσκονταν σε προφανή και ουσιώδη απόκλιση από τους τρέχοντες όρους συναλλαγών κατά τη στιγμή διενέργειάς τους, ή πρόσωπο που συνδέεται με τον οφειλέτη σύμφωνα με τον ορισμό του Παραρτήματος Α του ν. 4308/2014,

(vii) πράξη του οφειλέτη που διενεργήθηκε την τελευταία πενταετία πριν την κήρυξη της πτώχευσης, με δόλο αυτού να ζημιώσει τους πιστωτές του ή να ωφελήσει ορισμένους σε βάρος άλλων, εφόσον ο τρίτος με τον οποίο συμβλήθηκε, κατά τον χρόνο της διενέργειας της πράξης γνώριζε το δόλο του οφειλέτη.

(δ) Πράξη, όπως ορίζεται στο άρθρο 197 του ν. 4738/2020, ήτοι:

(i) εξαφάνιση ή αποσιώπηση περιουσιακών στοιχείων που σε περίπτωση πτώχευσης εμπίπτει στην πτωχευτική περιουσία ή κατά τρόπο που αντίκειται στους κανόνες της συνετής οικονομικής διαχείρισης της επιχειρηματικής δραστηριότητας που ασκούσε, ματαιώνει την εκπλήρωση των υποχρεώσεων τρίτων, βλάπτει ή καθιστά αυτά χωρίς αξία,

(ii) κατάρτιση ζημιογόνας ή κερδοσκοπικής ή ριψοκίνδυνης δικαιοπραξίας πάσης φύσεως, ακόμα και επί χρηματοοικονομικών παραγώγων, κατά τρόπο που αντίκειται στους κανόνες της συνετής οικονομικής διαχείρισης, ή διάθεση υπερβολικού ποσού σε παίγνια, στοιχήματα ή σε αντιοικονομικές δαπάνες ή σύναψη χρέους για τους σκοπούς αυτούς,

(iii) προμήθεια εμπορευμάτων ή αξιόγραφων με πίστωση και διάθεση ή παραχώρηση αυτών, ή των πραγμάτων που κατασκευάζει με αυτά, σε τιμές ουσιωδώς κάτω της αξίας τους, κατά τρόπο που αντίκειται στους κανόνες της συνετής οικονομικής διαχείρισης,

(iv) ψευδής παρουσίαση ότι είναι οφειλέτης άλλων ή αναγνώριση ανύπαρκτων δικαιωμάτων τρίτων,

(v) παράλειψη της τήρησης υποχρεωτικών εμπορικών βιβλίων ή τήρηση κατά τέτοιο τρόπο ή μεταβολή, ώστε να δυσχεραίνεται η διαπίστωση της κατάστασης της περιουσίας του ή μη υποβολή φορολογικών δηλώσεων ή άλλων δηλώσεων περιουσίας (π.χ. πόθεν έσχες) σύμφωνα με το ισχύον πλαίσιο,

(vi) εξαφάνιση ή απόκρυψη εμπορικών βιβλίων ή άλλων στοιχείων ή αποσιώπηση την ύπαρξη εμπορικών βιβλίων ή άλλων στοιχείων, καταστροφή ή βλάβη εμπορικών βιβλίων ή άλλων στοιχείων, η τήρηση των οποίων είναι υποχρεωτική κατά τον νόμο, πριν παρέλθει η προθεσμία που πρέπει να τα διατηρήσει, ώστε να δυσχεραίνεται η διαπίστωση της κατάστασης της περιουσίας του,

(vii) παράλειψη της κατά τον νόμο σύνταξης των ισολογισμών ή της απογραφής ή κατάρτιση ισολογισμών ή απογραφή κατά τρόπο που δυσχεραίνεται η διαπίστωση της κατάστασης της περιουσίας του,

(viii) ελάττωση της κατάστασης της περιουσίας του με άλλον τρόπο ή αποσιώπηση ή απόκρυψη των αληθινών δικαιοπρακτικών του σχέσεων.

Η πράξη αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και να αναρτηθεί στον ιστότοπο της Τράπεζας της Ελλάδος.

Ο Διοικητής
ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ