Νόμος 604 ΦΕΚ Α΄163/13.6.1977
Περί ιδρύσεως και λειτουργίας Ιδιωτικών Ιατρείων, Κλινικών και Ενδιαιτημάτων ζώων.

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

Ψηφισάμενοι ομοφώνως μετά της Βουλής, απεφασίσαμεν

Άρθρον 1
Τα εν τω κράτει λειτουργούντα ιδιωτικά ιατρεία, κλινικαί, ενδιαιτήματα ζώων, ως και έτερα ιδρύματα σκοπούντα την πρόληψιν ή την θεραπείαν των λοιμωδών ή άλλων νόσων των ζώων ή την παρασκευήν ορών, εμβολίων ή άλλων παρομοίων σκευασμάτων προς προφυλακτικόν, διαγνωστικόν ή θεραπευτικόνσκοπόν, διατελούν υπό τον έλεγχον του Κράτους, ασκούμενον υπό του Υπουργείου Γεωργίας.

Άρθρον 2
Ορισμοί
`Οπου εν τω παρόντι αναφέρεται:
1. Ιατρείον ζώων ή Κτηνιατρείον, νοείται ο χώρος εις τον οποίον ο κτηνίατρος εξετάζει και παρέχει ιατρικήναντίληψιν και νοσηλείαν εις ασθενή ζώα, μετά το πέρας της οποίας ταύτα απέρχονται.
2. Κλινική ζώων ή Κτηνιατρική Κλινική, νοείται, βασικώς, ιατρείον ζώων εις το οποίον, πλην της παροχής ιατρικής αντιλήψεως, δύναται να παρέχεται και μακροχρόνιος νοσηλεία ή παρακολούθησις, εις ζώα τα οποία χαρακτηρί- ζονται ως εσωτερικά ασθενή, εις ειδικάς προς τούτο εγκατατάσεις και χώρους αυτού.
3. Ενδιαίτημα ζώων, νοείται ειδικόν οίκημα, εις το οποίον παρέχεται επ` αμοιβή ή μη τροφή, κατοικία περιποίησις και παρακολούθησις, εις υγιή ή εν αναρρώσει ζώα.
4. Μικρά ζώα, νοούνται οι κύνες, αι γαλαί, οι κόνικλοι, τα διακοσμητικά και ωδικά πτηνά και γενικώς τα μικρά οικιακά ζώα συντροφίας. 5. Μεγάλα ζώα, νοούντα τα κατοικίδια θηλαστικά, πλην των θηλαστικών της προηγουμένης παραγράφου.

Άρθρον 3
Κατηγορίαι – Προϋποθέσεις ιδρύσεως Κτηνιατρείων Κτηνιατρικών Κλινικών και Ενδιαιτημάτων ζώων

1. Τα Κτηνιατρεία, αι Κτηνιατρικαί Κλινικαί και τα Ενδιαιτήματα ζώων διακρίνονται εις κατηγορίας ως κάτωθι:
α) Κτηνιατρείον μικρών ζώων.
β) Κτηνιατρείον μεγάλων ζώων.
γ) Κλινική μικρών ζώων.
δ) Κλινική μεγάλων ζώων.
ε) Ενδιαιτήματα μικρών ζώων.

2. Διά Προεδρικού Διατάγματος εκδιδομένου προτάσει του Υπουργού Γεωργίας ορίζονται οι όροι και αι προϋποθέσεις ιδρύσεως των εν παρ. 1 καταστημάτων, το απαιτούμενον δι` έκαστον τούτων επιστημονικόνπροσωπικόν, η απαιτουμένηέκτασις και οι επί μέρους χώροι αυτών, τα απαραίτητα όργανα και σκεύη δια την κανονικήνλειτουργίαν αυτών τηρουμένων των εκάστοτε ισχυουσών διατάξεων περί προστασίας δημοσίας υγείας ως και πάσα σχετική λεπτομέρεια εφαρμογής του παρόντος άρθρου.

Άρθρον 4
Αδειαι ιδρύσεως.

1. «Τα κτηνιατρεία και οι κτηνιατρικές κλινικές ιδρύονται από φυσικά ή νομικά πρόσωπα, τα οποία απασχολούν κτηνίατρο ως επιστημονικό υπεύθυνο. Σε περίπτωση που ο ενδιαφερόμενος, φυσικό πρόσωπο, είναι κτηνίατρος, δύναται να ορίζεται ο ίδιος ως επιστημονικός υπεύθυνος του κτηνιατρείου ή της κτηνιατρικής κλινικής.» Τα ενδιαιτήματα δρύονται και λειτουργούν από φυσικά ή νομικά πρόσωπα.
Σημ.: όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 8 Ν.3955/2011, ΦΕΚ Α 89/20.4.2011,αντικαταστάθηκε με την υποπαράγραφο Ε.12 της παρ.Ε του άρθρου πρώτου Ν.4152/2013,ΦΕΚ Α 107/9.5.2013 με την οποία και καταργείται κάθε αντίθετη γενική ή ειδική διάταξη.

2. Διά την ίδρυσιν των εν τη προηγουμένη παραγράφω αναφερομένων καταστη- μάτων, εξαιρέσει των Κτηνιατρείων μικρών ή μεγάλων ζώων, απαιτείται άδεια του οικείου Νομάρχου, εκδιδομένη τη εισηγήσει της αρμοδίας κτηνιατρικής υπηρεσίας και μετά σύμφωνονγνώμην της Επιτροπής, του άρθρου 5. Η άδεια ιδρύσεως ανακαλείται υποχρεωτικώς υπό της εκδούσης αρχής εάν εντός διετίας δεν εγένετοέναρξις λειτουργίας.

3. Ο τύπος ως και πάσα λεπτομέρεια ως προς τον τρόπον εκδόσεως της ως άνω αδείας, καθορίζονται δια κοινών αποφάσεων των Υπουργών Γεωργίας και Κοινωνικών Υπηρεσιών, δημοσιευομένων διά της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως.

Άρθρον 5
Επιτροπή

1. Η Επιτροπή ήτις γνωμοδοτεί επί της χορηγήσεως αδειών ιδρύσεως Κλινικών και Ενδιαιτημάτων ζώων, συντίθεται εκ των κάτωθι:
α) Του Προϊσταμένου της κτηνιατρικής υπηρεσίας του Νομού ή του Αναπληρωτού του, ως Προέδρου.
β) Ενός Υγειονομικού οργάνου ως εκπροσώπου της οικείας Δ/νσεως ή Τμήματος Κοιν. Υπηρεσιών της Νομαρχίας, και
γ) Ενός τεχνικού ως εκπροσώπου της Δ/νσεωςΤΕχνικών υπηρεσιών του Νομού.

2. Η ως άνω επιτροπή συγκροτείται δι` αποφάσεως του Νομάρχου υπό του οποίου ορίζονται και τα υπό στοιχεία β` και γ` μέλη μετά του αναπληρωτού αυτών.

3. Η Επιτροπή κατόπιν αιτήσεως του ενδιαφερομένου συνοδευομένης υπό τεχνικής μελέτης περί της κτιριακής συγκροτήσεως της υπό ίδρυσινμονάδος και χρηματικού παραβόλου υπέρ του Δημοσίου καθοριζομένου δι` αποφάσεως του Υπουργού Γεωργίας, διενεργεί εντός μηνός από της καταθέσεως της αιτήσεως αυτοψίαν επί του ακινήτου και εξετάζει αν τούτο πληροί τας ορισθησομένας διά του εν παραγρ. 2 του άρθρου 3 Διατάγματος προϋποθέσεις. Εις τα μέλη της Επιτροπής δεν καταβάλλεται πρόσθετος αμοιβή.

Άρθρον 6
Αδεια λειτουργίας

1. Διά την λειτουργίαν “κτηνιατρείων μικρών ή μεγάλων ζώων”, κλινικής, ή ενδιαιτήματος ζώων απαιτείται σχετική άδεια, χορηγουμένη υπό της προϊσταμένης Κτηνιατρικής αρχής του οικείου Νομού, αιτήσει του ενδιαφερομένου,
Σημ.: όπως τροποποιήθηκε από την παρ.2 περ.α΄ του άρθρου 14 του Ν.3170/2003 (Α΄ 191).
Εφ` όσον:
α) Προκειμένου περί κτηνιατρείων μικρών ή μεγάλων ζώων:
αα) Υποδεικνύεται με την αίτηση κτηνίατρος ως επιστημονικός υπεύθυνος, ο οποίος πληροί τις προϋποθέσεις που ορίζονται στις παραγράφους 2 και 3 του άρθρου 10.
ββ) Συνυποβάλλεται τοπογραφικό διάγραμμα με κάτοψη των εγκαταστάσεων και απαιτούμενων χώρων σε κλίμακα 1:100.
γγ) Εκθεση περιγραφική του εξοπλισμού.

β) Προκειμένου περί Κλινικής:
αα) Υφίσταται άδεια ιδρύσεως αυτής.
ββ) Υποδεικνύεται δια της αιτήσεως κτηνίατρος ως επιστημονικός υπεύθυνος.
γγ) Συνυποβάλλεται τοπογραφικόν διάγραμμα μετά κατόψεως των εκτελεσθεισών εγκαταστάσεων και του οικοπέδου, υπό κλίμακα 1:100, και
δδ) Εκθεσις περιγραφική του εξοπλισμού του καταστήματος.
γ) Προκειμένου περί Ενδιαιτήματος ζώων:
αα) Υφίσταται άδεια ιδρύσεως τούτου.
ββ) Υποβάλλεται μετά της αδείας υπεύθυνος δήλωσις Κτηνιάτρου ότι αναλαμβάνει την υγειονομικήνεπίβλεψιν και εποπτείαν του Ενδιαιτήματος.
γγ) Συνυποβάλλεται τοπογραφικόν διάγραμμα μετά κατόψεως των εκτελεσθεισών εγκαταστάσεων και του οικοπέδου, υπό κλίμακα 1:100.
δδ) Εκθεσις περιγραφική του εξοπλισμού του καταστήματος.
Σημ.: όπως η περίπτωση α΄ προστέθηκε από την παρ.2 περ.β΄ του άρθρου 14 του Ν.3170/2003 (Α΄ 191), ενώ με την περ. γ΄ της αυτής διάταξης, αναριθμήθηκαν οι προηγούμενες περιπτώσεις α΄ και β΄ σε “β” και “γ” αντίστοιχα.

2. Η έναρξις λειτουργίας ή η μεταφορά των εν τη προηγουμένη παραγράφω Καταστημάτων ως και των Κτηνιατρείων δηλούται εγγράφως εντός δέκα ημερών προς την αρμοδίαν Κτηνιατρική αρχήν και το οικείον Αστυνομικόν Τμήμα.

Άρθρον 7
Κωλύματα χορηγήσεως αδείας ιδρύσεως ή λειτουργίας Κλινικής ζώων

1. Αδεια ιδρύσεως ή λειτουργίας Κλινικής ζώων δεν χορηγείται:
α) Εις τους καταδικασθέντας επί τινιεγκλήματισυνεπαγομένω ή δι ο κατεγνώσθη υπό του δικαστηρίου αποστέρησις των πολιτικών δικαιωμάτων ή απηγγέλθηανικανότης προς ενάσκησιν του επαγγέλματος.
β) Εις τους καταδικασθέντας επί παραβάσει των εκάστοτε ισχυόντων περί ναρκωτικών και ουσιών προκαλουσών τοξικομανίαν ή εξάρτησιν του ατόμου και περί μεταχειρίσεως των τοξικομανών εν γένει νόμων.

2. Οι ανωτέρω δεν δύναται να ορίζωνται διοικητικοί ή επιστημονικοί υπεύθυνοι Κλινικής ζώων.

Άρθρον 8
Διακοπή λειτουργίας
Η λειτουργία Κλινικής ή Ενδιαιτήματος ζώων διακόπτεται προσωρινώς μέχρις εξ μηνών ή οριστικώς, δι` αποφάσεως της χορηγησάσης την άδειαν αρχής:
α) Κατόπιν δηλώσεως του προς ον εχορηγήθη η άδεια.
β) Λόγω επελεύσεως εν τω προσώπω του αδειούχου τινός των εν τη παραγρ. 1 του προηγουμένου άρθρου περιπτώσεων.
γ) Εις τας περιπτώσεις της παραγρ. 2 του άρθρου 12.
δ) Εις τας περιπτώσεις καθ` ας προκαλούνται εκ της λειτουργίας των ως άνω καταστημάτων επιβλαβείς επιπτώσεις επί της υγιεινής του περιβάλλοντος, τούτου διαπιστουμένου υπό της Επιτροπής του άρθρου 5, τη εισηγήσει των εν παρ. 1 του άρθρου 12 αρχών, δι` επιτοπίου υπ` αυτής ερεύνης παρουσία του αδειούχου ή εκπροσώπου αυτού.

Άρθρον 9
Μεταβίβασις – Μεταφορά
Εξαιρέσει της κληρονομικής διαδοχής, τηρουμένων των διατάξεων του άρθρου 7, η μεταβίβασις της εκμεταλλεύσεως εις τρίτους των Κτηνια- τρείων, των Κτηνιατρικών Κλινικών και των Ενδιαιτημάτων ζώων, ως και η μεταφορά αυτών θεωρείται ίδρυσις νέων τοιούτων και εφαρμόζονται αι κατά τον χρόνο της μεταβιβάσεως ή μεταφοράς ισχύουσαισχετικαί διατάξεις.

Άρθρον 10
Διοικητική και Επιστημονική Διεύθυνσις

1. Την διοικητικήν ευθύνην λειτουργίας Κλινικής ή Ενδιαιτήματος ζώων, έχει ο επ` ονόματι του οποίου εκδίδεται η άδεια λειτουργίας των καταστημάτων τούτων, και εφ` όσον η άδεια εκδίδεται επ` ονόματι νομικού προσώπου, ο νόμιμος εκπρόσωπος αυτού ή έτερον φυσικόν πρόσωπον, οριζόμενον υπό τούτου και γνωστοποιούμενον εις τας αρμοδίας αρχάς.

2. Την επιστημονικήνευθύνην “κτηνιατρείων μικρών ή μεγάλων ζώων”, Κτηνιατρικής Κλινικής, έχει ο εν τη αδεία λειτουργίας οριζόμενος Κτηνίατρος, όστις δέον να κατέχηπτυχίον Κτηνιατρικής ημεδαπού ή αλλοδαπού Πανεπιστημίου ή ισοτίμου ΑνωτάτηςΣΧολής, άδειαν ασκήσεως του κτηνιατρικού επαγγέλματος εν Ελλάδι και είναι εγγεγραμμένος εις τιναανεγνωρισμένονΚτηνιατρικόνΣύλλογον.
Σημ.: όπως τροποποιήθηκε από την παρ.3 του άρθρου 14 του Ν.3170/2003 (Α΄191).

3. Ο έχων την επιστημονικήνευθύνην απαλλάσσεται ταύτης από της κοινοποιήσεως προς την αρμοδίαν αρχήν εγγράφου δηλώσεως του διοικητικού υπευθύνου περί απαλλαγής εκ των καθηκόντων του ή μετά πάροδον 15νθημέρου από της υποβολής της παραιτήσεως του. Η αντικατάστασις του επιστημονικού υπευθύνου είναι υποχρεωτική εντός 10ημέρου από της καθ`οιονδήποτε τρόπον αποχωρήσεως του. Εις πάσαν περίπτωσιν, η αντικατάστασις γνωστοποιείται εις την αρμοδίαν αρχήν.

4. Αι ιδιότητες του διοικητικού και επιστημονικού διευθυντού της Κλινικής δύνανται να συμπίπτουν εν τω αυτώ προσώπω, εφ` οσον τούτο είναι Κτηνίατρος υπό την έννοιαν της παραγράφου 2.

5. Προκειμένου περί Ενδιαιτήματος ζώων, την υγειονομικήνεπίβλεψιν και εποπτείαν έχει, ο προς τούτο οριζόμενος κτηνίατρος, όστις δια δηλώσεως του γνωστοποιουμένης εις την αρμοδίαν αρχήν, αποδέχεται ταύτην.

Άρθρον 11
Υποχρεώσεις Κτηνιάτρου – Τηρούμενα βιβλία

1. Αι υποχρεώσεις του έχοντος την επιστημονικήνευθύνην κτηνιατρείων μικρών ή μεγάλων ζώων, Κλινικής ή την υγειονομικήνεποπτείαν Ενδιαιτήματος ζώων κτηνιάτρου ρυθμίζονται δια Διατάγματος εκδιδομένου προτάσει του Υπουργού Γεωργίας. Δια του αυτού Διατάγματος καθορίζονται τα υποχρεωτικώς τηρούμενα βιβλία και λοιπά στοιχεία υπό των εν λειτουργία καταστημάτων της παραγράφου 1 του άρθρου 3.
Σημ.: όπως τροποποιήθηκε από την παρ.4 του άρθρου 14 του Ν.3170/2003 (Α΄ 191).

2. Υπό των Κλινικών και Ενδιαιτημάτων ζώων, πλέον των, κατά την εν τη προηγουμένη παραγράφω, καθορισθησομένων βιβλίων τηρούνται, αντιστοίχως, φύλλα νοσηλείας των ασθενών και βιβλία υγιεινής καταστάσως εισερχομένων ζώων.

3. Τα του τρόπου συντάξεως και του περιεχομένου των φύλλων νοσηλείας, του καθορισμού ιατρικής αμοιβής, νοσηλείων, διατηρήσεως ή διαφυλάξεως οικοτρόφων ζώων, ως και πάσα ετέρα σχετική λεπτομέρεια εφαρμογής του παρόντος άρθρου, καθορίζονται δι` αποφάσεων του Υπουργείου Γεωργίας, δημοσιευομένων διά της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως.

Άρθρον 12
Ελεγχος λειτουργίας – Κυρώσεις

1. Ο έλεγχος της λειτουργίας των Κτηνιατρείων, Κτηνιατρικών Κλινικών και Ενδιαιτημάτων ζώων, ενεργείται υπό των αρμοδίων κτηνιατρικών και υγειονομικών αρχών.

2. Προκειμένου περί Κτηνιατρικών Κλινικών και Ενδιαιτημάτων ζώων εάν κατά τον έλεγχοναποδειχθή ότι :
α) έπαυσεν υφισταμένη μία των προϋποθέσεων χορηγήσεως της αδείας λειτουργίας (αποχώρησις και μη εντός ευλόγου χρόνου αντικατάστασις επιστημονικού ή διοικητικού υπευθύνου κλπ.),
β)ο διοικητικός ή επιστημονικός υπεύθυνος Κλινικής ή Ενδιαιτήματος ζώων, κατά την εκτέλεσιν των εργασιών των, επέδειξενασύγνωστοναμέλειαν,
γ) τα ως άνω καταστήματα στερούνται των απαραιτήτων οργάνων και σκευών, δια την κανονικήνλειτουργίαν αυτών,
δ) εσημειώθησαν έτεραι παραβάσεις του παρόντος, οι διοικητικώς υπεύθυνοι τιμωρούνται δια προστίμου 1.000-10.000 δραχμών ή δια προσκαίρου παύσεως της λειτουργίας του καταστήματος μέχρις εξ μηνών ή δι` αμφοτέρων των ποινών. `Εν υποτροπή, δύναται να επιβληθή και οριστική διακοπή της λειτουργίας τούτων.

3. Προκειμένου περί Κτηνιατρείων,εάν κατά τον έλεγχον αποδειχθή ότι δεν υφίσταται μία των προϋποθέσεων των προβλεπομένων υπό του εν παραγράφω 2 του άρθρου 3 Διατάγματος επιβάλλονται αι ποιναί της προηγουμένης παραγράφου.

4. Αι ως άνω ποιναί επιβάλλονται τη εισηγήσει της αρμοδίας Κτηνιατρικής υπηρεσίας δι` αποφάσεως του Νομάρχου και εκτελούνται μερίμνη των Κτηνια- τρικών αρχών, τη συνδρομή των Αστυνομικών τοιούτων.

5. Αι άνευ αδείας λειτουργούσαι Κλινικαί και Ενδιαιτήματα ζώων, κλείονται υπό των Κτηνιατρικών αρχών τη συνδρομή των Αστυνομικών αρχών, οι δε παραβάται τιμωρούνται κατά τας διατάξεις του άρθρου 458 του Ποινικού Κώδικος.

Άρθρον 13
Ενστάσεις

1. Κατά των εν τοις άρθροις 8 και 12 παράγραφοι 1 έως 4 αποφάσεων, οι ενδιαφερόμενοι δύνανται να ασκήσουν ένστασιν εντός προθεσμίας 15 ημερών από της επί αποδείξει κοινοποιήσεως των, ενώπιον του προϊσταμένου της οικείας κτηνιατρικής υπηρεσίας. Ούτος άμα τη λήψει της ενστάσεως, εισηγείται εις τον Νομάρχην την συγκρότησιν επιτροπής, απαρτιζομένης υπό του ιδίου, ενός εκπροσώπου του οικείου Κέντρου Κοινωνικής Πολιτικής και του Προέδρου ή ετέρου εκπροσώπου του επαγγελματικού Κτηνιατρικού Συλλόγου της περιφερείας του ενδιαφερομένου, ήτις εντός προθεσμίας 15 ημερών, από της συγκροτήσεως της, αποφαίνεται οριστικώς επί της ενστάσεως. Εις τα μέλη της Επιτροπής δεν καταβάλλεται πρόσθετος αμοιβή.

2. Δι` αποφάσεως του επιβάλλοντος την ποινήν εκδιδομένης βάσει της ως άνω αποφάσεως της επιτροπής επικυρούται, μειούται, ή εξαλείφεται η επιβληθείσα ποινή. Η απόφασις αύτη είναι οριστική και τελεσίδικος.

3. Η προθεσμία ασκήσεως της ενστάσεως και η άσκησις ταύτης αναστέλλουν, κατά περίπτωσιν την εκτέλεσιν των επιβληθεισών ποινών επί των περιπτώσεων γ` και δ` των άρθρων 8 και 12 παρ. 1 έως 4 μέχρι παρόδου της προς άσκησιν προθεσμίας ή εκδόσεως της επί ταύτης οριστικής αποφάσεως της Επιτροπής.

Άρθρον 14
Το άρθρον 1 του από 18.10.1925 Ν. Δ/τος “περί Ιδρυμάτων υγιεινής και ιατρικής εν γένει” αντικαθίσταται ως κάτωθι:
“Άρθρον 1
Τα εν τω Κράτει λειτουργούντα, Λυσσιατρεία και έτερα ιδρύματα σκοπούντα την πρόληψιν ή την θεραπείαν των λοιμωδών ή άλλων νόσων ανθρώπων ή την παρασκευήν ορών, τοξινών, εμβολίων ή άλλων παρομοίων συσκευασμάτων προς προφυλακτικόν, διαγνωστικόν ή θεραπευτκόνσκοπόν διατελούν υπό τον έλεγχον του Κράτους, ασκούμενον υπό του Υπουργείου Κοινωνικών Υπηρεσιών”.

Άρθρον 15
Μεταβατική διάταξις
Αι κατά την δημοσίευσιν του παρόντος λειτουργούσαιΚλινικαί, ύΙατρεία και Ενδιαιτήματα ζώων υποχρεούνται όπως εντός 2ετίας προσαρμοσθούν προς τας διατάξεις του παρόντος.

Άρθρον 16
Καταργητική διάταξις
Από της ενάρξεως ισχύος του παρόντος καταργείται το Ν.Δ. 940/1971 “περί ιδρύσεως και λειτουργίας ιδιωτικών κτηνιατρικών κλινικών”.

Άρθρον 17
Η ισχύς του παρόντος άρχεται από της δημοσιεύσεως του διά της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως.

Ο παρών νόμος ψηφισθείς υπό της Βουλής και παρ΄ Ημών σήμερον κυρωθείς, δημοσιευθήτω διά της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως και εκτελεσθήτω ως νόμος του Κράτους.

Εν Αθήναις τη 9 Ιουνίου 1977

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Δ. ΤΣΑΤΣΟΣ